چنان‌كه مى‌دانیم اشخاص جلیل القدر و مورد وثوق و اعتماد، در حكایات بسیار متواتر، تشرّف بسیارى را به فیض حضور انور حضرت مهدى علیه السّلام نقل نموده‌اند كه با سندهاى معتبر، در كتاب‌هاى مشهور ثبت و ضبط است.
از طرفی در توقیع صادر به نام جناب على بن محمد سمرى اعلام شده است كه: «مَنْ یَدَّعِی الْمَشاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْیانی وَ الْصَّیْحَةِ وَ هُوَ كَذّابٌ مُفْتَر ...؛ هر كس پیش از خروج سفیانى، و صیحه آسمانى ادعاى مشاهده نماید، كذّاب و مفترى است.» برای جمع بین این دو موضوع، در محضر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله العالی می‌نشینیم تا وجه جمع بین این دو را از زبان ایشان بشنویم.
آغازی بر یک پایان
اولاً این توقیع، اعلام پایان یافتن غیبت صغرى و شروع غیبت كبرى است كه در آن به جناب على بن‌محمد سمرى رضوان‌الله علیه امر شده است كه به احدى وصیت ننماید كه بعد از او قائم مقام او و نایب خاص باشد.
و نیز اعلام صریح بطلان ادعاى افرادى است كه در غیبت كبرى، ادعاى نیابت و سفارت خاصه و وساطت بین امام علیه السّلام و مردم مى‌نمایند.
بنابراین، چنان كه بعضى بزرگان هم فرموده‌اند، ممكن است مراد از اینكه مدّعى مشاهده كذاب و مفترى خوانده شده است، كسانى باشند كه ادعاى نیابت كنند و بخواهند با دعوى مشاهده و شرفیابى، خود را واسطه بین امام و مردم معرفى نمایند؛ و همین حكایات وقوع تشرف اشخاص به خدمت آن حضرت هم، قرینه و دلیل است بر اینكه در این توقیع، نفى مطلق مشاهده و شرفیابى مراد نیست، بلكه مقصود نفى ادعایى است كه دلیل بر تعیین شخص خاصى به نیابت باشد.
و ممكن است مراد از توقیع مذكور، نفى ادعاى اختیارى بودن مشاهده و ارتباط باشد؛ یعنى اگر كسى مشاهده و ارتباط را به اختیار خود ادعا كند، به این صورت كه هر وقت بخواهد خدمت امام علیه السّلام شرفیاب مى‌شود، یا ارتباط پیدا مى‌كند، كذّاب و مُفترى است، و این ادعا از احدى در غیبت كبرى پذیرفته نیست، یا این كه چنین كسى كه این سمت را به راستى داشته باشد، پیدا نخواهد شد، و اگر هم كسى آن را دارا باشد، از دیگران مكتوم مى دارد، و به كسى اظهار و افشا نمى‌نماید.
ممكن است مراد از اینكه مدّعى مشاهده كذاب و مفترى خوانده شده است، كسانى باشند كه ادعاى نیابت كنند و بخواهند با دعوى مشاهده و شرفیابى، خود را واسطه بین امام و مردم معرفى نمایند
علاوه بر این، پیرامون این توقیع، توضیحات دیگرى نیز علماى اعلام داده‌اند، و در كتاب‌هایى، مثل «جنة المأوى» مرحوم محدث نورى نقل شده است.
اجمالاً با این توقیع، در آن همه حكایات و وقایع مشهور و متواتر نمى‌توان خدشه نمود، و بر حسب سند نیز، ترجیح با این حكایات است. اگر خواننده عزیز، خود به كتاب‌هایى، مثل «نجم الثاقب» رجوع نماید، مى‌بیند كه در این حكایات، وقایعى است كه هرگز شخص عاقل در صحت آنها نمى‌تواند شك كند.
بنابراین، هم شرفیابى اشخاص به حضور آن حضرت ثابت است، و هم كذب و بطلان ادعاى كسانى كه در غیبت كبرى ادعاى سفارت و نیابت خاصّه و وساطت بین آن حضرت و مردم را مى‌نمایند، معلوم است.
منبع: كتاب «ده پرسش پیرامون امام زمان علیه السلام » اثر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله العالی.