مسافر باید نماز ظهر وعصر و عشا را با هشت شرط شكسته بجا آورد یعنی دو ركعت بخواند :

شرط اول آن كه سفر او كمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد .
مسأله 1272
كسی كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است ، اگر رفتن او كمتر از چهار فرسخ نباشد ، باید نماز را شكسته بخواند . بنابر این اگر رفتن به سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1273
اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شكسته بخواند چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب .
مسأله 1274
اگر سفر مختصری از هشت فرسخ كمتر باشد ، یا انسان نداند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه ، نباید نماز را شكسته بخواند و چنانچه شك كند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه ، در صورتی كه تحقیق كردن برایش مشقت دارد ، باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق كند كه اگر دو عادل بگویند ، یا بین مردم معروف باشد كه سفر او هشت فرسخ است نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1275
اگر یك عادل خبر دهد كه سفر انسان هشت فرسخ است بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و روزه بگیرد و قضای آنرا هم بجا آورد .
مسأله 1276
كسی كه یقین دارد سفر او هشت فرسخ است ، اگر نماز را شكسته بخواند وبعد بفهمد كه هشت فرسخ نبوده ، باید آنرا چهار ركعتی بجا آورد و اگر وقت گذشته بنابر احتیاط واجب قضا نماید .
مسأله 1277
كسی كه یقین دارد سفرش هشت فرسخ نیست ، یا شك دارد كه هشت فرسخ هست یا نه ، چنانچه در بین راه بفهمد كه سفر او هشت فرسخ بوده ، اگر چه كمی از راه باقی باشد ، باید نماز را شكسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شكسته بجا آورد.
مسأله 1278
اگر بین دو محلی كه فاصله آنها كمتر از چهار فرسخ است ، چند مرتبه رفت و آمد كند ، اگر چه روی هم رفته هشت فرسخ شود ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1279
اگر محلی دو راه داشته باشد ، یك راه آن كمتر از هشت فرسخ وراه دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد ، چنانچه انسان از راهی كه هشت فرسخ است به آنجا برود ، باید نماز را شكسته بخواند و اگر از راهی كه هشت فرسخ نیست برود ، باید تمام بخواند .
مسأله 1280
اگر شهر دیوار دارد ، باید ابتدای هشت فرسخ را از دیوار شهر حساب كند ، و اگر دیوار ندارد باید از خانه‌های آخر شهر حساب نماید . اما در شهرهای بزرگ خارق العاده مانند تهران ابتدای هشت فرسخ را از منزل خود حساب نماید .
شرط دوم آن كه از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد ، پس اگر به جائی كه كمتر از هشت فرسخ است مسافرت كند و بعد از رسیدن به آنجا قصد كند جائی برود كه با مقداری كه آمده هشت فرسخ شود ، چون از اول قصد هشت فرسخ را نداشته ، باید نماز را تمام بخواند . ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود یا چهار فرسخ برود و به وطنش یا به جائی كه میخواهد ده روز بماند بگردد باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1281
كسی كه نمیداند سفرش چند فرسخ است ، مثلا برای پیدا كردن گمشده‌ای مسافرت میكند و نمیداند كه چه مقدار باید برود تا آنرا پیدا كند ، باید نماز را تمام بخواند . ولی در برگشتن ، چنانچه تا وطنش یا جائی كه میخواهد ده روز در آنجا بماند ، هشت فرسخ یا بیشتر باشد ، باید نماز را شكسته بخواند . و نیز اگر در بین رفتن قصد كند كه چهار فرسخ برود و برگردد ، چنانچه رفتن وبرگشتن هشت فرسخ شود ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1282
مسافر در صورتی باید نماز را شكسته بخواند كه تصمیم داشته باشد هشت فرسخ برود ، پس كسی كه از شهر بیرون میرود و مثلا قصدش این است كه اگر رفیق پیدا كند ، سفر هشت فرسخی برود چنانچه اطمینان دارد كه رفیق پیدا میكند ، باید نماز را شكسته بخواند و اگر اطمینان ندارد ، باید تمام بخواند .
