جاجرم شناسی

ملک​ الشعرا بدرالدین بن عمر جاجَرمی از شاعران معروف قرن هفتم هجری قمری است .وی بدر یا بدر جاجرمیتخلص نموده  و در ابیاتش نیز دیده می شود:

انتساب او به جاجرم خراسان هم در اشعارش دیده می شود:

تربیت وی در ادب و شعر نیز در خراسان انجام شد و سپس از آن جا به اصفهان رفت.  وی اندکی پس از مرگمجد همگر ، در سال 686 هجری قمری  چشم از جهان فرو بست.

پسر بدرالدین یعنی محمد ، از فضلای اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم بوده است  و معاصر حمد الله مستوفی و خواجوی کرمانی بوده.

بدر در اصفهان با مجد الدین بن همگر شیرازی و امامی هروی آشنا شد و با آن ها معاشرت نمود و در محضر مجد که از او بزرگتر بود ، شاگردی نمود .  

بدر الدین جاجرمی در تاریخ فوت مجد همگر این ماده تاریخ را سرود :

خود بدرالدین هم اندکی بعد از این تاریخ وفات یافت و فخری اصفهانی در فوت امامی ، مجد و بدر چنین گفت:

صنایع شعری که وی به کار گرفته عبارتند از : متقاطع ، رَدُّ الصدر علی العَجُز ، رد العجز علی الصدر ، متشابک ، تقسیم ، مسجع ، تسمیط ، سؤال و جواب ، تجنیس ، توشیح و ...

وی به تصنع در سخن خویش بسیار متمایل بوده است و در این فن ، سرآمد اهل زمان شمرده می شده است.

قصاید مصنوع او بیشتر به خاطر صنعت ساخته می شد و معمولا از لطافت خالی بوده است . صرف نظر از قصاید مصنوع او ، باقی قصایدش به شیوه شاعران خراسانی قرن ششم  و هم پایه شاعران اواخر قرن ششم هستند .

غزل های او بسیار متوسط و در ردیف غزل های شاعران پیش از انوری هستند.

دیوان بدر جاجرمی را نزدیک به چهار هزار بیت تخمین زده اند و پسرش محمد ، قسمت بزرگی از اشعار او را از قصیده و قطعه و غزل و رباعی در نعت خدا و منقبت پیامبر و مدایح و انواع صنایع شعری آورده است.

 گرد آوری شده توسط دپارتمان پژوهشی شرکت پاکمن

صفا، ذبیح الله، تاریخ ادبیات در ایران ، جلد سوم ، تهران ، انتشارات فردوس 1371