پنج شنبه 5 آذر 1388 ساعت 9:26 AM
غار تاريخي و زيباي کتله خور يا نور خورشيد که يك غار خشكي - آبي است جديدترين غار
کشف شده در محدوده استان زنجان مي باشد. اين غار يکي از زيباترين شگفتي هاي استان
است که در دامنه کوه ساقيزلو در محدوده شهرستان خدابنده و 5 کيلومتري شهر گرماب،
155 کيلومتري جنوب شهر زنجان، 173 کيلومتري شمال همدان و 410 کيلومتري تهران واقعشده است. تحقيقات انجام شده بر روي غار، نشان از شکل گيري آن در دوران ژوراسيک (70تا 120 ميليون سال پيش) دارد. اين غار قبل از سال 1300 هجري شمسي کشف و در سال 1330هجري شمسي به ثبت رسيده است. غار كتله خور از لحاظ زيبايي، تعدد طبقات، كيفيتبلورها و قنديل ها، اولين غار آهكي جهان محسوب مي شود. غار كتله‌خور، يك غار آهكياست كه در برخي نقاط آن گل رس و خاک هاي حاوي اكسيد آهن قابل مشاهده است. اين غاراز نظر سني تقريباً با غار عليصدر همدان هم سن است. غار كتله خور شباهت بسياري بهغار عليصدر دارد ولي از دو جهت با هم تفاوت دارند. يكي اين كه غار عليصدر غاريكاملاً آبي و غار كتله‌خور غار تقريباً خشكي است و دوم اين كه آهک هاي غار كتله‌خورنسبت به آهک هاي غار عليصدر بسيار خالص تر هستند، به همين دليل قنديل ها شفاف بودهو نور به راحتي مي تواند از آن ها عبور كند و اين نکته به زيباتر شدن غار كمک زياديمي كند. شواهد و بررسي هاي انجام شده تاييد مي كند كه اين غار در نهايت به غارعليصدر همدان متصل است.
يكي از عجايب و زيبايي هاي اين غار تعدد طبقات آن است. اين گونه غارها در جهان بسيار كم‌نظير هستند. به نظر مي رسد كه اين غار داراي 7طبقه باشد، البته تاكنون تنها 3 طبقه آن كشف شده است. تشكيل طبقات متعدد اين غارباعث شده كه آب به طبقات زيرين نفوذ كرده و غار به يک غار خشک تبديل شود. بر اساسنظر پژوهشگران اين غار در مراحل اوليه تشكيل خود يك غار آبي بوده و در اثر انحلالآبي، گاهي اوقات توده‌هاي بزرگي از سنگ ها از توده اصلي جدا شده و به مرور سبب خشكشدن غار شده اند. در حدود 700 متر اوليه غار، قطري حدود 70 سانتي متر دارد، به‌طوري كه كوهنوردان اوليه غار، اين مسير 700 متري را به شکل سينه‌خيز طي كرده ومسير خود را با علامت گذاري مشخص كرده‌اند. شواهد به دست آمده از اين غار نشاندهنده اين است که 100 متر ابتدايي غار محل زندگي انسان هاي نخستين بوده است. اينموضوع را 80 اسكلت انساني كه در اين محل پيدا شده و هنوز همان جا نگهداري مي شوند،تأييد مي كند.
يكي از عجايب و زيبايي هاي اين غار تعدد طبقات آن است. اين گونه غارها در جهان بسيار كم‌نظير هستند. به نظر مي رسد كه اين غار داراي 7طبقه باشد، البته تاكنون تنها 3 طبقه آن كشف شده است. تشكيل طبقات متعدد اين غارباعث شده كه آب به طبقات زيرين نفوذ كرده و غار به يک غار خشک تبديل شود. بر اساسنظر پژوهشگران اين غار در مراحل اوليه تشكيل خود يك غار آبي بوده و در اثر انحلالآبي، گاهي اوقات توده‌هاي بزرگي از سنگ ها از توده اصلي جدا شده و به مرور سبب خشكشدن غار شده اند. در حدود 700 متر اوليه غار، قطري حدود 70 سانتي متر دارد، به‌طوري كه كوهنوردان اوليه غار، اين مسير 700 متري را به شکل سينه‌خيز طي كرده ومسير خود را با علامت گذاري مشخص كرده‌اند. شواهد به دست آمده از اين غار نشاندهنده اين است که 100 متر ابتدايي غار محل زندگي انسان هاي نخستين بوده است. اينموضوع را 80 اسكلت انساني كه در اين محل پيدا شده و هنوز همان جا نگهداري مي شوند،تأييد مي كند.
