«با برخى از دوستان كه صحبت مىكنم تصور خوبى از ظهور امام مهدى(ع) ندارند و مىگويند كه ظهور ايشان همراه با قتل و خشونت و خونريزيهاى فراوان است، آيا واقعا همينطور است؟»
شايد اين سوال شما هم باشد! پس خوب است که اين چند بند را بخوانيد:
1. امام مهدى(ع) شبيهترين مردم به رسول خدا(ص)
در روايات متعددى براين موضوع تأكيد شده است كه امام مهدى(ع) شبيهترين مردم به رسول خدا(ص) چه از نظر چهره و شمايل ظاهرى و چه از نظر خلق و خو و رفتار است. از جمله در روايتى كه از پيامبر اكرم(ص) نقل شده مىخوانيم:
نهمين نفر از ايشان (فرزندان امام حسين(ع)) قائم (برپا دارنده) اهل بيت من و مهدى است. او شبيهترين مردم به من در شمائل، گفتار و رفتار است1...
در روايت ديگرى وقتى راوى از امام محمدباقر(ع) مىپرسد: «وقتى قائم بهپا خيزد چگونه با مردم رفتار مىكند؟» آن حضرت پاسخ مىدهند:
آنگونه كه رسول خدا ـ كه درود و سلام خدا بر او و خاندانش باد ـ رفتار مىكردند تا زمانى اسلام آشكار و فراگير شود2.
دوباره راوى مىپرسد: «سيره رسول خدا(ص) چگونه بود؟» و امام پاسخ مىدهند:
آنچه مربوط به جاهليت بود نابود ساخت و با عدالت به مردم روى نمود... .
و امام حسن عسكرى(ع) نيز فرزند خود را شبيهترين مردم به رسول خدا معرفى مىكنند:
خدا را سپاس مىگويم كه مرا از دنيا نبرد تا اينكه جانشينم را به من نشان داد. او شبيهترين مردم به رسول خدا ـ كه درود خدا بر او و خاندانش باد ـ است...3 .
همه ما مىدانيم كه رسول خدا(ص) چنان مهربان و رئوف بودند كه حتى حاضر نشدند دشمنان خود را نفرين كنند. اين ويژگى رسول خدا(ص) در قرآن كريم نيز مورد ستايش قرار گرفته و خداوند مىفرمايد: به سبب رحمت خداست كه تو با آنها اينچنين خوشخوى و مهربان هستى، اگر تندخو و سختدل مىبودى از گرد تو پراكنده مىشدند.4
و در جاى ديگر نيز مىفرمايد: هر آينه پيامبرى از خود شما بر شما مبعوث شد، هر آنچه شما را رنج مىدهد بر او گران مىآيد. سخت به شما دلبسته است و با مؤمنان رئوف و مهربان است.5
بنابراين، نسبت دادن خشونت و سنگدلى به فردى كه شبيهترين مردم به پيامبر خاتم، حضرت رحمةللعالمين(ص) است، هرگز شايسته نيست.
2. قاطعيت لازمه گسترش عدالت
چنانكه مىدانيم امام مهدى(ع) با هدف گسترش ايمان، عدالت و معنويت و از بين بردن همه مظاهر كفر، ستم و فساد، قيام جهانى خود را آغاز مىكنند و طبيعى است نهضتى كه با اين اهداف آغاز شود با مقاومت و مانعتراشى سران كفر و ستم و مروجان فرهنگ فساد و تباهى روبرو مىشود. بنابراين امام مهدى(ع) براى پيشبرد اهداف خود چارهاى جز جنگيدن و درگير شدن با سران جبهه كفر و استكبار و برخورد قاطع با كسانى كه مانع قيام عدالتگستر ايشان هستند ندارند.
اما آن حضرت در نبردهاى خود هرگز خون بىگناهى را بر زمين نمىريزد و در آغاز حركت خود نيز از يارانش بيعت مىگيرد كه: مسلمانى را دشنام ندهند؛ خون كسى را به ناحق نريزند؛ به آبروى كسى لطمه نزنند؛ به خانه كسى لطمه نزنند؛ به خانه كسى هجوم نبرند؛ كسى را به ناحق نزنند و...6 .
به دليل همين رفتار مناسب با عموم مردم است كه در روايات مىخوانيم پس از ظهور همه ساكنان زمين از امام مهدى(ع) خشنودند و به او عشق مىورزند:
شما را به مهدى، مردى از قريش بشارت مىدهم كه ساكنان آسمان و زمين از خلافت و فرمانروايى او خشنودند.7
3. روايتهاى ساختگى و نسبتهاى ناروا
متأسفانه در طول تاريخ اسلام، افراد مختلفى با اغراض و انگيزههاى متفاوت به وارد كردن روايات ساختگى در مجموعه روايات نقل شده از پيامبر اكرم(ص) يا دستكارى در روايات ايشان پرداختهاند و روايات باب مهدويت نيز از اين موضوع دور نمانده است. با بررسى روايات متعددى كه به نوعى تصويرى خشن از حركت عدالتگستر امام مهدى(ع) ارائه مىدهند روشن مىشود كه راوى تعداد زيادى از آنها فردى است كه علماى رجال او را بدنام و دروغگو خواندهاند كه در نتيجه اين روايات از اعتبار ساقط شده و نمىتوان به آنها استناد كرد.
بنابراين، در بررسى روايات مربوط به حوادث پس از ظهور بايد بسيار مراقب بود و هر روايتى را به راحتى نپذيرفت.
با توجه به نكات ياد شده متوجه مىشويم كه هرگز نمىتوان ظهور امام مهدى(ع) را كه از ابتداى آفرينش تا كنون همه عدالتخواهان جهان در آرزويش بودهاند، حركتى خشونتبار، همچون جنگهايى كه در سراسر تاريخ در كره خاك در جريان بوده، تلقى كرد. بلكه اين حركت به دليل آنكه با هدف از بين بردن همه مظاهر ظلم و ستم و گسترش عدالت در سراسر جهان آغاز شده در همه مراحل خود از هرگونه شائبه ظلم و ستم به دور و كاملاً منطبق بر موازين عدالت است.
1 .بحارالانوار: ج52، ص379.
2 .همان، ج52، ص381، ح192.
3 .همان، ج51، ص161، ح9.
4 .سوره العمران(3)، آيه 159.
5 .سوره توبه(9)، آيه 128.
6 .لطفاللّه صافى گلپايگانى، منتخبالاثر، ص469.
7 .شيخ حرّ عاملى، اثبات الهداة: ج2، ص524.