سخن وسخنوری

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (79)

عناصر موعظه‌ای نهج‌البلاغه (تقوا 5)

تعهد متقابل «انسان» و «تقوا»

 از اشارات لطیف نهج‌البلاغه در بحث تقواست. در نهج‌البلاغه بااینکه اصرار شده که تقوا نوعی ضامن و وثیقه است در برابر گناه و لغزش، به این نکته توجه داده می‌شود که درعین‌حال انسان از حراست و نگهبانی تقوا نباید آنی غفلت ورزد. تقوا نگهبان انسان است و انسان نگهبان تقوا و این دورِ محال نیست بلکه دورِ جایز است.

این نگهبانی متقابل از نوع نگهبانی انسان و جامه است که انسان نگهبان جامه از دزدیدن و پاره شدن است و جامه نگهبان انسان از سرما و گرماست و چنانکه می‌دانیم قرآن کریم از تقوا به «جامه» تعبیر کرده است: «وَ لِباسُ التَّقْوی ذلِک خَیرٌ» «1». علی علیه‌السلام درباره نگهبانی متقابل انسان و تقوا می‌فرماید:

ایقِظوا بِها نَوْمَکمْ وَاقْطَعوا بِها یوْمَکمْ وَ اشْعِروها قُلوبَکمْ وَ ارْحَضوا بِها ذُنوبَکمْ ... الا فَصونوها وَ تَصَوَّنوا بِها «2».

خواب خویش را به‌وسیله تقوا تبدیل به بیداری کنید و وقت خود را با آن به پایان رسانید و احساس آن را در دل خود زنده نمایید و گناهان خود را با آن بشویید ... همانا تقوا را صیانت کنید و خود را در صیانت تقوا قرار دهید.

و هم می‌فرماید:

اوصیکمْ عِبادَ اللَّهِ بِتَقْوَی اللَّهِ فَانَّها حَقُّ اللَّهِ عَلَیکمْ وَالْموجِبَةُ عَلَی اللَّهِ حَقَّکمْ وَ انْ تَسْتَعینوا عَلَیها بِاللَّهِ وَ تَسْتَعینوا بِها عَلَی اللَّهِ «3».

بندگان خدا! شمارا سفارش می‌کنم به تقوا. همانا تقوا حق الهی است بر عهده شما و پدیدآورنده حقی است از شما بر خداوند. سفارش می‌کنم که با مدد از خدا به تقوا نائل گردید و با مدد تقوا به خدا برسید.

(1). اعراف/ 26.

(2 و 3) خطبه 233.

حکمت 468 نهج‌البلاغه، پیشگویی مهم

 (اقتصادی، اجتماعی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: یأْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ عَضُوضٌ یعَضُّ الْمُوسِرُ فِیهِ عَلَی مَا فِی یدَیهِ وَ لَمْ یؤْمَرْ بِذَلِک قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ- وَ لا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَینَکمْ- [ینْهَدُ] تَنْهَدُ فِیهِ الْأَشْرَارُ وَ [یسْتَذَلُ] تُسْتَذَلُّ الْأَخْیارُ وَ یبَایعُ الْمُضْطَرُّونَ وَ قَدْ نَهَی رَسُولُ اللَّهِ ص عَنْ بَیعِ الْمُضْطَرِّین

و درود خدا بر او، فرمود: مردم را روزگاری دشوار در پیش است که توانگر اموال خود را سخت نگهدارد، درصورتی‌که به بخل‌ورزی فرمان داده نشد. خدای سبحان فرمود: «بخشش میان خود را فراموش نکنید سوره بقره آیه 237» بدان در آن روزگار، بلند مقام و نیکان خوار گردند و با درماندگان به ناچاری خریدوفروش می‌کنند درحالی‌که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم از معامله با درماندگان نهی فرموده

نکته‌ها

1-در این گفتار پرمعنا اشاره به پیشگویی از آینده شده که مردم در فشار شدید قرارگرفته و ارزش‌های اسلامی به فراموشی سپرده می شودکه به چند مورد از آن اشاره‌شده است ازجمله، امساک ثروتمندان، سلطه اشرار بر حکومت اسلامی، انزوا و به خواری کشیده شدن نیکان، فروش اموال به قیمت کم به سبب فشار اقتصادی

2-اشاره این حکمت به دو فساد اجتماعی است که فاصله شدید طبقاتی و تسلط اشرارازاین جمله است، در حکومت بنی‌امیه و حکومت معاویه این پیشگویی محقق شد و علی علیه‌السلام در روایتی به آن اشاره کردند (اصول کافی ج 8 ص 308)

3-بنابراشاره این حکمت و حکم فقها بیع مکره، کسی که اوراواداربه فروش اموالش کنند باطل است (سوره نسا آیه 29)، اما بیع مضطر، کسی که به‌حکم ضرورت و فشار اقتصادی ضروریات زندگی خود را می‌فروشد باطل نیست ولی مکروه است و مسلمین باید به یاری یکدیگر بشتابند

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 557

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 741

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 655، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 511

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