سؤال 1: برای شركت در نماز جماعت اهل سنت باید به وظائف نماز فرادا عمل كرد یا احكام جماعت؟
جواب: نظر مراجع در این خصوص متفاوت است. برخی می فرمایند اقتداء به آنها صحیح است و برخی می فرمایند در غیر مورد تقیه با آنها نماز بخوانید و بعد هم نماز خود را اعاده كنید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1،ص278, س481)

سؤال 2: آیا در مكه و مدینه می توان در هتل نماز جماعت برگزار كرد؟
جواب: بهتر است برای حفظ وحدت و درك ثواب نماز در مسجد الاحرام و مسجد النبی از اقامه نماز جماعت رسمی در هتل خودداری شود. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، ص840, استفتائات مقام معظم رهبری)

سؤال 3: آیا پشت سر كسی كه برای امام جماعت شدن مبلغی را می گیرد و از امكانات بیت المال استفاده می كند، نماز خواندن صحیح است؟
جواب: موارد مختلف است استفاده از امكانات بیت المال اگر به صورت مشروع باشد مضر به عدالت نیست، و معمولاً پول را برای مخارج ایاب و ذهاب به مسجد و امثال آن می دهند نه به خاطر خواندن نماز، كه در این صورت گرفتن پول اشكالی ندارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، ص835, استفتائات مقام معظم رهبری)

سؤال 4: كسی كه سوار بر ویلچر است باید در نماز جماعت از آن پیاده شود؟
جواب: اگر بتواند بر روی زمین سجده را با شرایط كاملتر انجام دهد و پیاده شدن مشقت نداشته باشد لازم است پیاده شود. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل لنکرانی، ج1, ص115, س401)

سؤال 5: آیا عبور اشخاص از مقابل نمازگزار موجب بطلان نماز جماعت می شود؟
جواب: عبور افراد از مقابل نمازگزار موجب بطلان نماز جماعت نمی شود. (تحریر الوسیله, ج1, ص245, م6)

سؤال 6: زمانی كه امام جماعت مشغول خواندن نماز است چگونه می شود به نماز جماعت اتصال پیدا كرد؟
جواب: در حال قرائت ركعت اول و دوم و در حال ركوع امام در تمام ركعات می توان با گفتن تكبیره الاحرام اقتدا نمود و نیازی به خواندن حمد و سوره نیست. اما در ركعت سوم و چهارم اگر در زمانی كه امام تسبیحات اربعه را می خواند اقتدا شود لازم است خود شخص حمد و سوره را آهسته بخواند و اگر امام به ركوع رفت می تواند به قرائت حمد تنها اكتفا نماید. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1427 و1442)

سؤال 7: آیا دیواری كه یك متر ارتفاع دارد و از شانه به بالای امام دیده می شود در نماز جماعت مانع محسوب می شود؟
جواب: اگر دیوار بین امام جماعت و مردها باشد مانع محسوب می گردد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1433)

سؤال 8: آیا فرد نابینا می تواند امام جماعت گردد یا خیر؟
جواب: نابینا بودن مانع از امامت جماعت نیست. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، ص819, م1453)

سؤال 9: اگر امام جماعت بعد از نماز پی به عدم طهارت خود ببرد آیا لازم است به مأمومین اطلاع دهد تا آنها نماز خود را اعاده نمایند؟
جواب: لازم نیست به مأمومین اطلاع دهد و نماز آنها صحیح و نیاز به اعاده ندارد. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س544)

سؤال 10: آیا نماز افرادی كه در صف اول نماز جماعت ایستاده اند اما به اندازه سه یا چهار نفر فاصله افتاده است صحیح است یا خیر؟
جواب: اتصال در صف اول جماعت از سمت راست و چپ حاصل می گردد(غیر از اشخاصی كه پشت سر امام ایستاده اند) بنابراین اگر فاصله فرد با دیگر افراد بیش از حد مجاز است اتصال او قطع و جماعت او باطل می شود. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1433 و1434)

سؤال 11: اگر شخص غیر بالغی در صف اول نماز جماعت باشد آیا نماز فرد بالغ صحیح است یا باطل؟
جواب: اگر فاصله بین دو نمازگزار كه نمازشان صحیح است بیش از حد مجاز نشود وجود غیر بالغ و كسی كه نمازش صحیح نیست مضربه صحت جماعت نیست. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1417)

