پلان گنبد خانه اين بنا به صورت چهار ضلعي بوده كه پوسته گنبد روي اضلاع آن واقع شده است. اين گنبد از نوع يك پوسته بوده و ارتفاع آن از راس تا كف حدود 11 متر مي باشدزير سقف گنبد خانه را با پلاستري از گچ سفيد كرده اند. همچنين پوسته گنبد آجري بوده وپشت بام ايوانها و اطراف گنبد خانه را با اندود و كاهكل پوشانده اند در ضلع شمالي گنبد خانه ايواني واقع گرديده كه ارتفاع آن تا حدود 10 متر بوده و در طرفين آن راه پله هاي ورودي به پشت بام قرار گرفته است. ايوان فوق شامل قسمت مركزي به صورت يك طبقه و ضلع شرق و غرب به صورت دو پوش مي باشد. كه تعداد كمي تزئينات گچي نيز دارد. سابقا" در اطراف گنبد خانه حجره هايي وجود داشته كه احتمالا" توسط مردم محل تخريب شده است. در ديوار جبهه شرقي و غربي ايوان مقداري خشت بكار رفته است. مصالح به كار رفته در بنا بجز خشت كه در بالا آمد شامل : سنگ در پي و آجر جهت اجراي طاق و طاق تويزه ها مي باشد تزئينات به كار رفته در بنا شامل تعداد كمي تزئينات گچي در قسمت ايوان و تزئينات گره كاري و خطوط به كار رفته بر روي در ورودي اصلي به گنبد خانه مي باشد. همچنين در كف گنبد خانه يك صندوق بسيار نفيس و زيبا موجود دارد كه روي آن كتيبه اي با نقشهاي هندسي ديده مي شود .
قلعه سالار محتشم در داخل شهر خمين واقع شده است. بناي مذكور در زمان ساخت و
استفاده اوليه در محله اي سر سبز و خرم و در ميان باغهاي خمين واقع شده بود اما
بعدها با توسعه شهر خمين امروز در متن شهر قرار گرفته است
.
منزل نامبرده فاقد هر
گونه كتيبه و يا سند معتبري در ارتباط با تاريخ دقيق ساخت بنا است اما از ديدگاه
خصوصيات معماري مانند نوع طرح سازه چين و شكسته هاي نماها و آرايه ها قدمت آن به
حدود 115 سال پيش يعني اواخر دوره قاجاريه بر مي گردد باني اين بنا ميرزا علي خان
كهرهاي مقلب به سالار محتشم از صاحب منصبان دوره قاجار بوده است قلعه فوق در حالت
اوليه در درون باغ مشجري قرار گرفته و اطراف آنرا ديوارهاي بلندي محصور كرده
بودند
.
قلعه منزل سالار محتشم مشتمل است بر بخشي شبستاني در پائين و بخشي اعيان
نشين كه در بالا قرار دارد ساختمان بنا بر جهت شرقي – غربي استوار گرديده
است
.
در بخش شبستان هشت اتاق وجود دارد كه از نظر طرح و قامت فضاها داراي اندازه
هاي متفاوت مي باشند از اين اتاقها امروزه همچون گذشته به عنوان فضاهاي خدماتي و
مسكوني استفاده مي گردد. در قسمت غرب شبستان حوضخانه اي با طرح چليپا شكل وجود دارد
كه از نوع سردابه تابستاني محسوب شده و سقف تزئيني ان با آجر كار شده است در جلوي
شبستان ايواني سرتاسري ديده مي شود كه سقف باربر آن از تير پرتو و شاخه هاي خشك
درختان ساخته و پرداخته شده وسپس آنرا با قابهاي چوبي و مربع شكلي آراسته و بدين
شكل سقف كاذبي بوجود آورده اند تا زيبايي بنا را دو چندان نمايدند .براي ورود به
بخش اعيان نشين بالا مي توان از سه راه پله كه در نقاط مختلف شبستان قرار دارد
استفاده نمود ايوان طبقه اعيات نشين داراي هيجده ستون چوبي مي باشد كه آنها را با
گچروكش كرده اند ايوان مذكور رابط بين اتاقهاي مختلف طبقه مي باشد
.
