جزيره ابوموسي يكي از مهم‌ترين جزاير ايران از نظر جغرافياي سياسي بوده و از اهميت بسيار زياد ژئوپوليتيكي براي جمهوري اسلامي ايران برخوردار است. آب هاي پيرامون بوموسي داراي بهترين گونه مرواريد ايران است. ابوموسي از ديرباز تا كنون به نام هاي بوموسي، بابا موسي، بوموف، ابوموسي و گپ سبزو خوانده شده است. واژه بوموسي از دو پاره « بو» و «موسي» تشكيل شده است، كه«بو» به معني رايحه است‌و كوتاه شده آن«بود»، «باشد»، «باشيم» و «بوم» است. «بوم» به معني‌جا، مقام، منزل، ماوا، و سرزمين است و «موسي» هم نام شخص است و بوموسي، يعني سرزمين موسي.آب و هواي جزيره بوموسي گرم و مرطوب است و چون به خط استوا نزديك است، هواي آن از هواي ساير جزيره هاي ايراني خليج فارس گرم تر است. بارش، بيش تر در اواخر زمستان و اوايل بهار بوده و بارندگي به گونه رگبار لحظه‌اي و موقت است. آن‌چه ابوموسي را مورد توجه‌اقوام مختلف قرار مي‌داده وجود آب شيرين و كشت‌زار و پوشش گياهي مناسب در آن بوده است. هر چند كه قدمت و تمدن در جزيره تاريخي چند هزار ساله دارد، اما از اين پيشينه تاريخي اثر چنداني بر جاي نمانده است ولي آن‌چه جزيره ابوموسي را هم اكنون داراي اهميت مي‌‌كند، وجود بهترين گونه‌ي مرواريد در آب‌هاي پيرامون آن و نيز وجود معدن اكسيد سرخ آهن در آن و از همه مهم‌تر نفت در پيرامون آن است. درجزيره ابوموسي باغ‌هاي پراكنده‌اي همراه‌درختان نخل خرما وجود دارد و نخلستان از چشم اندازهاي آشناي آن است. درختان و درختچه‌هاي جنگلي اين جزيره را تاغ، كنار، چيرغ و سمر تشكيل مي‌دهد . سواحل زيباي خليج فارس و غروب هاي رويايي آن مهم ترين جاذبه ‌ي شهرستان ابوموسي را تشكيل مي‌دهد .

اين مجموعه كاريز يا شهر زيرزميني نام دارد و وسعت آن حدود بيش از 3 كيلومتر است. در اين مجموعه فسيل صدف ها و ماهي ها ي كوچك در سقف هاي مرجاني به چشم مي خورد سنگواره لاك پشتي عظيم الجثه با قدمتي بيش از 110 ميليون سال پيش در يكي از دالان هاي قنات به چشم مي خورد. همچنين يك كشتي سنگي براي رستوران در نظر گرفته شده كه بعد از تكميل دور تا دور كشتي را آب قنات فرا مي گيرد و قايق راني در درياچه آن انجام مي شود . چند فروشگاه صنايع دستي نيز در اين مجموعه قرار دارد.

 

در غرب جزيره يك كشتي عظيم الجثه در سواحل نيلگون كيش جا خوش كرده است كه به كشتي يوناني معروف است. در يكي از روزهاي گرم تابستان، بوميان جزيره كيش ناگهان كشتي عظيم الجثه اي را كه در نزديكي آبادي باغو به گل نشسته بود، ديدند. هنوز پس از گذشت سال ها علت به گل نشستن اين كشتي در پس پرده اي از ابهام است. اين كشتي در سال 1322 شمسي توسط شركت ويليام هاميلتون به وزن 7061 تن و به طول 136 متر در بندر گلاسكو در اسكاتلند ساخته شد و در روز 4/ 5/ 1345 به هنگام بازگشت از ايران، در سفر دريايي خود به كشور يونان در عرض جغرافيايي 26 و 20 درجه شمالي و طول جغرافيايي 53 و 54 درجه شرقي به گل نشست و هشتاد روز تلاش اورينوكو، يدك‌كش هلندي براي بيرون كشيدن اين كشتي به ثمري نرسيد. تلاش هاي ناموفق زيادي براي بيرون كشيدن آن انجام شد و به ناچار سرنشينان كشتي مجبور به ترك آن شدند، چرا كه عمليات بيرون كشيدن كشتي از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نبود. اطلاعات بدست آمده از شركت بيمه لويدز لندن نشان دهنده اين است كه اين كشتي در زمان به گل نشست متعلق به كشور يونان و بنام كولااف بوده است. اين كشتي در ابتدا "شيپور امپراتور" سپس "ناتوراليست" و در سال هاي بين 1338 تا يكسال قبل از توقف، در مالكيت خطوط كشتيراني ايران با نام هاي "سيروس فارس" ، "همدان" در تردد بوده است. تماشاي خورشيد كه به آهستگي در پشت كشتي يوناني در آب هاي نيلگون خليج فارس غروب مي كند خاطره اي فراموش نشدني و جاويدان است.

