موضوعات اصلي
HIV ويروس مختل كننده سيستم دفاعي بدن انسان مي باشد و به خانواده ي رتروويروس هاتعلق دارد واولين بار توسط دانشمندان انستيتو پاستور فرانسه در سال 1983كشف شد . اين ويروس در گونه هاي حيواني موجب سرطان هاي مهلك و مهمي ميشود ودو نوع عمده از اين ويروس كشف شده است.
2- HIVكه در بعضي موجب ايدز ميشود و بعضي ها سالم مي مانند.
HIVبه گروه ويروسهاي قابل برگشتي تعلق دارد كه در آن ژنهاي ويروسي وارد مواد ژنتيكي كروموزوم هاي بدن فرد شده وموجب ابتلاي دراز مدت و ماندگار مي شود.
وجود اين ويروس براي ابتلاي به ايدز شرط لازم و مهمترين عامل است ولي عوامل فرعي ديگري مانند ساختار ژنتيكي فرد سن و سال وي شيوه ي درمان وضع تغذيه افسردگي رنج اعتياد خواب و ورزش و عوامل روحي رواني مانند اعتقاد به مرگ و از دست دادن اميد در تبديل اين ويروس به بيماري ايدز مؤثرند.HIVبه حرارت حساس است چنانچه ويروس 30 دقيقه در معرض حرارت56 درجه سانتي گراد قرارگيرد قدرت آلوده كنندگي آن دست كم صد بار كمتر ميشود. اين ويروس در مقابل پرتو فرا بنفش به نسبت مقاوم است. مواد شيميا يي مانند الكل ايتليك 40% فنول ويزول و فرما لين مقدار ناچيز ويروس را از فعا ليت باز مي دارند. تحقيقات نشان داده اند HIVدرمحيط خشك تا7روزودراب تا15روزقدرت عفونت زايي خود را حفظ مي كند .
تبديل اچ اي وي به ايدز :HIV
در بدن هر سلولي را كه CD4 دارد يامي تواند CD4 را شناسايي كند آلوده مي سازد زيراCD6 محل اتصال ويروس به جدار سلول مي باشدو چون مونوسيت ها و ماكرو فاژ ها وگلبول هاي سفيد بيش از همه قدرت شناسايي CD6 را دارند و مخزن CD6بدن هستند بيشتر توسط HIV آلوده مي شوند. وقتيHIV وارد بدن ميشود باعث كاهش تعداد سلول هاي CD6 ميشود وچون كمبود CD6 در خون و بافت هاي بدن باعث ميشود سيستم ايمني كار خود را درست انجام ندهد عفونت هاي ديگر فرصت رشد پيدا ميكنند از اين رو اين بيماري ها راباشد از اين رو اين بيماري ها را بيماري هاي فرصت طلب گويند. يعني اگر سيستم دفاعي بدن سالم باشداين عفونت ها بروز نمي كنند وسيستم دفاعي نا سالم ناشي از وجود ويروس HIV در بدن فرصتي براي رشد ديگر ميكروب ها و بروز عفونت ها مي شود مثل ذات الريه هاي شئيئ و عفونت هاي خطرناك سل
علائم باليني:
تظاهرات عمو مي نظير سردرد تب عرق شبانه كسالت خستگي بي اشتهاييي كاهش وزن واسهال به تناوب در جريان اچ اي وي رخ مي دهند. گر چه علائم عمومي در حدود 40% از بيماراندر زماني كه در مراحل ابتدايي عفونت اچ اي وي هستند گزارش شده اند اين علائم به طور شايع تر در مرحله هاي بعدي به وجود مي آيند .تب مربوط به اچ اي وي با افزايش درجه حرارت به ميزان كم ومعمولا دماي بدن كمتر از5/38 درجه سانتي گراد مشخص ميشود. تعريق شبانه شيوع كمتري ازتب گزارش شده است.تب بالا و تعريق شبانه يك فرايند عفوني غير از اچ اي وي به تنهايي را مطرح مي سازند . خستگي كسالت و بي اشتهايي در مرحله هاي بعدي بيماري شايع هستند و عفونت هاي فرصت طلب اين علائم را تشديد مي كنند .
