مساجد فعال از جهت فرهنگي به صورت مهم ترين پايگاه فعاليتهاي ديني در فضاي جامعه تأثير عميق و ژرف داشته ، معادلات فرهنگي اطراف خويش را به سود عبوديت الهي تغيير مي دهند. در اينجا از باب نمونه به برخي از فعاليتهاي فرهنگي مساجد اشاره مي شود.

 1- نماز جماعت
يكي از مهم ترين فعاليتهاي عبادي - فرهنگي مساجد ، برقراري نماز جماعت درسه نوبت صبح ، ظهر و شب مي باشد.

2- عبادت فردي
يكي ديگر از مسائل عبادي كه مي تواند درفرهنگ تأثير جدّي داشته باشد، ترويج پرستش ، عبادت ، نيايش و توبه فردي و خلوت كردن آدمي با خداي خويش درخانه معبود است.

3- قرائت قرآن
يكي از فعاليتهاي عبادي داراي تأثير فرهنگي فراوان ، خواندن قرآن در مساجد است.

4- سخنراني
از صدراسلام تاكنون همراه با نيايش در مساجد، بيان معارف دين مطرح بوده است.

5- آموزش قرائت نماز و قرآن
از مهم ترين اموري كه بايد مبلغان محترم به آن بپردازند تصحيح قرائت نماز است.

6- تفسير قرآن
مهم ترين منبع معارف اسلام ، قرآن مجيد است كه مساجد با پرداختن به آن اصلي ترين وظيفه را انجام مي دهند.

7- دعا و نيايش
در مساجد بايد زمانهايي با سكوت كامل همراه باشد تا افراد بتوانند به دور از هياهو و با آرامش به خود بيانديشند و باخداي خود خلوت كرده ، به راز و نياز بپردازند.

8-  مشاوره معنوي
يكي از معضلات جوانان متدّين آنست كه دغدغه هاي فراوان معنوي دارند كه اگر راهنمايي نشوند دچار افراط وتفريط شده ، گاهي به انحراف كشيده مي شوند.

9- جلسات پرسش و پاسخ
يكي از فعاليتهاي ديگر مساجد، برگزاري جلسات پرسش و پاسخ است.

10- كلاس براي كودكان
تشكيل كلاسهاي خاصّ براي كودكان.

11- نوجوانان و جوانان
باايجاد محيط اُنس در مسجد و واكسينه كردن اين افراد در برابر مشكلات خاص خود، مي توان آنان را در اقيانوس زلال معارف ديني حفظ كرده ، از انحراف آنان جلوگيري نمود.

12- كتابخانه و نوارخانه
مديران مسجد مي توانند با ايجاد كتابخانه و نوارخانه ديني و با حفظ دقيق حدود شرعي ، از اين طريق زمينه هدايت و رشد معنوي گروهي را فراهم سازند.

13- ارتباط با كانونهاي جمعيتي
مبلّغ با ايجاد ارتباط بين مسجد و كانونهاي جمعيتي مي تواند بين گروههاي اجتماعي و مسجد پيوند ايجاد كرده ، از اين طريق به ن شر معارف ديني كمك كند.

14- بسيج و فرهنگ
اگر مبلغان ضمن تقويت بسيج ، از اين جاذبه بهره برده و جوانان را به مسجد متمايل سازند ، مي توانند از اين نيروها در موارد مناسب استفاده كنند.

نويسنده :   محمدحسن نبوي
  نشريه مبلغان ، شمارة 58 شهريور 1382 ، صفحة 3 تا صفحة 8