محور : زنان و اشتغال

امروزه یکى از مهم ترین شاخص هاى توسعه را میزان حضور زنان در عرصه هاى اقتصادى اجتماعى مى دانند. زنان توانمندى هاى خود را در انجام مسئولیت هاى مختلف بارها و بارها به اثبات رسانیده اند و نمى توان به راحتى از شایستگى و توانایى هایشان در پذیرش مسئولیت ها گذشت؛ لکن در این راستا لازم است میان شایستگى ها و ضرورت هاى حضور اجتماعى زنان و باورهاى غلطى که بانوان را ضرورتا به داشتن شغلى خارج از منزل ملزم مى کند تفاوت قایل شد. امروزه خانواده محل اصلى توسعه نیروى انسانى است و تربیت انسان ها کمتر از حضور در صحنه هاى اجتماعى و اشتغال نیست.

با توجه به کار زنان در خارج از خانه نوع و چرخه زندگى بسیارى از خانواده هاى ایرانى شکل جدیدى به خود یافته است. به این ترتیب که در شکل جدید وابستگى اقتصادى زن به همسر کمتر شده و مرد دیگر آن کانون اقتدار سابق به شمار نمى آید. بنابراین مى توان انتظار داشت با قطع وابستگى مالى و کاهش احساس نیاز به همسر، آستانه تحمل پذیرى و مبارزه با ناملایمات کمتر شده و میل به جدایى با احساس کمترین مشکلى در زندگى افزایش یابد. از طرف دیگر یکى از ویژگى هاى اشتغال، دورى از خانه است که خود آثار زیانبارى در پى دارد. ساعات کار طولانى در کنار انجام فعالیت هاى خانگى به فشار مضاعف و استهلاک قواى جسمى و روحى زن مى انجامد. خستگى ناشى از کار در خانه و در خارج از خانه سبب مى شود زن در رابطه زناشویى و در ارتباطات کلامى کمتر فعال شود و این به مخاطراتى در روابط خانوادگى منجر خواهد شد. برخى از آثار اشتغال نیز ناشى از نوع فعالیتى است که زنان به آن اشتغال دارند. از جمله اینکه در برنامه ریزى هاى ملى به ویژگى هاى زنانه چندان توجه نمى شود و زنان به فعالیت هایى مى پردازند که هم به طبیعت شان لطمه وارد مى آورد و هم به کاهش حضورشان در خانواده مى انجامد. از جمله مى توان به کشیک هاى شبانه اشاره داشت.

حرکت تک بُعدى اقتصادى دنیاى غرب در سالیان گذشته، آنان را نسبت به آینده بینشى که زنان را به عنوان نیروى کار ارزان در خدمت توسعه صنعتى و اقتصادى قرار داده است نگران کرده است. این تجربه مى تواند هشدارى باشد تا براى حفظ کیان خانواده اولویت قایل شد. نکته قابل تأمل اینکه توان و استعداد بالاى برخى از زنان، آنان را از پرداختن صرف به امور منزل و خانه دارى به سوى مشارکت بیشتر اجتماعى سوق مى دهد.

واقعیت این است که انجام کارهاى خارج از خانه سپس رسیدگى به کارهاى خانه و در کنار آن احساس مسئولیت نسبت به فرزند یا فرزندانى که خود در به دنیا آمدن شان هیچ نقشى نداشته اند انرژى فراوان از زنان مى برد اما بسیارى از بانوان همه اینها را به در خانه نشستن و داشتن یک زندگى یکنواخت ترجیح مى دهند. علاوه بر این اثبات قابلیت ها، استقلال مالى، فرار از تنهایى ناشى از تجرد از جمله انگیزه هاى اصلى در محق جلوه دادن کار در خارج از خانه است. با این وجود ایفاى نقش زن در خانواده به عنوان همسر و مادر به نحو مطلوب بسیار دشوار و سنگین است و کار در خارج از خانه وظیفه سنگین دیگرى است که بسیارى از بانوان با فداکارى و با هدف کمک به اقتصاد خانواده متقبل مى شوند و بسیارى از آنان نیز با تحمل رنج ها و سختى هاى فراوان آن را به سرمنزل مقصود رسانیده و تلفیقى مناسب و ایده آل میان کار خارج از خانه و داخل خانه به وجود مى آورند و این نکته بسیار مهم و قابل تعمقى است که در صورت عدم توجه بدان و یا نادیده انگاشتن آن پیامدهاى نامطلوبى براى کل خانواده و ارتباطات عاطفى میان اعضاى خانواده خواهد داشت.

پیام زن :: دی 1385، شماره 178