مسأله 1283
كسی كه قصد هشت فرسخ دارد ، اگر چه در هر روز مقدار كمی راه برود وقتی به جائی برسد كه دیوار شهر را نبیند و اذان آن را نشنود باید نماز را شكسته بخواند . ولی اگر در هر روز مقدار خیلی كمی راه برود كه نگویند مسافر است ، باید نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است كه هم شكسته وهم تمام بخواند .
مسأله 1284
كسی كه در سفر به اختیار دیگری است ، مانند نوكری كه با آقای خود مسافرت میكند چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1285
كسی كه در سفر به اختیار دیگری است ، اگر بداند یا گمان داشته باشد كه پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا میشود ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1286
كسی كه در سفر به اختیار دیگریست ، اگر شك دارد كه پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا میشود یا نه ، باید نماز را شكسته بخواند . ونیز اگر شك او از این جهت است كه احتمال میدهد مانعی برای سفر او پیش آید ، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا نباشد باید نمازش را شكسته بخواند .
شرط سوم آن كه در بین راه از قصد خود برنگردد ، پس اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردد شود ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1287
اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود ، چنانچه تصمیم داشته باشد كه همانجا بماند یا بعد از ده روز برگردد ، یا در برگشتن و ماندن مردد باشد ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1288
اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصمیم داشته باشد كه برگردد باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1289
اگر برای رفتن به محلی حركت كند و بعد از رفتن مقداری از راه بخواهد جای دیگری برود ، چنانچه از محل اولی كه حركت كرده تا جایی كه میخواهد برود ، هشت فرسخ باشد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1290
اگر پیش از آن كه به هشت فرسخ برسد ، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه ، و در موقعی كه مردد است راه نرود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود ، باید تا آخر مسافرت نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1291
اگر پیش از آن كه به هشت فرسخ برسد ، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه و در موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه هشت فرسخ دیگر برود ، یا چهار فرسخ برود و برگردد تا آخر مسافرت باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1292
اگر پیش از آن كه به هشت فرسخ برسد ، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه ، ودر موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود ، چنانچه باقیمانده سفر او هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد ولی بخواهد برود وبرگردد ، باید نماز را شكسته بخواند . ولی اگر راهی كه پیش از مردد شدن و راهی كه بعد از آن میرود روی هم هشت فرسخ باشد ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند .
شرط چهارم آن كه نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد ، یا ده روز یا بیشتر در جائی بماند پس كسی كه میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد ، یا ده روز در محلی بماند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1293
كسی كه نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش میگذرد یا نه ، یا ده روز در محلی میماند یا نه ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1294
كسی كه میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد ، یا ده روز در محلی بماند ، و نیز كسی كه مردد است كه از وطنش بگذرد ، یا ده روز در محلی بماند ، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود ، باز هم باید نماز را تمام بخواند . ولی اگر باقیمانده راه هشت فرسخ باشد ، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد ، باید نماز را شكسته بخواند .
شرط پنجم آن كه برای كار حرام سفر نكند واگر برای كار حرامی مانند دزدی سفر كند ، باید نماز را تمام بخواند . و هم چنین است اگر خود سفر حرام باشد ، مثل آن كه برای او ضرر داشته باشد ، یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با نهی پدر و مادر سفری بروند كه بر آنان واجب نباشد ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد ، باید نماز را شكسته بخوانند .
مسأله 1295
سفری كه اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد .
مسأله 1296
كسی كه سفر او حرام نیست و برای كار حرام هم سفر نمیكند ، اگر چه در سفر ، معصیتی انجام دهد ، مثلا غیبت كند یا شراب بخورد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1297
اگر مخصوصا برای آن كه كار واجبی را ترك كند مسافرت نماید نمازش تمام است ، پس كسی كه بدهكار است ، اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبكار هم مطالبه كند ، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصا برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید بنابر احتیاط واجب نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند ولی اگر مخصوصا برای ترك واجب مسافرت نكند ، باید نماز را شكسته بخواند و احتیاط مستحب آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1298
اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی حیوان سواری یا مركب دیگری كه سوار است غصبی باشد ، نمازش شكسته است ولی اگر در زمین غصبی مسافرت كند ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته وهم تمام بخواند .
