مردى بود كه هر كارى مى كرد،نمى توانست اخلاص خود را حفظ كند و ریاكارى ننماید.

روزى چاره اندیشى كرد و با خود گفت :
 «در گوشه شهر، مسجدى متروك وجود دارد كه كسى به آن توجه نداشته و رفت و آمد نمى كند خوب است شبانه به آن مسجد بروم، تا كسى مرا ندیده و خالصانه خدا را عبادت كنم.»

شب چادرش را روى شهر گستراند و رعد و برق وبارش شدید باران،همه جا را تن شویه مى كرد او نام خدا را بر زبان آورد و نماز را آغاز نمود.
هنوز ركعتى نماز نخوانده بود،كه ناگهان صدایى شنید با خود گفت: حتما كسى وارد مسجد شد.

بركیفیت و كمییت عبادتش افزود خوشحال از این كه آن شخص فردا به مسجد متروك آمده و مشغول نماز و عبادت است .

وقتى كه هوا روشن شد و صبح دمید،به آن كسى كه وارد مسجد شده بود، زیر چشمى نگاه كرد.
از تعجب دهانش بازمانده سگ سیاهى كه بر اثر رعد و برق و بارندگى شدید، نتوانسته بود در بیرون بماند،به مسجد پناه آورده بود.
بر سر و روى خود زد و اظهار پشیمانى كرد و واگویه نمود،«اى نفس من از ریا گریختم و به مسجد دور افتاده آمده تا در عبادت خویش، احدىرا شریك خدا قرار ندهم،اما... واى بر من، چقدر مایه تاسف است كه این حالت را پیداكردم» (1)
خوب است در اینجا جمله اى از رسول خدا صلى الله علیه و آله كه آنرا هم شیعه و هم اهل تسنن روایت كرده اند و از مسلمات است براى شما بیان كنیم مى فرماید:
«من اخلص لله اربعین صاحبا جرت ینابیع الحكمة من قلبه على لسنانه» (2)
هر كس چهل شبانه روز، خود را براى خدا خالص كند، یعنى چهل شبانه روز هیچ انگیزه اى در وجود او جر رضاى حق حاكم نباشد،حرف بزند براى رضاى خدا، سكونت كندبراى رضاى خدا نگاه كند و نگاهش را ببندد براى رضاى خدا بخوابد و بیدار شود براى خدا،یعنى آنچنان برنامه اش راتنظیم كند و آنچنان روح خود را اصلاح كند كه اساسا جزبراى خدا چیز دیگرى كار نكند یعنى بشود ابراهیم خلیل الله (ان صلاتی و نسكى و محیاىو مماتى لله رب العالمین) (3 ) نمازم،عبادتم و بلكه زندگى و مردنم،لله و براى اوست.
آرى پیغمبر فرمود،اگر كسى موفق شود چهل شبانه روز هوى و هوس رابه كلى مرخص كند و در این چهل شبانه روز كارى نكند و جز براى او زنده نباشد، چشمه هاى معرفت و حكمت از درونش مى جوشد و بر زبانش جارى مى شود.(4)
حافظ با آن زبان رمزى شیرین خود، همین حدیث را معنى مى كند و مى گوید:
سحر  كه  رهروى  در  سرزمینى همى گفت  این معما با قرینى
كه اى صوفى شراب آنگه شود صاف كه در شیشه بماند اربعینى

پی نوشت :
1- منتخب قوامیس الدار ص 144
2- سفینه البحار ماده خلص
3- انعام آیه 162
4- انسان كامل ص 178