موضوعات اصلي
گازگرفتگي باعث تخريب پوست و بافت هاي زيرپوستي انسان مي گردد که معمولاً يک يا چند ناحيه از بدن در معرض اين صدمات قرار مي گيرد. اين آسيب در اثر گاز گرفتگي سگ، گربه، موش، موش خرما، خرگوش، حيوانات وحشي و يا انسان رخ مي دهد که در اثر آن باکتري هاي بي هوازي و هوازي در محل صدمه قرار مي گيرند. گاز گرفتگي سگ ۸۵ تا ۹۰ درصد از اين علل را شامل مي گردد و ۱۰-۵ درصد نيز ناشي از گاز گرفتگي گربه است و ۵-۱ درصد بقيه مربوط به موارد ديگر است. بيشتر اوقات گاز گرفتگي زماني رخ مي دهد که حيوان خود را در معرض خطر احساس کند. اغلب کودکان سنين مدرسه و خردسالان دچار اين عارضه مي گردند. سنين ۵ تا ۱۴ سال و پسران ۲ برابر دختران دچار اين مشکل مي گردند. شيوع گازگرفتگي انسان نامشخص است ولي بيشتر در سنين ۲ تا ۵ سال اتفاق مي افتد اين صدمات در هنگام بازي، فعاليت هاي ورزشي، مشاجره و دعوا و نيز سوءاستفاده از کودکان اتفاق مي افتد. گاز گرفتگي بوسيله حيوانات خانگي مانند سگ و گربه يکي از حوادث رايجي است که ممکن است در خانه رخ دهد. در صورتي که سگ و گربه شما را گاز گرفته‌اند، اين نکات را رعايت کنيد: - چنان چه لازم باشد، با پزشک خود در ميان بگذاريد.
عوارض: گاز گرفتگي ها مي توانند ايجاد عفونت شديد در محل بکنند و باعث ايجاد عفونت هاي محل مفصل و يا استخوان گردند. اگر اين گاز گرفتگي در سر رخ دهد مي تواند ايجاد مننژيت کند. شکستگي ها و صدمات نخاعي – عصبي و نيز صدمات عروقي از عوارض آن مي تواند باشد. کارهاي تشخيصي: بررسي C.B.C و کشت خون و نيز عکس برداري از محل ضايعه مي تواند کمک کننده باشد. توصيه هايي که مي تواند به شما کمک کند تا خودتان را در مقابل هاري محافظت کنيد: درمان و مراقبت هاي اوليه: زخم هاي گازگرفتگي را بايد با مقدار زياد محلول نمکي ايزوتونيک شستشو داد و براي اين که فشار کافي را در هنگام شستشو ايجاد کنيم از يک سر سوزن ۱۸ يا ۱۹ استفاده مي کنيم. هر زخم را بايد با حداقل ۲۰۰ ميلي ليتر از اين محلول شستشو داد. هنگام شستشو تکه اي از پوست و بافت تخريب شده را بايد جدا کرد. صدمات روي مفاصل حتماً با يک ارتوپد بايد در ميان گذاشته شود. بستن موقت زخم تا رسيدن به يک مرکز تخصصي نيز مورد بحث است. ولي مي توان آنتي بيوتيک ها را به فرد مصدوم داد مثل آموکسي سيلين. نشانه هاي بيماري هاري در سگ و گربه در سه مرحله ممکن است بروز يابد که عبارتند از:
- جاي زخم را به آرامي با صابون و آب بشوييد.
- با حوله ي تميز محل جراحت را فشار دهيد تا خونريزي متوقف شود.
- از باند استريل براي پانسمان زخم استفاده کنيد.
- محل زخم را بالاتر از قلب نگهداريد تا تورم کاهش يابد و از بروز عفونت جلوگيري شود.
- در صورتي که به هاري مشکوک هستيد، به مقامات بهداشتي محلي گزارش کنيد.
- استفاده از پماد آنتي بيوتيک ۲ بار در روز تا وقتي که زخم بهبود پيدا کند. در اين موارد به دکترتان مراجعه کنيد:
- اگر گربه شما را گاز گرفته باشد. گازگرفتگي گربه اغلب سبب عفونت مي شود. در مورد يک خراشيدگي ساده نيازي پزشک نداريد، اما اگر زخم عفونت کرده باشد، بايد به پزشک مراجعه کردند.
- اگر سگ دست سر يا پاي شما گاز گرفته است يا شکاف عميقي در نتيجه گاز گرفتن ايجاد شده است.
- اگر ديابت، بيماري کبدي، ريوي، سرطان، ايدز يا بيماري هاي ديگري داريد که مي تواند توانايي شما براي مقابله با عفونت کاهش دهد.