مسأله 1299
كسی كه با ظالم مسافرت میكند اگر ناچار نباشد و مسافرت او كمك به ظالم باشد ، باید نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد یا مثلا برای نجات دادن مظلومی با او مسافرت كند ، نماز شكسته است .
مسأله 1300
اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت كند حرام نیست و باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1301
اگر برای لهو وخوش گذرانی به شكار رود ، نمازش تمام است و چنانچه برای تهیه معاش به شكار رود ، نمازش شكسته است و اگر برای كسب وزیاد كردن مال برود ، احتیاط واجب آن است كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند ، ولی باید روزه نگیرد .
مسأله 1302
كسی كه برای معصیت سفر كرده ، موقعی كه از سفر بر میگردد اگر توبه كرده ، باید نماز را شكسته بخواند . و اگر توبه نكرده ، باید تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1303
كسی كه سفر او سفر معصیت است ، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد ، چنانچه باقیمانده راه هشت فرسخ باشد ، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1304
كسی كه برای معصیت سفر نكرده ، اگر در بین راه قصد كند كه بقیه راه را برای معصیت برود ، باید نماز را تمام بخواند ولی نمازهائی را كه شكسته خوانده صحیح است .
شرط ششم آن كه از صحرانشینهائی نباشد كه در بیابانها گردش میكنند و هرجا آب و خوراك برای خود و حشمشان پیدا كنند میمانند و بعد از چندی به جای دیگر میروند ، و صحرانشینها در این مسافرتها باید نماز را تمام بخوانند .
مسأله 1305
اگر یكی از صحرانشینها برای پیدا كردن منزل و چراگاه حیواناتشان سفر كند ، چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد ، احتیاط واجب آن است كه هم شكسته وهم تمام بخواند .
مسأله 1306
اگرصحرانشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت كند ، باید نماز را شكسته بخواند .
شرط هفتم آن كه شغل او مسافرت نباشد ، بنابر این شتردار و راننده و چوبدار و كشتیبان و مانند اینها ، اگر چه برای بردن اثاثیه منزل خود مسافرت كنند ، در غیر سفر اول باید نماز را تمام بخوانند . ولی در سفر اول اگر چه طول بكشد ، نمازشان شكسته است .
مسأله 1307
كسی كه شغلش مسافرت است اگر برای كار دیگری مثلا برای زیارات یا حج مسافرت كند ، باید نماز را شكسته بخواند . ولی اگر مثلا شوفر ، اتومبیل خود را برای زیارت كرایه بدهد و در ضمن خودش هم زیارت كند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1308
حمله دار یعنی كسیكه فقط در ماههای حج بمسافرت اشتغال میورزد نماز را باید شكسته بخواند .
مسأله 1309
كسی كه شغل او حمله داریست و حاجیها را از راه دور به مكه میبرد ، چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1310
كسی كه در مقداری از سال شغلش مسافرت است ، مثل شوفری كه فقط در تابستان یا زمستان اتومبیل خود را كرایه میدهد ، باید در سفری كه مشغول به كارش هست نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است كه هم شكسته وهم تمام بخواند .
مسأله 1311
راننده ودوره گردی كه در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد میكند ، چنانچه اتفاقا سفر هشت فرسخی برود ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1312
كسی كه شغلش مسافرت است اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند ، چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد ، چه بدون قصد بماند ، باید در سفر اولی كه بعد از ده روز میرود ، نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1313
كسی كه شغلش مسافرت است ، اگر در غیر وطن خود ده روز بماند در سفر اولی كه بعد از ده روز میرود ، باید نماز را شكسته بخواند . چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد یا نداشته باشد .
مسأله 1314
كسی كه شغلش مسافرت است ، اگر شك كند كه در وطن خود یا جای دیگر ده روز مانده یا نه ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1315
كسی كه در شهرها سیاحت میكند وبرای خود وطنی اختیار نكرده ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1316
كسی كه شغلش مسافرت نیست ، اگر مثلا درشهری یا در دهی جنسی دارد كه برای حمل آن مسافرتهای پی در پی میكند ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1317
كسی كه از وطنش صرف نظر كرده و میخواهد وطن دیگری برای خود اختیار كند ، اگر شغلش مسافرت نباشد باید در مسافرت نماز را شكسته بخواند .