همانطور كه گفته شد ويروس اچ اي وي هر بافتي را كه سي دي 6 دارد آ لوده ميسازد پس عوارض ناشي از ايدزبسيارند از جمله عوارض چشمي دهاني ريوي گوارشي التهاب سيسنوس ها پوستي *( زخمهاي درد ناك كه بهبود نيابند و بيش از 10روز طول بكشند قويا عفونت جلدي مخاتي فرمن اچ اي وي را مطرح مي سازند*) عصبي عضلاني و همچنين تظاهرات قلبي غددي رو ماتيسمي كليوي وعفونت هاي سلي .
راه هاي انتقال:
اچ اي وي ويروسي است خوني كه تمايل به سلول هايي داردكه معمولا از راه ارتباط جنسي تزريق وريدي ياازطريق مادران به نوزادان در زمان زايمان يا شيردادن منتقل ميشود .به خاطر اينكه ميزان ويروس ها در مايعات بدن كم مي باشد وتجمع ويروس در سلول ها بيشتر است لذا ترشحاتي كه سلول بيشتري دارند تقريبا عفوني تر از ترشحات بدون سلول بدن هستند. با در نظر گرفتن نكاتي كه ذكر شد راه هاي سرايت بيماري منحصر ميشود به: آميزش جنسي انتقال و انتقال از مادر به فرزند.
مطالعات متعددي نشان داده اند كه هم جنس گرايان مفعولي كه با شريكهاي جنسي متعددي آميزش جنسي دارند كانون اصلي خطر براي انتقال آلودگي به اچ اي وي در مردان همجنس گرا هستند.رويهم رفته با در نظر گرفتن نتيجه تحقيقات مختلفي كه در اين زمينه به عمل آمده است خطر آلودگي به ويروس ايدز در بين شريكهاي جنسي دگر جنس گرايان از 7 تا 68 درصد متغير است. كليه تحقيقات حاكي از امكان پذير بودن سرايت بيماري از مرد به زن واز زن به مرد است . در عين حال آنچه مسلم است اين است كه امكان واگيري در طريق خاصي ازآميزش جنسي كم باشد آميزش مكرر با يك يا چند شريك جنسي ممكن است خطر آلودگي را بيشتر كند.
داده هاي همه گيري شناختي حاكي از انتقال ويروس ايدز از راه تزريق در تعدادي از گروه هاي جمعيتي از جمله معتادان به مواد مخدر تزريقي بيماران مبتلا به هموفيلي و دريافت كنندكان خون است مصرف كنندگان مواد مخدر تزريقي با تزريقيهاي مكرر استفاده از وسايل غير استريل و يا استفاده اشتراكي از وسايل تزريق مانند سوزن يا سرنگ باعث انتقال ويروس ايدز از طريق بقاياي خون ميگردند.پي گيري خون دهندگان آلوده نشان داده كه تقريبا هميشه يك نفر(حد اقل )از خون دهندگان از گروه هاي پر خطر بوده است. همچنين افرادي كه خون دريافت كرده اند و برسيهاي گذشته نگر حاكي از آلودگي اين فبيل خون ها بوده است مورد مطالعه قرار داده اند و مشخص شده كه اكثريت دريافت كنندگان خون آلوده سر انجام به اچ اي وي آلوده ميشوند.خود حذفي خون دهندگاني كه عضو گروه هاي در معرض خطر هستند(به عبارت ديگر خود داري از خون دادن ) از1983 شروع شده و بدون شك در كاهش خطر آلودگي در بين دريا فت كنندگان خون تاثير به سزايي داشته است.غربال گري خون دهندگان از حيث پادتنهاي ضد اچ اي وي خطر مربوط به ا نتقال خون يا تهيه فراورده هاي خون را بيش از پيش كاهش داده است. بهر حال حتي غربالگري نيز نميتواند سالم بودن خون را به طور مطلق تضمين كند زيرا ممكن است ويروس در خون وجود داشته باشد ولي هنوز پادتنهاي ضد اچ اي وي بوجود نيامده باشند. از سوي ديگر حساسيت آزمون هاي كشف پادتن كامل نيست و مواردي از نتايج منفي كاذب وجوددارد.بزرگترين نگراني خطر انتقال ويروس از طريق گويچه هاي سرخ تراكم است كه اجزايي از خون هستند كه بيش از همه مورد استفاده قرار مي گيرند.بيماران مبتلا به هموفيلي كه فاقد يك يا چند تا از پروتئينهاي ضروري براي انعقاد خون هستند و بدون مداخله پزشكي ممكن است به خونريزيهاي سخت و طولاني دچار شوند ناچار به استفاده از عوامل انعقادي(عامل8 براي هموفيلي اي وعامل 9 براي هموفيلي بي )از پلاسماي انساني هستند. از اواخر 1984 اكثر كارخانه هاي سازنده عوامل انعقادي مبادرت به ساخت عوامل انعقادي حرارت ديده كردند به طوري كه با غير فعال كردن ويروس خطر آلودگي اين فراورده ها تا حدي مرتفع شده است فرو رفتن اتفاقي سوزن آلوده به بدن نيز منجر به بروز مواردي معدود از عفونت شده است.
