موضوعات اصلي
بيماري صعب‌العلاج سرطان طي سال‌هاي اخير درحال افزايش است.
تغذيه نامناسب، مشکلات زندگي مدرن، استفاده از مواد پلاستيکي، آلودگي هوا، عدم تحرک مناسب يعني تمامي عواملي که متخصصان طي سال‌هاي اخير دائما" نسبت به خطرزايي آنها هشدار داده‌اند،
امروزه از عمده‌ترين دلايل افزايش ابتلا به انواع سرطان‌هاي ريه، سينه، دستگاه گوارش، روده بزرگ و... در جوامع انساني محسوب مي‌شود.
به گفته رئيس مرکز تحقيقات انستيتو کانسر ايران، طبق برآورد سازمان جهاني بهداشت در سال 2020 ميزان ابتلا به سرطان پنجاه درصد افزايش خواهد يافت.
يعني آمار مبتلايان به سرطان از 10 ميليون (در سال 2000) به 15 ميليون در سال 2020 خواهد رسيد.
دکتر محققي در گفتگو با خبرنگر ما، بيشترين موارد ابتلا به سرطان را در کشورهاي درحال توسعه و کشورهاي جهان سوم عنوان مي‌کند.
وي معتقد است که کشورهاي صنعتي برنامه‌هاي موثري را براي کنترل بيماري‌هايشان به کار گرفته‌اند و اين کشورهاي درحال توسعه هستند که به دليل عدم برنامه‌ريزي مناسب دچار مشکلات حاد خواهند شد.
وي مصرف دخانيات را از عمده‌ترين عوامل افزايش ابتلا به سرطان مي‌داند و اظهار مي‌دارد: بزرگ‌ترين علت بروز بسياري از بيماري‌ها ازجمله سرطان‌ها و درواقع بزرگ‌ترين علت قابل پيشگيري از سرطان، سيگار و مواد دخاني است.
امروزه متخصصان دلايل ديگري را نيز در بروز سرطان موثر مي‌دانند که ازجمله آنها سبک زندگي يا الگوها و عادت‌هاي مربوط به شيوه زندگي است که در اين گروه تغذيه مهمترين نقش را دارد.
رئيس انستيتو کانسر ايران در اين رابطه اظهار مي‌دارد: تغييراتي که در رژيم غذايي ازنظر کمي و کيفي اتفاق مي‌افتد مي‌تواند به بروز بسياري از بيماري‌ها ازجمله سرطان‌هاي دستگاه گوارش و ساير سرطان‌ها بينجامد.
وي مي‌افزايد: ساير علل ايجاد سرطان معمولا" ازجمله دلايل فرعي هستند. به طور نمونه علل توارثي نيز در بروز سرطان نقش دارند اما نقش اين عوامل چندان بارز نيست بلکه عمدتا" با دخالت عوامل محيطي بروز مي‌کند.
درحال حاضر، شناخته شده‌ترين علت سرطان سيگار است که موجب بروز انواع سرطان ازجمله سرطان ريه، سرطان‌هاي حنجره، دهان، حلق، مثانه، معده و سرطان‌هاي پانکراس و لوزالمعده مي‌شود.
امروزه ثابت شده است که علت‌هاي تغذيه‌اي در بروز سرطان‌هاي دستگاه گوارش و حتي سرطان سينه در خانم‌ها نقش دارند.
وي ادامه مي‌دهد: دو عامل براي حفظ تعادل و سلامت حائز اهميت است.
يکي مقدار وزن و ديگري ميزان فعاليت فيزيکي و چنانچه بين اين دو فاکتور يعني بين ميزان دريافت کالري و انرژي به ويژه از محل چربي‌ها و فعاليت فيزيکي تعادل لازم برقرار نباشد شخص مستعد بيماري خواهد شد.
افرادي که از يک طرف اضافه دريافت کالري و انرژي و خصوصا" چربي دارند و مقدار حرکت فيزيکي آنها کافي نيست گروهي هستند که درمعرض خطرات زيادي از نظر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي و سرطان‌ها قرار دارند و برخي از عادات ويژه غذايي به طور خاص در برخي از دستگاه‌هاي بدن موجب بيماري مي‌شود.
به طور مثال مصرف الکل با بروز بسياري از سرطان‌ها مرتبط است اما چنانچه مصرف الکل با مصرف سيگار همراه شود ريسک ابتلا به سرطان معده در اين افراد چندين برابر مي‌شود.
وي با اشاره به ساير فاکتورهاي موثر در بروز سرطان تصريح مي‌کند: مواد پلاستيکي يا به طور کلي مواد شيميايي نيز يک عامل بزرگ سرطان‌زا محسوب مي‌شوند و سازمان بين‌المللي تحقيقات سرطان نيز طيف زيادي از اين مواد را شناسايي کرده و با تعيين درصد بيماري زايي اين مواد شيميايي نسبت به مصرف اين گونه مواد در زندگي امروز هشدار داده است.
وي با ذکر مثالي عنوان مي‌کند: پشم شيشه يک ماده فيزيکي و شيميايي است که متاسفانه در برخي از پوشاک مورد‌نياز کودکان نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد درحالي که ارتباط اين ماده شيميايي با سرطان به خوبي شناخته شده است.