شرط هشتم آن كه به حد ترخص برسد یعنی از وطنش بقدری دور شود كه دیوار شهر را نبیند وصدای اذان آن را نشنود ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد كه از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری كند و لازم نیست به قدری دور شود كه مناره‌ها وگنبدها را نبیند ، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد ، بلكه همین قدر كه دیوار كاملا تشخیص داده نشود كافی است . و كسیكه از جائی كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند به قصد هشت فرسخ خارج شود تا حد ترخص نرسیده بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و حد ترخص در بلاد كبیره مثل تهران محله‌ای است كه منزل شخص در آن محله قرار دارد .
مسأله 1318
كسی كه به سفر میرود اگر به جائی برسد كه اذان را نشنود ولی دیوار شهر را ببیند ، یا دیوارها را نبیند وصدای اذان را بشنود چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند ، بنابر احتیاط واجب باید هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1319
مسافری كه به وطنش برمیگردد ، وقتی دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود ، باید نماز را تمام بخواند ولی مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، وقتی دیوار آنجا را ببیند وصدای اذانش را بشنود ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد ، یا نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1320
هر گاه شهر در بلندی باشد كه از دور دیده شود ، یا به قدری گود باشد كه اگر انسان كمی دور شود دیوار آن را نبیند ، كسیكه از آن شهر مسافرت میكند ، وقتی به اندازه‌ای دور شود كه اگر آن شهر در زمین هموار بود ، دیوارش از آنجا دیده نمیشد ، باید نماز خود را شكسته بخواند . و نیز اگر پستی و بلندی خانه‌ها بیشتر از معمول باشد ، باید ملاحظه معمول را بنماید .
مسأله 1321
اگر از محلی مسافرت كند كه خانه و دیوار ندارد وقتی به جائی برسد كه اگر آن محل دیوار داشت از آنجا دیده نمیشد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1322
اگر به قدری دور شود كه نداند صدائی را كه میشنود صدای اذان است یا صدای دیگر ، باید نماز را شكسته بخواند . ولی اگر بفهمد اذان میگویند و كلمات آن را تشخیص ندهد ، باید تمام بخواند .
مسأله 1323
اگر به قدری دور شود كه اذان خانه‌ها را نشنود ولی اذان شهر را كه معمولا در جای بلند میگویند بشنود . نباید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1324
اگر به جائی برسد كه اذان شهر را كه معمولا در جای بلند میگویند نشنود ولی اذانی را كه در جای خیلی بلند میگویند بشنود ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1325
اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد در محلی باید نماز را شكسته بخواند كه چشم متوسط دیوار خانه‌ها را نبیند و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود .
مسأله 1326
اگر بخواهد در محلی نماز بخواند كه شك دارد بحد ترخص یعنی جائی كه اذان را نشنود و دیوار را نبیند ، رسیده یا نه ، باید نماز را تمام بخواند . ودر موقع برگشتن اگر شك كند كه به حد ترخص رسیده یا نه ، باید شكسته بخواند . وچون در بعضی موارد اشكال پیدا میكند مانند آن كه در فرض
مسأله موقع رفتن نماز ظهر را تمام بخواند و موقع برگشتن همانجا نماز عصر را شكسته بخواند باید یا آنجا نماز نخواند ودر صورت رفتن پیش از علم به رسیدن ترخص نماز را شكسته بخواند و در برگشتن پس از رسیدن بخانه نماز را تمام بخواند یا هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1327
مسافری كه در سفر از وطن خود عبور میكند ، وقتی به جائی برسد كه دیوار وطن خود را ببیند وصدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1328
مسافری كه در بین مسافرت به وطنش رسیده ، تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند . ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود ، یا چهار فرسخ برود و برگردد ، وقتی به جائی برسد كه دیوار وطن را نبیند وصدای اذان آن را نشنود ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1329
محلی را كه انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار كرده وطن او است ، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد ، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار كرده باشد .
