انّ ربّك یعلم انّك تقوم ادنی من ثلثی اللّیل و نصفه و ثلثه و طائفه من الّذین معك و الله یقدّر اللّیل و النّهار.
پروردگارت میداند كه تو و گروهی از كسانی كه با تو هستند نزدیك دو سوم از شب یا نصف یا ثلث آن را بپا میخیزید و خداوند شب و روز را اندازهگیری میكند. « مزمل ، 20»
اشاره به همان دستوری است كه در آغاز سوره به پیامبر داده شده تنها چیزی كه در اینجا اضافه دارد این است كه گروهی از مؤمنان نیز در این عبادت شبانه، پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ را همراهی میكردند.
ولی به گونهای كه از بعضی روایات استفاده میشود جمعی از مسلمانان در نگهداشتن حساب (ثلث) و (نصف) و (دو ثلث) گرفتار اشكال و دردسر میشدند (چرا كه وسیله سنجش زمان در آن عصر وجود نداشت) و به همین جهت ناچار احتیاط میكردند و این امر سبب میشد كه گاه تمام شب را بیدار بمانند، و مشغول عبادت باشند تا آنجا كه پاهای آنها به خاطر قیام شبانه ورم كرد.
لذا خداوند این حكم را بر آنها تخفیف داد و فرمود:
علم ان لن تحصوه فتاب علیكم فاقرءوا ما تیسر من القرآن.
او میداند كه شما نمیتوانید مقدار مزبور را دقیقاً اندازهگیری كنید به همین جهت شما را بخشید اكنون آن مقداری كه از قرآن برای شما میسر است تلاوت كنید.
این احتمال نیز وجود دارد كه وقتی حكم وجوب برداشته شود گناهی صورت نمیپذیرد و در نتیجه همچون آمرزش الهی خواهد بود. در این كه منظور از جمله «فاقرؤوا ما تیسر من القرآن.»
آن چه از قرآن برای شما میسر است بخوانید.
چیست؟ گفتگو بسیار است: جمعی آن را به نماز شب تفسیر كردهاند كه در لابلای آن حتماً آیات قرآن خوانده میشود و بعضی گفتهاند منظور همان تلاوت قرآن است هر چند در اثناء نماز نباشد سپس بعضی مقدار آن را به پنجاه آیه و بعضی به یكصد آیه و بعضی دویست آیه تفسیر كردهاند ولی هیچ یك از این اعداد دلیل خاصی ندارد، بلكه مفهوم آیه این است كه هر مقداری كه انسان به زحمت نمیافتد از قرآن بخواند.
ولی حق این است كه ظاهراً امر در جمله (فاقرءوا...) وجوب است چنانكه در اصول فقه بیان شده مگر اینكه گفته شود این امر به قرینه (اجماع فقهاء بر عدم وجوب) یك امر استحبابی است و نتیجه این میشود كه در آغاز اسلام به خاطر وجود شرایطی این تلاوت و عبادت شبانه واجب بوده و بعد هم از نظر مقدار و هم از نظر حكم تخفیف داده شده و به صورت یك حكم استحبابی آن هم به مقدار میسور در آمده است ولی به هر حال وجوب نماز شب بر پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ تا آخر عمر ثابت ماند (به قرینه سایر آیات قرآن و روایات).[1]
[1] . سورهی مزمل، نمونه، ج 25، ص 191 الی 194 و 196.
::
» کل نظرات : 135
» بازديد کل : 2896520
» تاريخ ايجاد وبلاگ :
شنبه 30 دی 1391
» آخرين بروز رساني :
سه شنبه 19 دی 1396