انتقال ويروس ايدز از مادر آلوده به فرزند بيشتر در طي بارداري در حين زايمان و بعد زايمان روي مي دهد. شواهد و قراين زيادي وجود داردكه نوزادان در حين زايمان يا دوره هاي انتهاي بارداري به اين آلودگي دچار ميشوند. بر مبني مطالعه اي كه در مركز تحقيقات نيو يورك انجام شده است مادراني كه بيش از 4ساعت قبل از زايمان دچار پارگي كيسه آب شده اند 25% و آنهايي كه كمتر از 4 ساعت از پارگي كيسه آب آنها گذشته باشد فقط 14% بيماري را به نوزادان خود منتقل مي كنند كه در اثر تماس نوزاد با ترشحات مخاطي واژن بوده است.
مردان هم جنس گرا معتادان به مواد مخدر تزريقي نوزادان متولد شده از مادران آلوده و اشخاصي از قبيل بيماران مبتلا به هموفيلي كه قبل از معمول شدن غربال گري خون ازحيث پادتن هاي ضد اچ اي وي فراورده هاي خوني از جمله عوامل انعقادي دريافت مي كرده اند جزو مهمترين گروههاي در معرض خطر هستند.
گروه مردان هم جنس گرا (كه مردان دو جنس گرا را در برمي گيرد) بزرگترين گروه در معرض خطر ايدز به خصوص در ايالت متحده هستند.
هموفيلي يك بيماري توارثي مادام العمر است كه تقريبا بطور انحصاري جنس مذكر را مبتلا مي سازد و از مشخصات آن اختلال انعقاد خون است.با توجه به اينكه عوامل انعقادي از پلاسماي عده زيادي از اهداكنندگان خون تهيه ميشود شخصي كه مبتلا به هموفيلي شديد باشد ممكن است سالانه از حدود 100.000 خون دهنده عوامل انعقادي دريافت كند. منيجه دريافت عوامل انعقادي از دهندگان متعدد انتقال بدون سروصداي ويروس ايدز از اوايل 1980 بوده است. از 1984 به بعد با از فعاليت انداختن ويروس در هنگام تهيه فرا ورده هاي انعقادي از پلاسما خطر سرايت ويروس ايدز هستند كه نشان آلوده شدن آنهاست .
دراوايل 1983 باپي بردن به اينكه ممكن است عامل ايدز ويروسي باشد كه بتواند در راه خون انتقال پيدا كند خودداري از خون دادن يا ممانعت از خون گيري از افرادي كه احتمال آلودگي دارند مطرح و مقدمات اجراي آن فراهم شد.در1985 آزمونهاي تشخيص پادتن ضد ويروس ايدز به تدريج كامل و مجوز استفاده از آنها صادر شد. به وسيله اين آزمونها مي توان خون هاي اهدايي را از حيث آلودگي به ويروس شناسايي كرد. با غربا ل گري خون دهندگان و جلوگيري از خون دادن افرادي كه در معرض خطر آلودگي هستند احتمال سرايت ويروس از راه خون تا حد زيادي كاهش يافته است.
اين نوع انتقال شامل شريكهاي جنسي از جنس مخالف معتادان به مواد مخدر تزريقي شريك هاي جنبي مونث مردان دو جنس گرا شريكهاي جنسي بيماران آلوده مبتلا به هموفيلي يا اشخاص آلوده شده از طريق انتقال خون مشتريان رو سپيان آلوده و شريكهاي جنسي ساير افراد آلوده است.ذكر اين نكته ضروري است كه گروه هاي مذكور به طور با لقوه بزرگترين عامل سرايت به جمعيت دگر جنس گراي فعال از حيث جنسي به ويژه افراد در معرض خطر ابتلا به بيماريهاي آميزش هستند.
