سخن وسخنوری

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (75)

عناصر موعظه‌ای نهج‌البلاغه (تقوا 1)

تقوا رایج‌ترین کلمات نهج‌البلاغه

در کمتر کتابی مانند نهج‌البلاغه بر عنصر تقوا تکیه شده است و در نهج‌البلاغه به کمتر معنی و مفهومی به‌اندازه تقوا عنایت شده است. تقوا چیست؟ اصل پرهیز و اجتناب یکی از اصول زندگی سالم بشر است. در زندگی سالم، نفی و اثبات، سلب و ایجاب، ترک و فعل، اعراض و توجه توأم است. با نفی و سلب است که می‌توان به اثبات و ایجاب رسید و با ترک و اعراض می‌توان به فعل و توجه تحقق بخشید. مفهوم تقوا در نهج‌البلاغه مرادف با مفهوم پرهیز حتی به مفهوم منطقی آن نیست. تقوا در نهج‌البلاغه نیرویی است روحانی که براثر تمرین‌های زیاد پدید می‌آید و پرهیزهای معقول و منطقی ازیک‌طرف سبب و مقدمه پدید آمدن این حالت روحانی است و از طرف دیگر معلول و نتیجه آن است و از لوازم آن به شمارمی‌رود. نهج‌البلاغه تقوا را به‌عنوان یک نیروی معنوی و روحی که براثر ممارست و تمرین پدید می‌آید و به‌نوبه خود آثار و لوازم و نتایجی دارد و از آن جمله پرهیز از گناه را سهل و آسان می‌نماید، طرح و عنوان کرده است علی علیه‌السلام تصریح می‌کند که تقوا چیزی است که پرهیز از محرمات الهی و همچنین ترس از خدا، از لوازم و آثار آن است. پس در این منطق تقوا نه عین پرهیز است و نه عین ترس از خدا، بلکه نیرویی است روحی و مقدس که این امور را به دنبال خود دارد. توجه امام معطوف است به جنبه روانی و معنوی تقوا و آثاری که بر روح می‌گذارد، به‌طوری‌که احساس میل به پاکی و نیکوکاری و احساس تنفر از گناه و پلیدی در فرد به وجود می‌آورد (خطبه 16.156.233.113)

حکمت 464 نهج‌البلاغه، پایان عمر بنی‌امیه

 (تاریخی،اجتماعی، سیاسی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: إِنَّ لِبَنِی أُمَیةَ مِرْوَداً یجْرُونَ فِیهِ وَ لَوْ قَدِ اخْتَلَفُوا فِیمَا بَینَهُمْ ثُمَّ [لَوْ] کادَتْهُمُ الضِّبَاعُ لَغَلَبَتْهُمْ

و درود خدا بر او، فرمود: بنی‌امیه راه ملتی است که در آن می‌تازند، پس آنگاه‌که میانشان اختلاف افتد کفتارها بر آنان دهان گشایند و بر آنان پیروز شوند.

نکته‌ها

1-[قال الرضی [رحمه‌الله تعالی و هذا من أفصح الکلام و أغربه] و المرود [هاهنا] هنا مفعل من الإرواد و هو الإمهال و [الإنظار] الإظهار و هذا من أفصح الکلام و أغربه فکأنه ع شبه المهلة آلتی هم فی‌ها بالمضمار الذی یجرون فیه إلی الغایة فإذا بلغوا منقطع‌ها انتقض نظامهم بعدها]

به نقل شیخ رضی ره: «مرود» بر وزن «منبر» از مادّه «ارواد» به معنای مهلت است و این از فصیح‌ترین و زیباترین کلام است، گوئی امام علیه السّلام مهلت کوتاه بنی‌امیه در حکومت را به میدان مسابقه تشبیه کرده که مسابقه‌دهندگان به ترتیب در یک مسیر مشخّص به‌سوی یک هدف به‌پیش می‌روند و آنگاه‌که به هدف رسیدند نظم آن‌ها درهم‌شکسته می‌شود

2-این گفتار پیش‌بینی حساب‌شده و روشن حضرت در مورد آینده بنی‌امیه را ذکر کرده است، زوال نهایی آن‌ها به دست ابومسلم خراسانی صورت گرفت که حضرت تعبیر به کفتار از انها کرده چون ضعیف وفقیربودند و تدبیر نداشتند و به‌آسانی قدرت را به بنی‌عباس داد و دلیل اصلی فروپاشی بنی‌امیه اختلاف درونی انها بود نه قدرت ابومسلم

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 557

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 739

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 633، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 504

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