بگو: او خداى یكتاست.
 توحید، اساسى‏ترین اصلِ همه ادیان آسمانى است و انبیا آمده‏اند تا آثار شرك و كفر و بت‏پرستى را از میان بردارند و مردم را بسوى خداى یگانه دعوت كنند.
 توحید، روح و جان همه تعالیم انبیاست. نه فقط اعتقادات كه احكام و اخلاق نیز بر محور توحید استوار است.
 توحید، مرز میان ایمان و كفر است و ورود به قلعه ایمان بدون پذیرش توحید ممكن نیست: «قُولُوا لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ تُفْلِحُوا»(240) و «لا اِله اِلاَّ اللّه حِصنى‏ فَمَن دَخَلَ حِصنى‏ اَمِنَ مِنْ عَذابى»(241)
 این سوره شامل خالص‏ترین عقاید توحیدى است، لذا آنرا سوره اخلاص نیز نامیده‏اند. این سوره، هم عقیده مسیحیت را در مورد تثلیت رد مى‏كند، هم شرك یهود را و هم عقیده عرب جاهلى، كه فرشتگان را دختران خدا مى‏پنداشتند.
 توحید، یعنى خالص كردن فكر و عمل از هرگونه شریك و همتایى براى خدا. نه شركِ نظرى و نه ریاى عملى. بلكه هم انگیزه و هدف تنها خدا باشد، و هم نفس كار، خدایى و الهى.
 «قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ» او یكتایى است كه دوّمى ندارد، شبیه و مثل ندارد، جزء و عضو ندارد.
 «قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ» او معبودى است كه در همه چیز فرد است، لذا بشر از فهم و دركِ ذات او عاجز.
 دلیل یكتایى او اینكه اگر خداى دیگرى هم بود، او نیز باید پیامبرانى مى‏فرستاد تا مردم او را بشناسند و اطاعتش كنند!
 دلیل یكتایى او اینكه همه انسانها در موقع خطر، تنها به یك نقطه متوجه مى‏شوند و دل آنها گواهى مى‏دهد كه تنها یك نقطه است كه در سختى‏ها به انسان امید مى‏دهد.
 دلیل یكتایى او، هماهنگى میان زمین وآسمان، هستى وانسان و ارتباطى دقیق و منظم میان همه آفریده‏هاست. اگر شما به چند نقاش سفارش تصویرى بدهید، مثلاً به یكى بگویید: سر خروس بكشد و دیگرى بدن آن را رسم كند و نقاش سوّمى دُم و پاى خروس را بكشد، وقتى سه نقاشى را كنار هم بگذارید، میان سر و تن و پا هماهنگى نیست، یكى بزرگ است و یكى كوچك، یكى خوش رنگ و یكى بدرنگ.
 آرى هماهنگى میان خورشید و ماه و زمین، آب و باد و خاك، كوه و دشت و دریا و همه اینها با نیازهاى انسان، نشان‏دهنده یكتایى خالق است. انسان اكسیژن مى‏گیرد و كربن پس مى‏دهد و گیاهان كربن مى‏گیرند و اكسیژن مى‏سازند تا نیاز انسان و دیگر موجودات زنده را برطرف كنند و این هماهنگى رمز حیاتِ انسان و گیاه است.
 نیازهاى طفل را با محبت والدین جبران مى‏كند و خستگى روز را با خواب شب برطرف مى‏سازد. آب چشم را شور و آب دهان را شیرین آفریده، تا یكى چشم را كه از پى ساخته شده با آب نمك شستشو دهد و یكى غذا را آماده جویدن و هضم كند.
 به نوزاد، بجاى فوت كردن، مكیدن یاد داده و قبل از تولّد شیر را به سینه مادر آورده است. غذاىِ پرنده آسمان را در لابلاى دندانِ نهنگ دریا قرار داده و روزى همه جانداران را به نحو مطلوب مقدّر كرده است.
 در جنگ جمل یك عرب بیابانى از حضرت على‏علیه السلام معناى توحید را پرسید، رزمندگان به او اعتراض كردند كه اكنون وقت این سؤالات نیست. اما حضرت در همان بحبوحه جنگ، توحید را براى او معنى و تفسیر كرد و آنگاه فرمود: ما براى همین معنى با مخالفین مى‏جنگیم.(242)
 آرى مبارزه پیروان حق در طول تاریخ بخاطر برافراشتن پرچم توحید بوده است.

240) بحار، ج 18، ص 202.
241) بحار، ج 3، ص 13.
242) تفسیر نورالثقلین، ج 5، ص 709.