بعد از تأكيد ائمه عليهم‏السلام بر اهميت نماز و امر و نهي درباره آن، به آدابي كه براي اقامه اين فريضه الهي بيان كرده‏اند، اشاره مي‏شود:

امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد:

اِذا اِسْتَقْبَلْتَ الْقِبْلَةَ فَانْسِ الدُّنيا وَ ما فِيها وَالْخَلْقَ وَ ما هُم فيه... و اذْكُر وُقُوفَك بَينَ يَدَيهِ يَومَ تَبلُو كُلُّ نَفْسٍ ما اَسْلَفَتْ.1

هنگامي كه مقابل قبله ايستادي، پس دنيا و آنچه را در آن است و خلق و آنچه را به آن مشغولند، فراموش كن و ياد آور ايستادنت را در مقابل او (پروردگار)؛ روزي كه هركس هرچه پيش فرستاده است، آشكار ببيند.

همچنين مي‏فرمايد:

اِذا صَلّيتَ صَلاةَ فَريضَةٍ فَصَلِّها لِوَقْتِها صَلاةَ مُوَدِّعٍ يَخافُ اَنْ لايَعودَ إليْها اَبداً.2

هنگامي كه نماز واجبي بگزاري پس آن را در وقتش به جا آور، همانند وداع كننده با نماز كه مي‏ترسد كه ديگر هيچ‏گاه به او باز نگردد.

و در آداب تكبير مي‏فرمايد:

چون تكبير گفتي، كوچك شمار در محضر كبرياي آن ذات مقدس، بين عرش تا فرش را؛ زيرا خداوند تعالي اگر بنده‏اي را ببيند كه تكبير گويد، ولي در قلبش اشكالي است؛ يعني آنچه به زبان آورده، قلب موافقت نكند، فرمايد: «اي دروغ‏گو، با من خدعه مي‏كني؟ به عزت و جلالم قسم كه از شيريني ذكر خود، تو را محروم مي‏كنم و از قرب خود تو را محجوب نمايم و از سُرور مناجات خويش، تو را محتجب كنم».3

در مورد ادب ركوع مي‏فرمايد:

فاركع ركوع خاضعٍ لِلّهِ بقَلْبِهِ، مُتَذلِّلٍ و جلٍ تَحْتَ سُلْطانِهِ، خافِضٍ لَهُ بِجَوارِحِهِ خَفْضِ خائفٍ حزنٍ عَلي ما يَفوتُهُ مِن فائِدةِ الرّاكِعينِ.4

ركوع كن، مانند ركوع كسي كه با قلبش براي خداوند خضوع كند و (ركوع كسي كه) ذليل و ترسان [داخل در] سلطنت او شود و با اعضايش براي او فروتني نمايد؛ فروتني فرد نگران و غم‏زده بر از دست رفتن فايده‏هاي ركوع‏كنندگان.

در ادب سجود هم مي‏فرمايد:

فَاسْجُدْ سُجُودَ مُتَواضِعٍ لِلّهِ ذَليلٍ، عَلِمَ اِنّهُ خُلِقَ مِنْ تُرابِ يَطَأهُ الْخَلَقَ وِ اِنَّه اَتَّخَذَكَ مِنْ نُطْفَةٍ يَسْتَقْذِرُها كُلُ اَحَدٍ، وَ كُوْنَ ما لَمْ يَكُنْ.5

پس سجده كن، سجده تواضع‏كننده ذليل براي خداوند، اينكه بداند او از خاك خلق شده‏است و او (خدا) از نطفه‏اي كه هر كسي از آن بيزار است، تو را پديد آورده و او آنچه را كه نبود، هستي داد.

پی نوشت :
1. بحار الانوار، ج 81، ص 369 برگرفته از: مصباح الشريعة.
2. همان، ج80، ص10.
3. همان، ج81، ص369.
4. همان، ج82، ص533.
5. همان، ص549.