بِسْمِ اللَّه الرَّحْمنِ الرَّحِیِمْ‏
    قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ،  اللَّهُ الصَّمَدُ،  لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ
    وَلَمْ یَكُن لَّهُ كُفُواً أَحَدُ
 گرچه در نماز، پس از سوره حمد، هر سوره‏اى مى‏توان خواند، امّا این سوره فضیلت بیشترى دارد. براى امام جماعت نیز بهتر است كه براى رعایت حال دیگران، سوره كوتاه انتخاب كند.
 شروع سوره با نام خداوند است. بسم‏اللّه، غیر از سوره توبه در ابتدا تمام سوره‏ها آمده و یكى از آیه‏هاى همان سوره به حساب مى‏آید. سوره توبه، نیز چون محتوى انتقاد و برائت از كفّار و مشركان است، بدون بسم الله است، زیرا برائت و بیزارى، با صفت رحمان و رحیم، ناسازگار است.
 شروع با نام خدا، براى رنگ خدایى جهت خدایى و انگیزه الهى دادن به كارها و برنامه‏هاست و این از نكات فرهنگ تربیتى اسلام بشمار مى‏رود. شروع و پایان هر كار، باید با توجّه به خداوند باشد، حتى ذبح حیوانات!
 كار بى «بسم الله» ناقص است، و گاهى بخاطر بى توجّهى به خدا، حادثه ناگوار پیش مى‏آید. براى كسى این حادثه پیش آمد كه هنگام نشستن، پایه تخت لغزید و واژگون شد و سر او شكست. حضرت على‏علیه السلام فرمود: این ناگوارى بخاطر آنست كه بسم الله نگفتى.(341)
 سوره توحید، در معرفى یكتایى خداى بى همتاست. خداوند، از هر جهت یكتا و بى همتاست، چون وجود و صفاتش نامحدود است و وجود نامحدود، جز یكى نمى‏تواند باشد. مثل خانه‏اى كه اگر بخواهد از جهت مساحت، نامحدود و بى نهایت باشد، زمین و مكانى براى خانه دیگر باقى نمى‏ماند و این خانه، یكى بیشتر نمى‏شود.
 خداوند، یكتاست، در همه چیز:
 در آفرینش، یكتاست:  «اللَّهُ خَلِقُ كُلِّ شَىْ‏ءٍ»(342) 
   در پرورش، یكتاست:   «هُوَ رَبُّ كُلِّ شَىْ‏ءٍ»(343)  
 در مالكیّت، یكتاست:     «وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَوَتِ وَالْأَرْضِ»(344)
 در حاكمیّت یكتاست:   «إِن الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ»(345)  
  در فریادرسى یكتاست:    «أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَكْشِفُ السُّوءَ»(346)
 و... در همه اوصاف و ویژگیها بى نظیر است.
 او «صمد» است. وجودى بى‏نیاز، كه همه نیازمند اویند و به او توجّه مى‏كنند. صمد است، یعنى از خوراك، خواب، تغییر، تحوّل، شریك، فساد، غفلت، خستگى، زاد و ولد و ترس... دور است.(347)
 على علیه السلام فرمود: صمد، یعنى نه جسم است، نه مثال، نه صورت؛ و نه شبیه ومكان وزمان ومرز وحدّ وشكل دارد، نه خالى است، نه پر...(348)
 «لم یلد و لم یولد» زاد و ولدى ندارد، از چیزى گرفته نشده و چیزى از ذات مقدّسش گرفته نمى‏شود. مثل میوه نیست كه از درختان جدا شود، یا اشكى كه از چشم بجوشد، یا جرقّه‏اى كه از سنگى بجهد.
 این جمله، نفى عقاید كسانى مثل مسیحیان و یهودیان است كه «عیسى» و «عُزیر» را فرزند خدا مى‏دانستند، یا مشركین، كه فرشتگان را دختران خدا مى‏پنداشتند.
 «و لم یكن له كفواً احد» او بى مانند است، شبیهى در ذات و صفات و افعال ندارد. «لیس كمثله شى‏ء»(349)
 آرامش در حال قرائت‏
 خواندن حمد و سوره، باید در حال آرامش بدن باشد، و قرائت صحیح انجام گیرد و تلفظ این كلمات، كه به زبان بین‏المللى اسلام (عربى) است، بى غلط باشد. البته فرا گرفتن قرائت صحیح، چندان مشكل هم نیست، اندكى همّت و پشتكار مى‏خواند.
 عربى، زبان اسلام و قرآن است. همچنان كه هر خلبانى، در هر جاى دنیا، هنگام تماس با برج فرودگاه، به انگلیسى صحبت مى‏كند، نماز كه یك‏پرواز روحى ومعراج معنوى براى مؤمنان است، جملاتش كه گویاى ارتباط با آفریدگار است، باید به عربى صحیح ادا شود.
 هنگام نماز، باید حضور قلب و تمركز فكر داشت. خوبست نگاه انسان به جاى سجده باشد و با خشوع قلبى ادا شود. قرآن، مؤمنانى را رستگار مى‏داند كه در نمازشان «خاشع» باشند،(350) یعنى به خدا و عظمت او متوجّه و آگاه باشند و متناسب با آن احساس عظمت، حالت روحى و جسمى داشته باشند.
 رسولخدا صلى الله علیه وآله شخصى را دید كه در نماز، با ریش خود بازى مى‏كند: فرمود: اگر توجّهش به نماز بود، و خشوع قلبى داشت، چنین نماز نمى‏خواند.(351)
 البته در درستى نماز، خشوع و حضور قلب، یك گوشه كار است، رعایت امانت نسبت به حقوق دیگران هم، جاى خود دارد.
 على علیه السلام به كمیل فرمود:
 دقت كن كه در چه لباسى و مكانى نماز مى‏خوانى. اگر لباس و مكان تو از درآمدهاى حلال نباشد، نمازت قبول نیست.(352)

 341) پیام قرآن، (تفسیر موضوعى) جلد1.
342) رعد، آیه 16.
343) انعام، آیه 164.
344) آل‏عمران، آیه 189.
345) انعام، آیه 57.
346) نمل، آیه 62.
347) بحارالانوار، ج 3، ص 223.
348) بحارالانوار، ج‏3، ص‏223.
349) شورى‏، آیه 11.
350) مؤمنون، آیه 1 و 2.
351) بحارالانوار، ج 84، ص 228 (به نقل از میزان الحكمه).
352) بحارالانوار، ج 81، ص 230.