قالب وبلاگ

اگرچه این نگاه عامیانه در میان پیروان دیگر ادیان و مذاهب بیشتر است ولی رواج اندک آن هم در میان مردم ما زیاد است و نه تنها قابل تحمل نیست، بلکه می تواند به موضوع انتظار و مهدویت لطمه های جدی وارد کند.

نگاه عامیانه به منجی در همه ادیان عالم وجود دارد؛ تصور کسی که سوار بر مرکب خواهد آمد و دنیا را تنها با اعجاز دستانش متحول می کند و لابد بی نیاز به همراهی مردم و هوشیاری آنها، زمین و زمان را زیر و رو کرده و بی اعتنا به سنت های الهی و همه آنچه در طبیعت حیات بشر است، سعادت را برای انسان به ارمغان می آورد.

همچنین، این یک نگاه عامیانه است که «ما منتظر منجی باشیم اما مقدماتی را برای آن لازم ندانیم». این نگاه عامیانه است که «درکی از ساز و کار نجات بخش منجی نداشته باشیم». این نگاه عامیانه است که «چگونگی تداوم حاکمیت منجی و رموز بقای آن را ندانیم» و موارد دیگری که ندانستن هر یک از آنها ما را به نگاه عامیانه نزدیک می کند. کمترین زیان این نگاه این است که تکلیف ما را برای یاری او و مقدمه سازی برای قیام او معلوم نمی کند.

اگرچه اقبال عمومی به منجی و علاقه نوع انسان ها به این موضوع شریف، بستر مناسبی برای درک عمیق تر آن به حساب می آید و باید از آن به عنوان مقدمه ای برای بسط فهم عمیق استفاده کرد، ولی وقتی به مجموعه منتظران نگاه می کنید، می بینید کم نیستند کسانی که درایت لازم را نسبت به منجی ندارند. همین مساله موجب اشتباهات فراوانی در عملکرد امروزین آن ها به عنوان منتظر می شود. طبیعتا این اشتباهات نه تنها فرج را جلوتر نمی اندازد و انتظار را ثمربخش نمی سازد، بلکه چه بسا موجب عقب افتادن فرج هم بشود.

انسان دردمند و رنج کشیده ای که همه راه های نجات را بسته می بیند و توانایی حل مشکلات خود را ندارد، چاره ای ندارد جز آن که دل به روزنه هایی ببندد که بتواند او را به منجی امیدوار کنند و مانند غریقی به هر احتمالی برای نجات چنگ بزند. طبیعی است در چنین فضایی، بازار سطحی نگری ها و گمانه زنی ها عوامانه هم گرم می شود.

در حالی که برای تحکیم امید به فرج و حتی برای نزدیک کردن آن و نجات یافتن در آن، باید ابتدا از همین عوام زدگی نجات پیدا کرد و این مقدمه تغییر وضعیت و نجات است.

*برگرفته از کتاب «انتظار عامیانه،‌عالمانه، عارفانه» اثر علیرضا پناهیان