سؤال 12: آیا خواندن تشهد در حالت تجافی برای نمازگزاری كه در نماز جماعت شركت می كند واجب است؟
جواب: خواندن ذكر تشهد در این خصوص مستحب است. (ر.ک توضیح المسائل آیت الله بهجت، م1159 )

سؤال 13: آیا تبدیل كردن نماز جماعت به فرادا در حین آن مجاز است یا خیر؟
جواب: بعضی از علما می فرمایند در بین نماز جماعت تا ناچار نشوید قصد فرادا ننمائیدولی بعضی دیگر جایز می دانند. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1423)

سؤال 14: آیا اقامه نماز برای مرتبه دوم یا بیشتر جایز است؟
جواب: امام جماعت می تواند نماز خود را در مرتبه دوم برای مأمومین، غیر از مأمومین سابق اعاده نماید. و مأموم هم در صورتی كه نماز خود را فرادا خوانده باشد می تواند مرتبه دوم در جماعت شركت نماید و همان نماز را اعاده نماید. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1403 و1404)

سؤال 15: اگر انسان سهواً قبل از امام جماعت از ركوع و سجده بلند شود چه حكمی دارد؟ در صورت عمد چه طور؟
جواب: اگر سهواً این كار را انجام دهد دوباره باید به امام جماعت ملحق شود ولی اگر عمداً به نیت خروج از جماعت باشد دیگر نمی تواند برگردد و به جماعت ملحق شود و نماز حالت فرادا به خود می گیرد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1471 و1472)

سؤال 16: هنگامی كه انسان در صف نماز جماعت متوجه شود كه اتصال قطع شده است آیا باید نیت فرادا نماید یا باید نماز را مجدداً بخواند؟
جواب: زمانی كه یكی از شرایط نماز جماعت از بین برود نماز از جماعت به فرادا تبدیل می شود و انسان باید وظیفه خود را مثل اینكه نماز فرادا می خواند انجام دهد و نیازی به نیت مجدد برای نماز فرادا نیست. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1434 و1437)

سؤال 17: اگر در نماز جماعت متوجه شویم كه آن امام جماعتی كه به او اقتدا كرده ایم؛ آن نیست نماز ما چه حكمی پیدا می كند؟(مقلد حضرت آیت الله فاضل لنكرانی)
جواب: اگر امام جماعت فعلی واجد شرایط نباشد و مأموم قرائت نماز را ترك كرده باشد یا كاری كه مخالف با نماز فرادا است انجام داده نماز باطل است و اگر در بین نماز متوجه شود و كاری كه منافی نماز فرادا باشد انجام نداده باشد نماز را به صورت فرادا تمام نماید و اما اگر امام جماعت عادل باشد و قصد اقتدا به امام حاضر داشته لكن خیال كرده زید است و اشتباه در تطبیق كرده است نماز صحیح است. (ر.ک عروه الوثقی با حاشیه آیه الله فاضل لنکرانی, ج1, ص 569, م1953)

سؤال 18: اگر مأموم در دو سجده متوالی سهواً زودتر از امام سر از سجده بردارد آیا مجاز است مجدداً به سجده برود؟
جواب: بلی مانع ندارد، و تبعیت از امام جماعت، سجده اضافی محسوب نمی شود البته لازم است مأموم دقت لازم را برای تبعیت از امام جماعت انجام دهد و بی جهت قبل از امام از سجده سربرندارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1472)

سؤال 19: در نماز جماعت، انجام افعال قبل از امام جماعت چه حكمی دارد سلام دادن نماز قبل از امام چطور؟
جواب: تبعیت از امام واجب است و اگر عدم تبعیت به گونه ای باشد كه از حالت جماعت خارج شود جماعت او باطل می شود البته صرف سلام دادن قبل از امام در نماز جماعت و از نظر بسیاری از فقها اشكالی ندارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1470)

سؤال 20: آیا در نماز جماعت لازم است حمد و سوره را هم بخوانیم؟
جواب: مأموم باید غیر از حمد و سوره همه چیز نماز را خودش بخواند، ولی اگر ركعت اول، یا دوم او ركعت سوم یا چهارم امام باشد؛ باید حمد و سوره را بخواند. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1461)

