غیر از شرط صحّت و شرایط قبول، شرایطى هم براى كمال عبادت است. یعنى اگر این شرایط باشد، عمل عبادى ارزشى فوقالعاده و كمالى بالاتر خواهد داشت. عبادات واعمالى كه شرایط زیر را داشته باشد، برتر وكاملتر است:
1. مشكلتر بودن
در عبادت، باید دشوارى آن را تحمل كرد و بر سستى و تن پرورى غلبه یافت و به پرستشى عاشقانه و پیوسته پرداخت. علىعلیه السلام فرموده است: «اَفْضَلُ الاَعْمالِ ما اَكْرَهْتَ نَفسَكَ عَلَیهِ»(33) بهترین كارها، عملى است كه خود را (علىرغم عدم پذیرش نفس) بر آن وادار كنى.
آنكه در لحظات سخت، از رسولخدا حمایت ویارى كند.
آنكه با پاى پیاده به سفر حج و زیارت برود.
آنكه با جان و مال، در راه خدا مبارزه كند.
آنكه در راه دین، سختى بیشترى تحمّل كند، از فضیلت بیشترى برخوردار است.
2. نظم و تداوم
عبادت اگر برنامههاى دائمى ومنظّم داشته باشد، بهتراست. در روایات آمده است كه مؤمن، اوقات وكارهاى خود را تقسیم مىكند وبخشى را براى عبادت ومناجات با خدا قرار مىدهد.
3. مهمتر بودن
در كارها باید اهمّ و مهمّ كرد و كارهاى «مهمّ» را فداى كارهاى «مهمتر» نمود.
وقتى بستگان انسان نیازمند هستند، چرا صدقه به دیگران؟
وقتى كارهاى مستحب، به واجبات انسان ضرر بزند، چه نیازى به انجام آنها؟
وقتى كارى، نفع عامترى دارد، چرا پرداختن به امورى كه خیرش محدود و موقّت است؟
على علیه السلام مىفرماید:
«لا قُرْبَةَ بَالنَّوافِلِ اِذا اَضَرَّتْ بِالْفَرائِضِ»(34) هرگاه نمازهاى مستحب، به نمازهاى واجب ضرر برساند، دیگر آن نافلهها موجب قرب به خدا نخواهد شد.
4. بركت داشتن
گاهى كمال یك عمل، در بركت داشتن آن است، یعنى كارى باشد كه خیر و سود آن، جاودان و گسترده و باقى باشد، نه موقّت و گذرا.
5 . سبقت گرفتن
در كارهاى نیك، پیشتاز بودن و شتاب به سوى صالحات و خیرات، امتیازات ویژهاى دارد.
پیوستن به اسلام در آغاز امر، برتر از مسلمان شدن در روزگار غلبه و قدرت مسلمین است.(35) به سوى نماز اوّل وقت باید شتافت. در كارهاى خداپسند باید پیشقدم بود. تأكید بر «سارعوا»(36) و «سابقوا»(37)، در قرآن و حدیث نشان آن است كه سرعت و سبقت در عبادت مایه كمال عبادت است.
6. نشاط و دوام
منافقان، نماز را با كسالت و بى نشاط مىخوانند.(38)
اهل شك، در عبادتشان دچار تردید و سستى مىشوند.
عبادتى كاملتر است كه همراه با نشاط، و برخوردار از استمرار و پیوستگى باشد. عملِ اندك و با دوام، برتر از كار زیادى است كه انسان از آن ملول و خسته شود و دست بكشد.
خداوند، در توصیف عبادت فرشتگان فرموده است: شبانه روز، بدون خستگى، خدا را تسبیح مىگویند.(39)
7. بصیرت و یقین
عملى كه از روى بینش عمیق و آگاهى و یقین باشد، به مراتب برتر از كارهاى سطحى و عبادتهاى تهى از یقین است. در حدیث مىخوانیم:
«اِنَّ الْعَمَلَ الدّائِمَ الْقَلیلَ عَلَى الْیَقینِ، اَفْضَلُ عِنْدَاللّهِ مِنَ الْعَمَلِ الْكَثیرِ عَلى غَیْرِ یَقینٍ»(40)
عمل اندك ولى پیوسته و مداومى كه همراه یقین باشد، نزد خدا برتر از عمل بسیارى است كه فاقد بصیرت ویقین باشد.
شرایط دیگرى براى كمال عبادت وجود دارد كه در این مختصر از آنها مىگذریم ...
33) قصارالجمل، ج 2، ص 74.
34) الحیاة، ج 1، ص 318.
35) حدید، آیه 10.
36) آلعمران، آیه 133.
37) حدید، آیه 21.
38) نساء، آیه 142.
39) انبیاء، آیه 20.
40) كافى، ج 1، ص 57.
::
» کل نظرات : 135
» بازديد کل : 2924529
» تاريخ ايجاد وبلاگ :
شنبه 30 دی 1391
» آخرين بروز رساني :
سه شنبه 19 دی 1396