مسأله 1330
اگر قصد دارد در محلی كه وطن اصلیش نیست مدتی بماند وبعد به جای دیگر رود ، آنجا وطن او حساب نمیشود .
مسأله 1331
تا انسان قصد ماندن همیشگی در جائی كه غیر وطن اصلی خودش است نداشته باشد وطن او حساب نمیشود مگر آن كه بدون قصد ماندن ، آن قدر بماند كه مردم بگویند اینجا وطن او است .
مسأله 1332
كسی كه در دو محل زندگی میكند ، مثلا شش ماه در شهری و شش ماه در شهر دیگر میماند ، هر دو وطن او است . اما اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار كرده باشد ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را در محل سومی و مازاد ، هم شكسته بخواند و هم تمام بخواند .
مسأله 1333
در غیر وطن اصلی و وطن غیر اصلی كه ذكر شد در جاهای دیگر اگر قصد اقامه نكند نمازش شكسته است چه ملكی در آنجا داشته باشد یا نداشته باشد و چه در آنجا شش ماه مانده باشد یا نه .
مسأله 1334
اگر بجائی برسد كه وطن اصلی او بوده و عملا از آنجا صرف نظر كرده یا بجائی برسد كه وطن غیر اصلی او بوده و دیگر قصد ماندن در آنجا را ندارد نباید نماز را تمام بخواند ، اگر چه وطن دیگری هم برای خود اختیار نكرده باشد .
مسأله 1335
مسافری كه قصد دارد ، ده روز پشت سرهم در محلی بماند ، یا میداند كه بدون اختیار ده روز در محلی میماند ، در آن محل باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1336
مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، لازم نیست قصد ماندن شب اول یا شب یازدهم را داشته باشد ، و همین كه قصد كند از اذان صبح روز اول تا غروب روز دهم بماند ، باید نماز را تمام بخواند و همچنین اگر مثلا قصدش این باشد كه از ظهر روز اول تا ظهر روز یازدهم بماند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1337
مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه بخواهد تمام ده روز را در یكجا بماند پس اگر بخواهد مثلا ده روز در نجف و كوفه یا در تهران كه بخاطر شهر خارق العاده بودن یك شهر حساب نمیشود بماند ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1338
مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، اگر از اول قصد داشته باشد كه در بین ده روز به اطراف آنجا برود ، چنانچه جائی كه میخواهد برود از مقدار ترخص شهر حساب نمیشود بماند دورتر نباشد باید در همه ده روز نماز را تمام بخواند و اگر از مقدار ترخص دورتر باشد ، باید در تمام ده روز نماز را شكسته بخواند ولی چنانچه بخواهد یك ساعت یا دو ساعت برود و برگردد در همه ده روز باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1339
مسافری كه تصمیم ندارد ده روز در جائی بماند مثلا قصدش این است كه اگر رفیقش بیاید ، یا منزل خوبی پیدا كند ، ده روز بماند ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1340
كسی كه تصمیم دارد ، ده روز در محلی بماند ، اگر چه احتمال بدهد كه برای ماندن او مانعی برسد ، در صورتیكه مردم به احتمال او اعتنائی نكنند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1341
اگر مسافر بداند كه مثلا ده روز یا بیشتر به آخر ماه مانده و قصد كند كه تا آخر ماه در جائی بماند ، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد كند كه تا آخر ماه بماند باید نماز را شكسته بخواند اگر چه از موقعی كه قصد كرده تا آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد .
مسأله 1342
اگر مسافر قصد كند ده روز در محلی بماند ، چنانچه پیش از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود ، یا مردد شود كه در آنجا بماند یا بجای دیگر برود ، باید نماز را شكسته بخواند واگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود ، یا مردد شود تا وقتی در آنجا هست ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1343
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، اگر روزه بگیرد و بعد از ظهر از ماندن در آنجا منصرف شود ، چنانچه یك نماز چهار ركعتی خوانده باشد ، روزه‌اش صحیح است و تا وقتی در آنجا هست باید نمازهای خود را تمام بخواند واگر یك نماز چهار ركعتی نخوانده باشد روزه آن روزش صحیح است ، اما نمازهای خود را باید شكسته بخواند و روزهای بعد هم نمیتواند روزه بگیرد .