- هر علائمي از عفونت داريد، از قبيل سرخي، تورم، حرارت، افزايش حساسيت، ترشح چرک از زخم يا تب.
- اگر خونريزيي داريد که بعد از ۱۵ ثانيه فشار متوقف نشده است يا فکر مي کنيد شکستگي استخوان داريد، آسيب رشته هاي عصبي يا جراحات جدي ديگر.
- اگز از آخرين باري که واکسن کزاز تزريق کرده‌ايد، بيشتر از ۵ سال مي گذرد(اگر چنين است، ممکن است نياز به تزريق واکسن تقويت کننده داشته باشيد).
- اگر حيوان وحشي يا حيوان خانگي شما را گاز گرفته است که معلوم نيست واکسن هاري زده است يا نه، شما را گاز گرفته است. پزشک تان اين اقدامات را ممکن است انجام دهد:
- ممکن است براي آسيب ديدگي رشته هاي عصبي، آسيب تاندون يا جراحت استخوان زخم بررسي و معاينه شود. هم چنين پزشک علائم عفونت را نيز بررسي مي کند.
- تميز کردن زخم با محلول خاص و برداشتن هر بافت آسيب ديده(برداشتن نسج آسيب ديده).
- ممکن است از بخيه براي بستن جراحت ناشي از گاز گرفتگي استفاده شود، اما خيلي اوقات زخم باز نگه داشته مي شود تا بهبودي پيدا کند، چرا که به اين ترتيب خطر عفونت کاهش مي يابد.
- ممکن است براي جلوگيري از عفونت آنتي بيوتيک تجويز شود.
- ممکن است لازم باشد اگر بيشتر از ۵ سال از واکسيناسيون کزازتان گذشته است، واکسن تان را تجديد کنيد.
- سعي نکنيد حيواني را که نمي شناسيد لمس کنيد يا او را بزرگ کنيد.
- ترتيبي دهيد که اگر مسافرت يا شغل شما در معرض خطر گاز گرفتن بوسيله يک حيوان هار قرار مي دهد، واکسن هاري بزنيد.
- همه حيوانات خانگي تان را واکسن هاري بزنيد، و اطمينان حاصل کنيد که در صورت لزوم واکسيناسيون مجدد مي شوند.
- اگر حيواني را به کشور جديدي مي آوريد، اطمينان حاصل کنيد که همه مقررات قرنطينه را رعايت کرده‌ايد.
الف) مرحله اوليه: معمولا يک تا ۳ روز به طول مي انجامد و يکسري علائم مبهم درگيري سيستم اعصاب مرکزي وجود دارد.
ب) مرحله تهييج.
ج) مرحله فلجي.
در حيواناتي که علائم مرحله تهييج بروز يابد درگير شکل خشمگين هاري مي شوند، در صورتي که اصطلاح هاري آرام زماني اطلاق مي شود که علائم رفتاري ناشي از بيماري حداقل بوده و حيوان فقط فلجي را نشان دهد. تغييرات رفتاري شامل بي اشتهايي ناگهاني، خشمگين و عصبي شدن حيوان و حمله بدون ترس به انسان و حتي هر جنبنده ديگري است. در اين شکل هاري، حيوان عصبي است و مردمک چشمش هم متسع است. فلجي ابتدا با فلج حلق و عضلات صورت همراه با ريزش فراوان بزاق از دهان و ناتواني در بلع ظاهر مي شود. مرحله فلجي بسرعت پيشرفت مي کند و اغما و مرگ گريبان حيوان را مي گيرد. هر خشونت حيوان را نبايد به حساب هاري گذاشت! مثلابرخي نژادهاي سگ نظير بيگل يا ترير به پارس کردن و سر و صدا کردن مشهورند يا نژادهايي نظير دابرمن و شيانلو به نگهباني و حمله شناخته مي شوند. به ياد داشته باشيد تزريق واکسن هاري در سن ۳ ماهگي در کلينيک معتبر دامپزشکي و توسط دکتر دامپزشک و تکرار سالانه يا هر ۳ سال يک بار آن در سال هاي بعد که به تصميم و توصيه دامپزشک مربوط است نقش مهمي در پيشگيري از ابتلاي حيوان به اين بيماري دارد. راه اصلي ابتلاي انسان به هاري، گازگرفتگي توسط حيوانات مبتلاست. دوره کمون هاري در انسان بين ۴ روز تا ۱۹ سال هم گزارش شده ولي معمول آن ۲۰ تا ۹۰ روز است. استرس، درمان با کورتون ها و نزديکي محل گزش به مغز مي تواند اين دوره را کوتاه کند. جلوگيري از بيماري کزاز، هاري و هپاتيت از طريق روش هاي متفاوت دارويي بايد صورت گيرد.