 

 

 

كيش نامي باستاني و بسيار كهن است، زيرا شهري به همين نام در شرق بابل وجود داشته، درست در شرق بابل، شهر قديمي اكدي و بعد سومري يعني كيش را مي بينيم كه جايگاه كهن ترين فرهنگ شناخته شده در اين ناحيه است. ظاهرا هيچ ارتباطي بين شهر سومري كيش و جزيره كيش وجود ندارد، ولي با توجه به قدمت و تثبيت واژه كيش به عنوان نام يكي از جزاير معروف و كهن خليج فارس و مشابهت آن با نام شهر باستاني بابل، مي توان گفت كه اين همنامي بي ارتباط نبوده و به نظر مي رسد كه در دوراني كهن به دليل مهاجرت اقوامي از ساكنان اوليه يا بعدي شهر باستاني كيش در بابل به خليج فارس نام اين شهر به جزيره اي كه امروز كيش خوانده مي شود، نهاده شده است. بالعكس مهاجرت مردماني از جزيره كيش در خليج فارس به شهري در بابل و نامگذاري آن شهر به نام كيش نيز امكان دارد. پيش از اينكه هخامنشيان به خليج فارس دست يابند، آنجا زيرفرمانروايي عيلامي ها بود. ديوارهاي شهر عيلامي (ري شهر كنوني) در جنوب بوشهر، يادآور تسلط عيلامي ها بر خليج فارس از هزاره 3 ق.م به بعد است. نامهاي كيش، خارك، چارك، لارك، جاسك، كنكه، كشم(قشم)، از زمان عيلامي ها به جا مانده است. برخي از نويسندگان، نام قديم كيش را كيان نوشته اند. احتمال دارد نام كيان، از نام سلسله كيانيان گرفته شده باشد. برخي جزيره كيش را قيس مي نامند. و خواسته اند پدري براي قيس جعل كنند و آن را به قيس بن عماره نوشته اند كه صحت ندارد. بنابراين قيس نام شخصي نيست. در وجه نامگذاري كيش، افسانه هايي در كتابهاي چون وصاف، تنسوخ نامه، عرايس الجوهر و...آمده است كه مضمون همه آنها يكي بوده است. نام اين جزيره در همه متون فارسي وبرخي از متون عربي كيش خوانده شده و واژه قيس شكل عربي كيش بوده است. مرحوم علي اكبر دهخدا، در خصوص وجه نامگذاري كيش مي نويسد: "چون به بلندي هاي اطراف آن برآيند، در نظر مانند كيش نمايد كه تركش باشد آن جزيرۀ دراز نيز خوانند، وجه اين نام، آنكه چون از دور نظر كنند، به تركيب كيش يعني كيش جاي تير نمايد."

این قلعه که در ضلع شمالی جزیره هرمز و در ساحل دریا قرار دارد، مهم ترین قلعه باقی مانده از روزگار تسلط  پرتغالی ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است. این قلعه به فرمان آلفونسوآلبرکرک دریانورد پرتغالی در سال 1507 میلادی، در محلی موسوم به مورنا احداث شد. قلعه به شکل چند ظلعی نامنظم است. ساختمان آن بسیار محکم است و دیوارهایی به قطر 3/5 متر با چند برج به ارتفاع 12متر دارد. تاسیسات قلعه شامل انبارهای تسلیحات ، آب انبار و اتاق هایی با سقف هلالی است . در زمان شاه عباس که به استعمار پرتغالی ها در ایران خاتمه داده شد، این قلعه به دست امام قلی خان از سرداران شاه عباس فتح گردید

قشم بزرگ ترين جزيره‌ي مسكوني ايران و يكي از زيباترين و با صفاترين مناطق گردشگري سرتاسر ناحيه‌ي جنوب ايران به شمار مي‌آيد. اين شهرستان از مهم‌ترين مناطق استان هرمزگان بوده و داراي تاريخي طولاني است. سابقه حكومت درقشم به پيش از اسلام مي‌رسد. امراي قشم با داشتن نيروي زميني و دريايي حاكميت خود را حفظ مي‌كرده‌اند. چنان‌كه در كتب تاريخي آمده، توجه به قشم در دوره ايلخاني مغول‌ها بالا مي‌گيرد. با ورود پرتغالي‌ها به خليج فارس، قشم به‌دست آن‌ها مي‌افتد و اين استيلا تا قرن يازدهم هجري (دوره صفويان) ادامه مي‌يابد. از اين هر سه دوره بقايايي به‌جامانده كه امروزه جزو آثار ديدني اين منطقه محسوب مي‌شوند. شهرستان قشم، با پهنه اي حدود 9/1609 كيلومتر مربع در جنوب استان هرمزگان، در شمال باختري تنگه استراتژيك هرمز، در 26 درجه و 45 دقيقه ي پهناي شمالي و 55 درجه و 47 دقيقه‌ي درازاي خاوري نسبت به نيم روز گرينويچ قرار دارد و بلندي آن از سطح دريا 6 متر است . صادرات شهرستان قشم گونه هاي ماهي وميگو، صنايع دستي، قايق، لنج و خاك سرخ است. ازآن‌جايي که صيد آبزيان در اين شهرستان از جايگاه خوبي برخورداربوده وبيش‌تر مردماين شهرستان ماهي گير و كارگر معدن خاك سرخ هستند، ماهي، ميگو و خاك سرخ مهم‌ترينصادرات منطقه را تشكيل مي‌دهند. از مهم‌ترين صنايع دستي مردم شهرستان قشم مي توانبه لنج سازي، گلابتون دوزي، خوس دوزي، شك دوزي، سوند و حصيربافي، توربافي، گرگورسازي اشاره کرد. به‌جرات مي توان گفت كه لنج سازي قديمي ترين صنعت سازمان يافته ومنظم سواحل جزاير جنوبي ايران است شايد بتوان با احتياط گفت كه عمر اين حرفه و صنعتبومي با تاريخ دريانوردي و بازرگاني ايرانيان قديم درهم آميخته است. در حال حاضربيش‌ترلنج هاي ساخته شده در جزيره قشم چه از نظر حجم و اندازه و چه نوع شناور بهوسيله استادان محلي طراحي و پرداخته مي‌شود. يادگيري و آموزش فن جلافي (نجار لنج) به‌طور تجربي است و پسران از پدرانشان به ارث برده اند. اين صنعت يك صنعت كاملامردانه است و زنان در آن دخالتي ندارند.