مسأله 1344
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، اگر از ماندن منصرف شود و شك كند پیش از آن كه از قصد ماندن برگردد ، یك نماز چهار ركعتی خوانده یا نه ، باید نمازهای خود را شكسته بخواند .
مسأله 1345
اگر مسافر به نیت این كه نماز را شكسته بخواند ، مشغول نماز شود و در بین نماز تصمیم بگیرد كه ده روز یا بیشتر بماند ، باید نماز را چهار ركعتی تمام نماید .
مسأله 1346
مسافری كه قصد كرده ده روز در جائی بماند ، اگر در بین نماز چهار ركعتی از قصد خود برگردد ، چنانچه مشغول ركعت سوم نشده ، باید نماز را دو ركعتی تمام نماید و بقیه نمازهای خود را شكسته بخواند . و اگر مشغول ركعت سوم شده نمازش باطل است ، وتا وقتی در آنجا هست باید نماز را شكسته بخواند اگر چه داخل در ركوع ركعت سوم شده باشد .
مسأله 1347
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، اگر بیشتر از ده روز در آنجا بماند ، تا وقتی مسافرت نكرده ، باید نمازش را تمام بخواند و لازم نیست دوباره قصد ماندن ده روز كند .
مسأله 1348
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، باید روزه واجب را بگیرد ومیتواند روزه مستحبی را هم بجا آورد ونماز جمعه ونافله ظهر وعصر وعشا را هم بخواند .
مسأله 1349
مسافری كه قصد كرده ده روز در جائی بماند اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود وبرگردد به محل اقامه خود باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1350
مسافری كه قصد كرده ده روز در جائی بماند ، اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جای دیگری كه كمتر از هشت فرسخ است برود وده روز در آنجا بماند ، باید در رفتن ودر جائی كه قصد ماندن ده روز كرده ، نمازهای خود را تمام بخواند . ولی اگر جائی كه میخواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد باید موقع رفتن نمازهای خود را شكسته بخواند وچنانچه در آنجا قصد ماندن ده روز كرد نمازش را تمام بخواند .
مسأله 1351
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود ، چنانچه مردد باشد كه به محل اولش برگردد یا نه ، یا به كلی از برگشتن به آنجا غافل باشد ، یا بخواهد برگردد ولی مردد باشد كه ده روز در آنجا بماند یا نه ، یا آن كه از ده روز ماندن در آنجا و مسافرت از آنجا غافل باشد ، باید از وقتی كه میرود تا برمیگردد و بعد از برگشتن نمازهای خود را تمام بخواند .
مسأله 1352
اگر به خیال این كه رفقایش میخواهند ده روز در محلی بمانند ، قصد كند كه ده روز در آنجا بماند وبعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بفهمد كه آنها قصد نكرده‌اند ، اگر چه خودش هم از ماندن منصرف شود ، تا مدتی كه در آنجا هست ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1353
اگر مسافر بعد از رسیدن به هشت فرسخ سی روز در محلی بماند و در تمام سی روز در رفتن و ماندن مردد باشد ، بعد از گذشتن سی روز اگر چه مقدار كمی در آنجا بماند ، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر پیش از رسیدن به هشت فرسخ در رفتن بقیه راه مردد شود ، از وقتی كه مردد میشود ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1354
مسافری كه میخواهد نه روز یا كمتر در محلی بماند اگر بعد از آن كه نه روز یا كمتر در آنجا ماند ، بخواهد دوباره نه روز دیگر یا كمتر بماند همینطور تا سی روز ، روز سی و یكم باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1355
مسافری كه سی روز مردد بوده ، در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه سی روز را در یكجا بماند ، پس اگر مقداری از آن را در جائی و مقداری را در جای دیگر بماند ، بعد از سی روز هم باید نماز را شكسته بخواند .
