• با توجه به شيوه‏هاي موفق تبليغ دين از سوي خداوند و اولياي او، بهترين شيوه جذب به نماز همان شيوه ائمه دين است. در اين مقاله، قصد نداريم كه با ارائه يك شيوه واحد، همگان را به نماز و عبادت جذب كنيم؛ زيرا اين كار عملاً انجام شدني و موفقيت‏آميز نيست.

براي جذب ديگران به نماز، بايد دو مسئله را در نظر داشت: يكي، نياز ما كه به شناخت و اطلاعات ما برمي‏گردد و ديگري، مخاطب ما كه در حقيقت، تعيين كننده شيوه عمل ما در برابر اوست.

براي جذب افراد به امور معنوي از جمله نماز، توجه به اين نكته‏ها ضروري است:

الف) شناسايي هدف

ما تا هدف را مشخص نكنيم، نمي‏توانيم برنامه متناسب بان آن را اجرا كنيم. با مروري اجمالي درمي‏يابيم كه در دين، هدف از نماز تنها به جا آوردن آن نيست، بلكه هدف، اقامه ستون دين است؛ چه بسا آيات و روايت‏هايي كه نمازگزاران را شايسته سرزنش و تهديد به آتش كرده‏اند. بنابراين، تزيين فضاي ظاهر جامعه به نماز كافي نيست؛ زيرا اسلام از نمازگزاران خود، ضربه‏هاي بسيار سنگيني خورده است تا از دشمنان بيروني خود.

ب) شناسايي كامل مخاطب

ما براي موفقيت در جذب، بايد آگاهي‏هاي كافي در مورد جنس، موقعيت سني، گرايش‏هاي فرهنگي خانواده، وضعيت روحي و شرايط كنوني فرد داشته باشيم و نيز راه و شيوه ارتباط با او را دريابيم. براي مثال، شخصي كه تصور غلطي ازدين و نماز دارد و با ديده نفرت به آن نگاه مي‏كند، حديث و آيه در او چندان تأثيري ندارد، بلكه بايد به سخنان معقول وحكيمانه بزرگان دين كه موافق طبع اوست، استناد كرد. هر چند افرادي نيز هستند كه هرگز قابل هدايت نيستند. ازاين رو، نبايد خيلي درصدد جذب آنان باشيم، بلكه بايد با پي‏آمدهاي منفيِ افكار و افكار آنها مبارزه كنيم.

قرآن به پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله مي‏فرمايد:
فَذَرْهم يَخوضوا وَ يَلْعَبوا حَتّي يُلاقوا يَوْمَهُمْ الّذي يوُعدون (زخرف:83)

پس رها كن آنان را تا اينكه (در گناه و ماديات) فرو روند و به بازي دنيا مشغول شوند تا اينكه ملاقات كنند روزي كه وعده داده شده‏اند.

ج) شناسايي شيوه‏هاي هدايت

پيامبر اسلام صلي‏الله‏عليه‏و‏آله براي مبارزه با كفار بهترين شيوه را برگزيده بود:

«قولوا لا اله الا الله تفلحوا؛ بگوييد جز خدا، خدايي نيست تا رستگار شويد». ايشان نخست با بت‏پرستي مبارزه كرد، سپس به مجادله و گفت‏وگو و موعظه حسنه و نيكو پرداخت و مؤمنان را از توهين به خدايان آنها و حتي از حضور در جمع آنها بازداشت تا مبادا مشكلاتي پيش آيد.

آموزه‏هاي عبادي واخلاقي اسلام در عين عبادي بودن، سياسي و روان‏شناسانه و... است كه به كارگيري دقيق آنها، نتيجه مطلوب خواهد داد. در حالي كه ما چندان به اين مسائل و روان‏شناسي اسلامي توجهي نمي‏كنيم، ولي جوامع استكباري براي ساده‏ترين امور خود از روان‏شناسان و مسائل روان‏شناسي استفاده مي‏كنند.

در عرفان اسلامي، قلوب انسان‏ها به دو دسته شوقي و خوفي تقسيم مي‏شود كه از لحاظ روش جذب، نقطه مقابل هم هستند؛ يعني گروهي را بايد با تشويق و تبشير و گروه ديگر را با وعيد وانذار متوجه حقايق كرد. (مشهور است كه حضرت عيسي عليه‏السلام، شوقي و حضرت يحيي عليه‏السلام، خوفي بود و معمولاً از خوف گريه مي‏كرد).

خانواده‏ها يا مذهبي يا غيرمذهبي (بي‏اعتقاد) هستند؛ خانواده‏هاي معتقد هم يا همه افراد آن اهل نمازند(كه بايد كيفيت نماز آنها را تقويت كرد و به سوي نماز واقعي كشاند) يا بعضي اهل نمازند و يا هرگز نماز نمي‏خوانند كه از روي عمد و عناد نيست.

افراد جامعه هم همين‏گونه‏اند و هر گروه را با يك روش خاص بايد به نماز فراخواند؛ يعني گروهي را بايد با استفاده از آيات و روايات و گروه ديگر را با استناد به سخن بزرگان و دانشمندان ديني، به نماز دعوت كرد.

معجزات انبياي الهي هم بر اساس مسائل روز بوده است. حتي كشتن گاو در بني اسرائيل بر اساس حكمت و اقتضاي آن روز بوده است.

آيات قرآن نيز به دو گونه است. قرآن در جايي مي‏فرمايد: «واي برنمازگزاران...» (ماعون:4) و در جايي ديگرمي فرمايد: «آيا شما را به تجارتي دلالت كنم كه شما را از عذاب نجات دهد؟». (صف:10)

بنابراين، شيوه جذب، متناسب با فرد و شرايط او متفاوت خواهد بود، ولي مهم‏ترين ويژگي شيوه‏هاي تبليغ دين، رفتار صحيح و محترمانه و پرهيز از راه‏هاي طرد كننده و ناصحيح است.

منبع : پایگاه مذهبی صلات