سؤال 21: اگر نماز را فرادا بخوانم حواسم جمع تر است، آیا جایز است كه جماعت را به همین دلیل ترك كنم و نماز را فرادا می خوانم؟
جواب: شركت در نماز جماعت واجب نیست بلكه مستحب مؤكد است بنابراین اگر بتوانید در نماز جماعت با توجه بیشتر شركت نمایید كه به ثواب فراوان آن نائل گردید بهتر است و الاّ خواندن نماز فرادی هم مانعی ندارد ولی با وسوسه خود را از ثواب نماز جماعت محروم نكنید. .(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره)، ج1، س476)

سؤال 22: من اعمالم را به خاطر محض خداوند انجام نمی دهم بلكه ریا می كنم برای مقابله با این عمل چه كنم؟ آیا برای مقابله با این عمل می توانم به نماز جماعت نروم؟
جواب: نوعی از ریا آن است كه شخص عمل را برای دیگران انجام دهد مثلاً اگر كسی او را ببیند نماز می خواند و چنانچه تنها باشد نماز نمی خواند قطعاً شما به خاطر مردم نماز نمی خوانید. بلی ممكن است وقتی دیگران شما را در مسجد می بینید خوشحال می شوید. ولی این مقدار ریا مضرّ به عبادت نیست. شركت در نماز جماعت را به این جهت ترك نكنید.(ر.ک استفتائات مقام معظم رهبری, ج1, ص152,س524)

سؤال 23: اگر نتوانیم در نماز جماعت حاضر شویم چه كنیم كه از فضیلت آن دور نباشیم؟
جواب: نماز خود را در اول با رعایت مستحبات آن بخوانید انشاء الله خداوند ثواب فراوان به شما عطا می فرماید. و هر وقت توانستید سعی كنید در نماز جماعت شركت فرمائید.

سؤال 24: در روایات اسلامی ثواب نماز جماعت چگونه ترسیم شده است؟
جواب: در روایتی وارد شده است كه اگر یك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب 150 نماز را دارد و اگر 2 نفر اقتدار كند هر ركعت از نماز آنان ثواب600 نماز را دارد و هر چه بیشتر شوند، ثواب نمازشان بیشتر می شود تا به 10 نفر برسند وعده آنان كه از 10 گذشت، اگر تمام آسمان ها كاغذ و دریاها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یك ركعت آن را بنویسند.
(ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1400)

امام جماعت

سؤال 25: شرایط كسی كه امام جماعت می شود چیست؟
جواب: باید بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، عادل، حلال زاده، نماز را بطور صحیح بخواند و اگر مأموم مرد است امام جماعت هم باید مرد باشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1453)
سؤال 26: طبق نظر مبارك حضرت آیت الله لنكرانی آیا زن مجاز به امامت جماعت می باشد یا خیر؟
جواب: خیر ـ بنابر احتیاط واجب امام جماعت باید مرد باشد. (ر.ک توضیح المسائل آیت الله فاضل لنکرانی، م1474)

سؤال 27: آیا به امام جماعتی كه می خواهد نماز شكسته بخواند می توان برای ادای نماز كامل به او اقتدا كرد و در صورتی كه نمی دانیم وی نیت نماز شكسته كرده تكلیف ما چیست؟
جواب: اشكالی ندارد،فقط کراهت دارد، پس از تشهد امام در ركعت دوم نیت فرادا كرده و برخیزد و بقیه نماز خود را بخوانید. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1490) و (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س537)
سؤال 28: اگر شخصی خود را عادل نمی داند ولی مأمومین او را عادل می دانند می تواند اقامه جماعت كند؟
جواب: كسانی كه او را عادل می دانند اقتدا كنند و نمازشان صحیح است. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س521)

سؤال 5: آیا دریافت وجه توسط امام جماعت جهت اقامه نماز اشكال دارد یا خیر؟
جواب: گرفتن پول بابت نماز خواندن جایز نیست اما اگر برای مقدمات آن از قبیل هزینه رفت و آمد و .... باشد اشكالی ندارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1, استفتائات مقام معظم رهبری, س579)

سؤال 29: ما شش خواهریم، به جهت نبود نماز جماعت در محل خود آیا می توانیم یكی امام جماعت شود و دیگران به او اقتدا كنند؟
جواب: بعضی از فقهاء امامت زن را برای خانمها صحیح می دانند و برخی اجازه نمی فرمایند بنابراین اگر مقلد مرجعی هستید كه امامت جماعت زن را اجازه می فرمایند شما می توانید به هر یك از خواهرانی كه شرایط امامت را داشته باشد(صحت نماز ـ داشتن مسائل لازم ـ عدالت) اقتدا نمائید. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1453 وص839، س607, فتوای مقام معظم رهبری)

