سرمشق ما در زندگى، در معاشرت، در جهاد و در عبادت، پیشوایان معصومند.
نماز آنان نیز براى ما الگو است.
هر چه انسان خداشناس‏تر باشد، عبادتش عمق بیشتر داشته و عاشقانه‏تر و عارفانه‏تر خواهد بود.
پیامبران و اولیاء خدا، بخاطر عشقى كه به خدا داشتند، بیش از همه عبادت مى‏كردند. همواره به یاد خدا بودند، سجده‏هاى طولانى، ركوع‏هایى مستمر، نماز شب‏هایى همراه با گریه و دعاهایى از دل برخاسته داشتند.
دلیل آنكه حضرت ابراهیم به مقام «دوستى خدا» رسید و «خلیل اللَّه» شد، سجده‏هاى طولانى او بود.(37)
حضرت موسى، پس از هر نماز، سمت راست و چپ صورت خود را بر خاك مى‏نهاد.(38)
امام كاظم علیه السلام بعد از نماز صبح، سر به سجده مى‏گذاشت و تا پاسى از روز، در حال سجده بود.(39)
امام سجاد علیه السلام در سجده به قدرى نام خدا را تكرار مى‏كرد و سجده را طول مى‏داد كه وقتى سر بلند مى‏كرد، بدنش خیس عرق بود.(40) به آن حضرت از آن جهت «سجّاد» گفته‏اند كه سجده‏هایى طولانى داشت و آثار سجده در پیشانى و مواضع سجودش آشكار بود.(41)
حضرت على علیه السلام آن قدر ركوع طولانى داشت كه عرق، از ساق پاى او جارى مى‏شد.(42)
پیامبر خدا، شیفته نماز بود و چنان دلبسته به آن بود كه براى رسیدن وقت نماز، لحظه شمارى مى‏كرد و چون وقتش مى‏رسید، چنان بود كه گویا كسى را نمى‏شناسد، و به نماز مى‏شتافت.(43)
آن حضرت مى‏فرمود:
خداوند، نور چشم مرا در نماز قرار داده و آن را در نظرم محبوب ساخته است. انسان گرسنه و تشنه وقتى آب و غذا مى‏خورند، سیر و سیراب مى‏شوند ولى من هرگز از نماز، سیر نمى‏شوم.(44)
وقتى آن حضرت نماز مى‏خواند، دلش لرزان و هراسناك بود و از خوف خدا مى‏لرزید.(45)
رسول خدا، بخش عمده‏اى از شب را به عبادت مى‏گذراند.
حضرت على علیه السلام در نماز، از خود بیخود مى‏شد و رنگ از چهره‏اش مى‏پرید.
پیامبر صلى الله علیه وآله مى‏فرمود: من بهشت را براى شما ضمانت مى‏كنم، به شرط آنكه مرا با سجده‏هاى طولانى یارى نمائید.(46)
قرآن، سیماى یاران حضرت محمد صلى الله علیه وآله را چنین بیان مى‏كند:
«تراهم ركّعاً سجّداً یبتغون فضلاً من اللَّه و رضواناً سیماهم فى وجوههم من اثر السجود»(47)
همراهان پیامبر را مى‏بینى كه اهل ركوع و سجودند، رحمت و رضاى خدا را مى‏طلبند، و اثر سجود بر سیمایشان آشكار است.
امام صادق علیه السلام جز بر خاك مزار امام حسین علیه السلام سجده نمى‏كرد، و مى‏فرمود: سجده بر تربت حسین علیه السلام نورانیّتى دارد كه همه پرده‏هاى مانع را پاره مى‏كند.(48)
روشن است كه سجده بر تربت سیدالشهداء، الهام دهنده فداكارى در راه دین و جهاد و شهادت در راه خدا است و نمازگزار را با فرهنگ شهادت و مبارزه كه در كربلا جلوه كرد، آشنا مى‏سازد.
درباره نماز اولیاء خدا و انسان‏هاى والا، نمونه بسیار است كه در این خلاصه نمى‏گنجد.
امید است كه حالات معنوى آن پیشوایان، سرمشق ما باشد.

37) مستدرك وسائل، ج 1 ص 329 .
38) قصارالجمل.
39) قصارالجمل.
40) بحارالانوار، ج 82 ص 137 .
41) وسائل، ج 4 ص 977 .
42) بحارالانوار 7 ج 82 ص 110 .
43) سنن النبى، ص 251 .
44) سنن النبى، ص 269 .
45) سنن النبى، ص 269 .
46) مستدرك وسائل، ج 1 ص 329 .
47) سوره فتح، آیه 29 .
48) بحارالانوار، ج 103 ص 135 .