غار کتله خور در يک مستطيل به ابعاد 2000×1500 متر به وجود آمده و دهانه آن در ارتفاع 1700 متري از سطح دريا قرار گرفته است. اختلاف ارتفاع آن با ارتفاع چشمه‌اي كه آب هاي فرورو حاصل از ريزش جوي غار را خارج كرده و به رود شور مي ريزد، 50 متر است. ورودي غار يک دهليز 4000 متري با سقفي كوتاه و چند دهليز فرعي است و پس از دهليز فرعي يک دالان وسيع 950 متري با سربالايي هايي به ارتفاع 2 متر با گودال هاي خشک قرار دارد كه با دو شاخه 50 متري ادامه پيدا مي كند. پس از عبور از يک سربالايي تالار وسيعي پوشيده از ستون، چكنده و چكيده (استالاكتيت و استالاكميت) نمايان مي شود. در داخل تالار كوچک بلورين كه به تالار ستون ها چسبيده، چاهي به عمق 8 متر وجود دارد كه احتمالاً محل خروج آب هاي فرورو سازنده غار است.
چشمه‌هاي آب بسيار زلال در اطراف اين غار، حفره‌هاي متعدد طبيعي قنديل هاي زيبا و شفاف آهكي و استالاكتيت‌هاي گُل‌كلمي از ويژگي هاي بارز اين غار است. (تصوير شماره 13) در حال حاضر اين غار از سه قسمت ورزشي، تفريحي وفرهنگي تشكيل شده است. بخش ورزشي آن كه حدود 4 كيلومتر است تنها مورد استفاده غارنوردان و صخره نوردان قرارمي گيرد البته هنوز انتهاي آن كشف نشده است. بخش تفريحي غار كه گفته مي شود تنها يک سوم كل غار و حدود 2 كيلومتر مسير مستقيم است مورد بازديد عموم مردم قرار مي گيرد. بخش فرهنگي غار كه در بخش جنوبي آن قرار گرفته، دالاني طبيعي است و جهت برگزاري مراسم مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد. اين دالان هيچ گونه راه خروجي به بيرون ندارد و راه خروجي آن به صورت مصنوعي كنده شده اما خود دالان طبيعي است. غار كتله خور از جمله ديد ني هاي جالب استان زنجان است كه در منطقه خدابنده واقع شده است و بازديد كنندگان آن معتقدند كه غار مزبور بسيار شگفت انگيز بوده و سفر به اين منطقه بدون بازديد از اين غار، سفري ابتر به شمار مي آيد.
چشمه‌هاي آب بسيار زلال در اطراف اين غار، حفره‌هاي متعدد طبيعي قنديل هاي زيبا و شفاف آهكي و استالاكتيت‌هاي گُل‌كلمي از ويژگي هاي بارز اين غار است. (تصوير شماره 13) در حال حاضر اين غار از سه قسمت ورزشي، تفريحي وفرهنگي تشكيل شده است. بخش ورزشي آن كه حدود 4 كيلومتر است تنها مورد استفاده غارنوردان و صخره نوردان قرارمي گيرد البته هنوز انتهاي آن كشف نشده است. بخش تفريحي غار كه گفته مي شود تنها يک سوم كل غار و حدود 2 كيلومتر مسير مستقيم است مورد بازديد عموم مردم قرار مي گيرد. بخش فرهنگي غار كه در بخش جنوبي آن قرار گرفته، دالاني طبيعي است و جهت برگزاري مراسم مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد. اين دالان هيچ گونه راه خروجي به بيرون ندارد و راه خروجي آن به صورت مصنوعي كنده شده اما خود دالان طبيعي است. غار كتله خور از جمله ديد ني هاي جالب استان زنجان است كه در منطقه خدابنده واقع شده است و بازديد كنندگان آن معتقدند كه غار مزبور بسيار شگفت انگيز بوده و سفر به اين منطقه بدون بازديد از اين غار، سفري ابتر به شمار مي آيد.