سؤال 30: اگر امام جماعت را عادل ندانیم آیا می توانیم نماز خود را بطور فرادا بخوانیم؟
جواب: در صورتی كه امام جماعت را عادل نمی دانید، نمی توانید اقتدا كنید و باید نماز را فرادا بخوانید. امّا فرادا خواندن نماز در جائی كه جماعت برقرار است اگر موجب تفسیق عملی امام جماعت شود حرام است و به نظر برخی از فقها نماز هم باطل می شود، می توانید نماز فرادای خود را قبل یا بعد از نماز جماعت بخوانید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س529 و474 و475)

سؤال 31: آیا می شود در هر مسجدی و به هر امام جماعتی(البته نمی شناسیم) اقتدا كرده و نماز جماعت بخوانیم؟
جواب: البته نماز خواندن در هر مسجدی جایز است ولی در اقتدا به امام جماعت باید شرایط امام جماعت احراز شود كه از آن جمله عدالت می باشد، البته اگر مؤمنین قابل اعتماد شما به شخصی بعنوان امام جماعت اقتدا كردند و از اقتدای آنها عدالت امام برای شما محرز شد می توانید اقتدا كنید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س522)

سؤال 32: اگر در مسجدی امام جماعت نباشد یك فرد عادی می تواند به عنوان امام جماعت بایستد و بقیه به او اقتدا كنند و اگر مأمومین چندان به وضعیت امام جماعت كه آیا عادل است یا غیر عادل توجه نداشته باشند حكم نماز امام و مأمومین چیست؟
جواب: امام جماعت باید دارای شرایطی كه در توضیح المسائل آمده است باشد كه از جمله آن عدالت است و تا عدالت امام جماعت برای مأمومین احراز و مشخص نشود نمی توانند به او اقتدا نمایند. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س521)

سؤال 33: آیا در نیت نماز جماعت باید نام امام جماعت را به زبان آورد یا اینكه بگوئیم :«نماز می خوانم به امامت امام حاضر قربه الی الله» كافی است؟
جواب: كافی است و اسم بردن لازم نیست. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س485)

سؤال 34: آیا كسی می تواند بدون اجازه امام جماعت مسجدی، در آن مسجد اقامه جماعت نماید و اگر نمی تواند تكلیف مردم نسبت به اقتدی به این امام چیست؟
جواب: اجازه معتبر نیست ولی مزاحمت نكند. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س547)

سؤال 35: امام جماعتی تا مدتی نمی دانست كه نمازش صحیح نیست یعنی یقین به صحت نمازش نداشت، آیا بعد از اینكه فهمید نمازش غلط بوده، باید نماز همه مأمومین را قضا كند؟
جواب: تكلیفی نسبت به مأمومین ندارد و نماز آنها قضا ندارد. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س543)

سؤال 36: آیا روحانی كه یك پای خود را از زانو از دست داده است و پای مصنوعی دارد می تواند امام جماعت باشد؟ (مقلد امام خمینی)
جواب: در فرض سؤال نمی تواند برای دیگران امامت نماید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س534)

سؤال 37: در اوقات حج، نماز جماعت یومیه را به امامت اهل تسنن برگزار می كنیم، آیا اعاده این نمازها واجب است؟
جواب: در وضع فعلی اعاده واجب نیست. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س481 و484)

سؤال 38: نظر به اینكه امام اخیراً فتوایی صادر كردند و فرموده اند كه امام جماعت باید از اهل علم باشد(روحانی) حال اگر شخصی تمام شرایطی كه امام جماعت دارا است داشته باشد فقط از اهل علم نیست آیا می تواند امام جماعت باشد؟
جواب: اگر دسترسی به روحانی نباشد غیر روحانی با وجود سایر شرائط می تواند امامت نماید. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره)، ج1،س509)

سؤال 39: آیا فردی كه صورت خود را با تیغ یا ماشین ریش تراشی طوری می تراشد كه مانند تیغ است، می تواند امام جماعت شود؟
جواب: ‌ریش تراش نمی تواند امام جماعت شود. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، س513)

سؤال 40: اگر نماز گزار بی اطلاع ماند تا امام هر دو سجده را به جا آورد و مأموم هنوز در سجده اول است در اتمام سجده دوم و متابعت از امام تكلیفش چیست؟
جواب:‌ سجده دوم را بجا آورد ومتابعت نماید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره)، ج1، ص285, س505)

::