ازسوي ديگر موادي مانند بنزن که از احتراق بنزين توسط وسايل نقليه در شهرها ايجاد مي‌شود طي دهه اخير موجب افزايش موارد لوسمي در کودکان شده است و تا زماني که سطح آلودگي هوا از حد نصاب بالاتر برود اين گونه مخاطرات نيز وجود خواهد داشت.
وي ادامه مي‌دهد: درخصوص سرطان‌زايي برخي صنايع نيز صنايعي که با اشعه يونيزان مانند مشاغل راديولوژي يا راديوتراپي سر و کار دارند به علت خواص سرطان زايي اشعه يونيزان جزو عوامل خطرناک محسوب مي‌شوند.
دکتر محققي با بيان اينکه ميکروب‌ها و ويروس‌ها نيز طيفي از عوامل بيولوژيک شناخته شده در بروز سرطان محسوب مي‌شوند اظهار مي‌دارد: به طور مثال ميکروب هليکوباکتر پايلوري که در معده رشد مي‌کند با سرطان معده به طور کامل و ثابت شده رابطه دارد و نيز ويروس هپاتيت B و C نيز در بروز سرطان کبد و ويروس پاپي لوماي انساني در بروز سرطان دهانه رحم نقش ثابت شده‌اي دارند.
همچنين ميکروب‌ها يا انگل‌هايي مانند شيستوزوميانيز باعث سرطان مثانه مي‌شوند.
وي مي‌گويد: سرطان يک بيماري است که شروع آن از سلول‌هاي خود ارگانيسم آغاز مي‌شود درواقع در سرطان‌هاي انساني سلول‌هاي بدن انسان خاستگاه اين بيماري محسوب مي‌شوند.
چنانچه در سلول‌هاي طبيعي در اثر عوامل ايجاد کننده بيماري مانند عوامل فيزيکي، شيميايي يا بيولوژيک تغييراتي ايجاد شود که سلول از نظام طبيعي خارج و نسل جديد از نظم سلول‌ها به وجود آيد و اين نسل جديد سلولي با سلول‌هاي طبيعي تفاوت ماهوي داشته باشند در اين صورت اين سلول‌ها سلول‌هاي سرطاني خواهند بود.
سلول‌هاي سرطاني، اصولا" با سرعت و بدون کنترل رشد مي‌کنند و رده سلولي را توليد مي‌کنند که شکل، اندازه، مشخصات فيزيکي و مشخصات هسته سلول‌ها در آنها نسبت به سلول‌هاي طبيعي کاملا" متفاوت است. بنابراين سلول‌هايي توليد مي‌شوند که نسبت به يکديگر چسبندگي لازم را ندارند و از نظم طبيعي برخوردار نيستند و چنانچه به اندازه کافي بزرگ باشند ممکن است که توده بزرگي در ارگان ايجاد شود.
ويژگي آنها اين است که به نسج‌هاي سالم اطراف خود دست‌اندازي و آنها را منهدم مي‌کنند و درنهايت نسوج دورتر را نيز تخريب مي نمايند.
ازنظر باليني هم بيماري سرطان به بيش از يکصد نوع بيماري اطلاق مي‌شود و بسته به آن که کدام نقطه بدن ايجاد شده باشد، وضعيت متفاوت است.
اما به طور کلي همه نواحي بدن يعني هرجايي که سلولي وجود دارد مي‌تواند خاستگاه سرطان باشد.
وي با اشاره به وجود دو نوع سرطان خوش‌خيم و بد‌خيم تاکيد مي‌کند: چنانچه سرطان‌ها به موقع ازسوي پزشک تشخيص داده شود، قابل کنترل خواهد بود اما براي کنترل انواع سرطان به طور کلي روش‌هايي وجود دارد. يک روش پيشگيري اوليه است که طي آن اقداماتي صورت مي‌گيرد تا بيماري به وجود نيايد. به طور مثال ترک سيگار و پرهيز از عوامل ديگر سرطان‌زا و...
ازسوي ديگر تشخيص به موقع سرطان، با روشهاي شناخته شده امروزي مي‌تواند به درمان موثر بيماري و حتي ريشه‌کني آن بينجامد.
وي خاطرنشان مي‌کند: نتايج درماني روز به روز درحال پيشرفت هستند و افق‌هاي روشني براي آينده وجود دارد.
اغلب سرطان‌هاي شناخته نشده امروز نيز مانند سابق عمدتا" با روشهاي جراحي، شيمي‌درماني و راديوتراپي قابل درمان هستند.
درحال حاضر، شناخته شده‌ترين علت سرطان، سيگار است که موجب بروز انواع سرطان ازجمله سرطان ريه، حنجره، دهان، حلق، مثانه، معده و سرطان‌هاي پانکراس و لوزالمعده مي‌شود
دو عامل براي حفظ تعادل و سلامت حائز اهميت است. يکي مقدار وزن و ديگري ميزان فعاليت فيزيکي و چنانچه بين اين دو فاکتور يعني ميزان دريافت کالري و انرژي و فعاليت فيزيکي تعادل لازم برقرار نباشد، شخص مستعد بيماري خواهد شد
مواد پلاستيکي و به طور کلي مواد شيميايي، ازجمله عوامل بزرگ سرطان‌زا محسوب مي‌شوند و سازمان بين‌المللي تحقيقات سرطان نيز طيف وسيعي از اين مواد را شناسايي کرده است. منبع : روزنامه خراسان8/3/84
