سخن وسخنوری

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ

«سوره حشر آیه 18»

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خداوند پروا کنید و هر کس به آنچه برای فردای (قیامت) خود فرستاده است، بنگرد. بازهم از خدا پروا کنید که خداوند به آنچه انجام می‌دهید، به‌خوبی آگاه است.

نکته‌ها

فرمان تقوا در این آیه تکرار و تأکید شده است که علاوه بر تأکید، می‌تواند معانی متعدّدی داشته باشد، ازجمله:

1. تقوای اول مربوط به اصل کار و تقوای دوم مربوط به کیفیت آن باشد.

2. تقوای اول مربوط به انجام کار خیر و تقوای دوم مربوط به ترک محرمات باشد.

 3. شاید تقوای اول مربوط به توبه از گذشته و تقوای دوم مربوط به ذخیره آینده باشد.

در روایات می‌خوانیم: با نیمی از یک‌دانه خرما، یا اگر ندارید با سخنان خوب، دل‌هایی را شاد کنید تا در قیامت که خداوند می‌پرسد: من به تو چشم و گوش و ... دادم چه ذخیره‌ای فرستادی، شرمنده نباشید؛ زیرا در آن روز بعضی به هر سو می‌نگرند، ولی ذخیره‌ای که وسیله نجاتشان باشد از پیش نفرستاده‌اند. «تفسیر نورالثقلین»

پیام‌ها

1- ایمان، زمینه تقوا و شرط ثمربخشی ایمان، داشتن تقوا است. «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا...»

2- به امید کار خیر وارثان نباشیم، هرکس به فکر قیامت خود باشد. «وَ لْتَنْظُرْ...»

3- آینده‌نگری و عاقبت‌اندیشی، لازمهٔ ایمان است. «ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ»

4- تقوا، زمینه محاسبه نفس و محاسبه نفس، سبب رشد و تقویت تقوا است. («وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ» میان دو «اتَّقُوا اللَّهَ» قرارگرفته است).

5- ایمان به خبیر بودن خداوند، عامل تقوا است. إِنَّ اللَّهَ خَبِیر

منابع

تفسیر نور ج 9 560 تفسیر نمونه، ج 23، ص: 540 ترجمه تفسیر المیزان ج 19 377