بناي فوق
داراي دو ورودي مي باشد كه يكي اختصاصي و ديگري عمومي بوده و از طريق آنها مي توان
داخل محوطه باغ و حياط قلعه شد
.
از ويژگيهاي اين بنا طراحي و تاكيد نماها به سمت
جنوب و دريافت نور و هوا از طريق نورگيرها و وروديها ست
.
عمده تزئينات اين بنا
شامل سقفهاي كاذب آن و نقاشيهاي زيبايي آن با موضوعات گل و بلبل، حيات وحش و طبيعت
سر سبز مي باشد
.
باغ فين در 6 كيلومتري جنوب
شهر كاشان و در كنار روستاي فين(كوچک) قرار دارد و از با ارزش ترين آثار تاريخي
كاشان است. بناي بر جاي مانده باغ، از دوران صفوي است كه بر روي بناهاي دوره ديلمي
ساخته شده و از لحاط باغ آرايي و آب رساني داراي اهميت ويژهاي است. باغ فين از
كاخهاي صفوي بوده كه در زمانهاي بعد به ويژه زنديه و قاجاريه ، بناهايي به آن
افزودهاند. بناهاي اين باغ شامل سر درب ورودي و برج و باروي آن، شتر گلوي صفوي در
ميانه باغ، شتر گلوي فتح علي شاهي و اتاق شاه نشين در جنوب خاوري باغ، موزه در
باختر باغ و حمامهاي كوچک و بزرگ و كتابخانه در خاور باغ مي شود
اين آتشكده واقع است در هشت كيلومتري جنوب شرقي نيمه وركه بر سر راه قديمي و كاروان
رو اين شهر به رباط ترك و از آنجا به اصفهان قرار دارد .بناي مذكور از آتشكده هاي
بازمانده از دوره ساساني مي باشد
.
اين بنا در پايه يك رشته كوه و در حاشيه جنوبي
روستاي آتشكده ساخته شده است جهت سازه اي آتشكده از جنوب به شمال بوده به طوريكه
مشرف به ابادي مذكور و دشت نيمه و راست كه از آن ميان رودلل بار مي گذارد بناي فوق
از دو بخش ايوان و چهار تاقي تشكيل شده و از محدود آتشكده هايي است كه داراي ايوان
رفيعي مي باشد آثار پي و بند دو اتاق در دو طرف ايوان به جاي مانده كه حكايت از
وسعت اين مجموعه داشته است درهاي سه واحد فوق از طرف جنوب به يك راهرو باز مي شوند
كه رابط بين چهار تاق و بخش ايوان مي باشد چهار تاقي بناي مذكور شامل ستونهاي ضخيم
و پايه تاقها مي باشد سطح ستونها از بيرون صاف و به شكل دو ضلعي ولي از داخل به
صورت دوجزوء مدور مي باشد روي چهار تاقي باقميانده نشان دهند آن است كه احتمالا
"
گنبد با آجر احداث گرديده است با توجه به آثار باقيمانده از دو اطاق و در اطراف بنا
مي توان گفت نذورات و وسائل خدماتي آتشكده در آنها نگهداري مي شده است يكي از
ويژگيهاي بارز اين بنا ضخامت ديوارها و نوع ساخت آن از سنگ لاشه است كه تپه و قلم
نخورده اند تراش نخوردهاي و سپس بكار گيري از سنگهاي بزرگ و ضخيم بوده كه به عنوان
پوشش سطح و صاف و در عين حال به زيبايی و استحكام بنا افزوده است آتشكده فوق بسيار
متمايز از آتشكده هاي هم دوره خود مي باشد. مصالح بكار رفته در بناي آتشكده شامل
:
سنگ، گچ، خاك و آهك مي باشد
.