برپایى فریضه ‏هاى دینى به صورت دسته جمعى، غیر از پاداش‏ هاى فراوانى كه یاد شد، در زندگى فردى و اجتماعى امت مسلمان نیز، آثار مثبت و فراوانى دارد كه به برخى اشاره مى‏ شود :

1- آثار معنوى‏
بزرگترین اثر معنوى نماز جماعت، همان پاداش‏هاى الهى است كه گفته شد. روایت است كه شبى، على علیه السلام تا سحر به عبادت مشغول بود. چون صبح شد، نماز صبح را به تنهائى خواند و استراحت كرد.
رسولخدا صلى الله علیه وآله كه آن حضرت را در جماعت صبح ندید، به خانه او رفت. حضرت فاطمه‏علیها السلام از شب زنده‏دارى على علیه السلام و عذر او از نیامدن به مسجد سخن گفت. پیامبر فرمود: پاداشى كه بخاطر شركت نكردن در نماز جماعت صبح، از دست على علیه السلام رفت، بیش از پاداش عبادت تمام شب است.(495) رسول خدا صلى الله علیه وآله فرموده است:
«لانْ اُصَلّىَ الصُبَح فى جَماعةٍ اَحَبُّ اَلىَّ مِنْ اَنْ اُصَلّىَ لَیْلَتى حَتّى اُصْبحَ»(496) اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم، در نظرم محبوب‏تر از عبادت و شب زنده دارى تا صبح است.
بخاطر همین فضیلت و پاداش هاست كه اگر تعداد نمازگزاران از ده نفر بیشتر شود، اگر تمام آسمان‏ها كاغذ، و دریاها مركّب و درخت‏ها قلم شود و فرشتگان بنویسند، پاداش یك ركعت آنرا نمى‏توانند بنویسند.(497)
و نماز جماعت با تأخیر، بهتر از نماز فراداى در اوّل وقت است.(498)

2- آثار اجتماعى‏
نماز جماعت، مقدمه وحدت صفوف و نزدیكى دلها و تقویت كننده روح اخوّت است. نوعى حضور و غیاب بى‏تشریفات، و بهترین راه شناسائى افراد است.
نمازجماعت، بهترین، بیشترین، پاكترین وكم‏خرج‏ترین اجتماعات دنیاست ونوعى دید وبازدید مجّانى وآگاهى از مشكلات و نیازهاى یكدیگر وزمینه‏ساز تعاون اجتماعى بین آحاد مسلمین است.

3- آثار سیاسى‏
نماز جماعت، نشان دهنده قدرت مسلمین و الفت دلها و انسجام صفوف است.
تفرقه‏ها را مى‏زداید، بیم در دل دشمنان مى‏افكند، منافقان را مأیوس مى‏سازد، خار چشم بدخواهان است.
نماز جماعت، نمایش حضور در صحنه وپیوند «امام» و «امّت» مى‏باشد.

4- آثار اخلاقى، تربیتى‏
در نماز جماعت، افراد در یك صف قرار مى‏گیرند و امتیازات موهوم صنفى، نژادى، زبانى، مالى و... كنار مى‏رود و صفا و صمیمیّت و نوعدوستى در دلها زنده مى‏شود و مؤمنان، با دیدار یكدیگر در صف عبادت، احساس دل گرمى و قدرت و امید مى‏كنند.
نماز جماعت، عامل نظم و انضباط و وقت‏شناسى است.
روحیه فردگرایى و انزوا و گوشه‏گیرى را از بین مى‏برد و نوعى مبارزه با غرور و خودخواهى را در بر دارد.
نماز جماعت، «وحدت» در گفتار، جهت، هدف و امام را مى‏آموزد و از آنجا كه بایَد پرهیزكارترین و لایق‏ترین اشخاص، به امامت نماز بایستد، نوعى آموزش و الهام دهنده علم و تقوا و عدالت است.
نماز جماعت، كینه‏ها و كدورت‏ها و سوءظنّ‏ها را از میان مى‏برد و سطح دانش و عبودیّت و خضوع را در جامعه اهل نماز، افزایش مى‏دهد.
به خاطر این همه آثار است كه به نماز جماعت، آن همه توصیه شده است. حتى نابینایى وقتى از حضور پیامبر، اجازه خواست كه به مسجد نیاید، آن حضرت فرمود: از خانه تا مسجد، ریسمانى ببندد و به كمك آن، خود را به نماز جماعت برساند.(499) و نیز نابینایانى كه اجازه ترك شركت در نماز خواستند، رسول خدا صلى الله علیه وآله اجازه نفرمود.(500)
از طرف دیگر، برخورد شدید نسبت به كسانى كه به نماز جماعت اهمیّت نمى‏دهند، نشان دیگرى بر اهمیّت و سازندگى آن است. در حدیث است كه به چنان كسان، همسر ندهید(501) و معرّف آنان نشوید.(502)

 495) سفینة البحار، ج 1، جماعت.
496) كنزالعمال، ج 8، حدیث 22792.
497) توضیح‏المسائل امام‏قدس سره، مسئله 1400.
498) توضیح‏المسائل امام‏قدس سره، مسئله 1402.
499) وسائل‏الشیعه، ج 5، ص 377.
500) كنزالعمال، ج 8، ص 255.
501) سفینةالبحار، ج 1، جماعت.
502) همان مدرك.