از لحاظ تاريخي حمام شوکتيه به حمام قلعه مشهور بوده است و وجه تسميه آن نيز به دليل واقع بودن اين حمام در داخل حصار قلعه (محل) امارت امير سليمان خان حاکم وقت بيرجند بوده است که حمام مزبور مورد استفاده خانواده امير قرار مي گرفته و در يک روز مختص خدمه و نگهبانان قلعه بوده است و در هفته يک روز درب قلعه جهت استفاده عموم باز مي شد. حمام شوکتيه اولين حمامي بود که به روش جديد و با استفاده از لوله کشي مورد استفاده قرار مي گرفت. در جلوي حمام محوطه اي نيز به نام درشکه خانه وجود داشت که بزرگان و خانواده امير از آن براي استحمام وارد حمام مي شدند. تاريخ ساخت اين حمام 1326 ه. ق است. عوامل متعددي در شکل گيري فضاها و بخش هاي حمام نقش اساسي داشته اند که مهم‌ترين آن ها را مي توان تنظيم دما رطوبت و مسير دسترسي دانست .
فضاي اصلي حمام شوکتيه از چند قسمت مجزا تشکيل شده است که عبارتند از: 1 - بينه 2- ميان در 3- سرويس بهداشتي 4- گرمخانه حمام ها از جمله بناهايي بوده اند که در طراحي آن ها سعي شده است که از سطح معبر پايين تر ساخته شوند. حمام شوکتيه به تبعيت از اين امر در پايين از سطح معبر عمومي واقع شده که بعد از ورود بايد از چند پله به پايين رفت و بعد از گردش مختصر چند پله ديگر در آن وجود دارد که شخص را به سر بينه مي رساند و علت آن هم تنظيم رطوبت و گرماي بينه بوده است و بدين ترتيب قرار گيري فضاي ورودي از نظم خاصي برخوردار بوده است .