مسائل متفرقه
مسأله 1356
مسافر میتواند در مسجد الحرام ومسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم و مسجد كوفه نمازش را تمام بخواند . ولی اگر بخواهد در جائی كه اول جزء این مساجد نبوده و بعد به این مساجد اضافه شده نماز بخواند ، احتیاط واجب آنست كه شكسته بخواند و نیز مسافر میتواند در حرم و رواق حضرت سید الشهداء علیه السلام بلكه در مسجد متصل به حرم نماز را تمام بخواند .
مسأله 1357
كسی كه میداند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند ، اگر در غیر چهار مكانی كه در
مسأله پیش گفته شد عمدا تمام بخواند ، نمازش باطل است ونیز اگر فراموش كند كه نماز مسافر شكسته است و تمام بخواند بنابر احتیاط واجب اگر وقت هم گذشته قضا نماید .
مسأله 1358
كسی كه میداند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند ، اگر بدون توجه و بطور عادت تمام بخواند نمازش باطل است ، ونیز اگر حكم مسافر و سفر خود را فراموش كرده باشد در صورتی كه وقت داشته باشد نمازش را دوباره بخواند بلكه اگر وقت هم گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید .
مسأله 1359
مسافری كه نمیداند باید نماز را شكسته بخواند اگر تمام بخواند نمازش صحیح است .
مسأله 1360
مسافری كه میداند باید نماز را شكسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند ، مثلا نداند كه در سفر هشت فرسخی باید شكسته بخواند چنانچه تمام بخواند در صورتی كه وقت باقی است باید نماز را شكسته بخواند و اگر وقت گذشته بطور شكسته قضا نماید .
مسأله 1361
مسافری كه میداند باید نماز را شكسته بخواند ، اگر به گمان این كه سفر او كمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند ، وقتی بفهمد كه سفرش هشت فرسخ بوده ، نمازی را كه تمام خوانده باید دوباره شكسته بخواند و اگر وقت هم گذشته بطور شكسته قضا نماید .
مسأله 1362
اگر فراموش كند كه مسافر است و نماز را تمام بخواند ، چنانچه در وقت یادش بیاید ، باید شكسته بجا آورد واگر بعد از وقت یادش بیاید ، قضای آن نماز بر او واجب نیست .
مسأله 1363
كسی كه باید نماز را تمام بخواند ، اگر شكسته بجا آورد در هر صورت نمازش باطل است .
مسأله 1364
اگر مشغول نماز چهار ركعتی شود و در بین نماز یادش بیاید كه مسافر است ، یا ملتفت شود كه سفر او هشت فرسخ است چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته ، باید نماز را دو ركعتی تمام كند واگر به ركوع ركعت سوم رفته نمازش باطل است . ودر صورتیكه به مقدار خواندن یك ركعت هم وقت داشته باشد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1365
اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند مثلا نداند كه اگر چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد باید شكسته بخواند چنانچه به نیت نماز چهار ركعتی مشغول نماز شود ، وپیش از ركوع ركعت سوم مسأله را بفهمد باید نماز را دو ركعتی تمام كند و اگر در ركوع ملتفت شود نمازش باطل است و در صورتی كه بمقدار یك ركعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1366
مسافری كه باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیت نماز دو ركعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد ، باید نماز را چهار ركعتی تمام كند ، و احتیاط مستحب آن است كه بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار ركعتی بخواند .
مسأله 1367
مسافری كه نماز نخوانده ، اگر پیش از تمام شدن وقت به وطنش برسد ، یا به جائی برسد كه میخواهد ده روز در آنجا بماند ، باید نماز را تمام بخواند و كسی كه مسافر نیست ، اگر در اول وقت نماز نخواند و مسافرت كند ، در سفر باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1368
اگر از مسافری كه باید نماز را شكسته بخواند نماز ظهر یا عصر یا عشا قضا شود ، باید آن را دو ركعتی قضا نماید اگر چه در غیر سفر بخواهد قضای آن را بجا آورد . و اگر از كسی كه مسافر نیست یكی از این سه نماز قضا شود ، باید چهار ركعتی قضا نماید اگر چه در سفر بخواهد آن را قضا نماید .
مسأله 1369
مستحب است مسافر بعد از هر نمازی كه شكسته میخواند سی مرتبه بگوید سبحان الله و الحمد لله ولا اله الا الله و الله اكبر.