شير خواران و كودكان:
به علت متفاوت بودن تظاهرات باليني ايدز در كودكان نسبت به بزرگسالان شير خواران و كودكان آلوده به ويروس ايدز از حيث بررسي هاي همه گيري شناختي دررده جداگانه اي قرار مي گيرند.ايدز كودكان براي اولين بار در 81- 1980 شناخته شد.از آن پس تعداد موارد گزارش شده به سرعت رو به افزايش نهاده بطوريكه تا سپتامبر 1986 مجموع موارد ايدز در كودكان زير 13 سا ل در امريكا به 348 مورد رسيد 60% از كودكان مبتلا به ايدز از نژاد سياه 21% اسپانيايي تبار بودند ضمنا 55% هم از جنس مذكر بودند.از كل موارد ايدز كودكان تقريبا بيشتر آنان را فرزندان معتادان به مواد مخدر تزريقي تشكيل ميدهند.بعضي از موارد فرزندان والديني هستند كه دچار ايدز بوده يا در ساير گروههاي در معرض خطر ايدز قرار دارند. برخي از كودكان مبتلا به ايدز نيزخون آلوده دريافت كرده اند.شير خواراني كه عفونت را از مادر آلوده ميگيرند عموما فرزندان زناني هستند كه معتاد به مواد مخدر تزريقي هستند.
كاركنان سازمان هاي بهداشتي و درماني:
بسياري از كاركنان امور بهداشتي و درماني در معرض آلودگي به عفونت هايي مانندا لتهاب ويروسي كبد(هپاتيت ب)هستند زيرا به علت شغلي كه دارند در معرض تماس با خون آلوده از طريق فرو رفتن اتفاقي سوزن يا بريدگيهاي پوست قرار مي گيرند.
دوره كمون بيماري دقيقا مشخص نيست. طبق اطلاعات موجود40 تا 60 درصد افراد آلوده به ويروس در عرض 6 تا 8 سال پي گيري دچار علائم ايدز يا علائم و بيماري وابسته به ايدز شده اند. دوره كمون در كساني كه از راه انتقال خون آلوده شده اند كوتاه تر است.دوره كمون طولاني بيماري خطر بزرگي است. زيرا ويروس به آساني در جامعه پراكنده ميشود بي آنكه تظاهرات باليني هشدار دهنده بيمارب ظاهر شوند. نسبت افراد آلوده اي كه علائم بيماري ايدز در آنها ظاهر ميشود در گروههاي مختلف متفاوت است. بررسي هاي مقدماتي نشان مي دهند كه 10 تا 30درصد افراد آلوده به ويروس در طي 5 سال اول بعد از آلودگي به ايدز مبتلا ميشوند.احتمال بروز بيماري در بقيه اشخاص كه به ويروس آلوده شده اند ولي علائمي ازنا خوشي در ظرف 5 سال در آنان ظاهر نميشود مشخص نيست . بهر حال اين قبيل افراد دچار عفونتي پايدارند و كانوني براي انتقال بيماري به ديگران هستند.
دستگاه ايمني بيماران مبتلا به ايدز بعلت انهدام لنفوسيت هاي تي ياور بوسيله ويروس به شدت مختل مي گردد . لنفوسيت هاي تي ياور در تنظيم فعاليت لنفوسيت هاي بي كه مسئوليت توليد پادتن را به عهده دارند و ديگر لنفوسيتهاي تي مانند لنفوسيتهاي ياخته كش كه مسئول كشتن ويروس ها و ياخته هاي سرطاني هستند و تك ياخته هايي كه مسئول كشتن بسياري از انگلها و باكتري ها هستند نيز نقش مهمي ايفا مي كنند.ويروس ايدز در اصل ياخته هاي دفاعي بدن هستند به كار خانه ويروس سازي تبديل مي كند.هنگامي كه ويروس به درون ياخته نفوذ مي كند آنزيمي بنام ترانس كريپتاز معكوس باعث تبديل ماده ژنتيكي رترو ويروس (ار ان اي ) به دي ان اي ميشود(در حالت عادي دي ان اي به ار ان اي تبديل ميشود ولي آنزيم موجود در ويروس اين فرايند را معكوس مي كند) وتين دي ان اي جديد در ماده ژنتيكي ياخته ميزبان (دي ان اي ياخته ) ادغام ميشود به اين ترتيب هر بار كه ياخته ميزبان تكثير پيدا ميكند ويروس نيزتكثير مي يابد و در نتيجه همه ياخته هاي جديد حاوي ژنهاي ويروس ميشوند. تغييرات مذكور منتج به عفونت ميشود كه به عقيده اغلب ويروس شناسان تا آخر عمر باقي خواهند ماند.
