محور : انفاق ، خمس و زكات = جهاد اقتصادي

يكى از تكاليف اقتصادى مسلمانان ، پرداختن (خمس ) است ؛ خمس در لغت به معناى (يك پنجم ) و در اصطلاح فقه عبارت از يك پنجم از درآمد و غنيمت است كه بايد طبق شرايط خاصى پرداخت شود. 

      فلسفه خمس

احكام اسلامى براساس مصلحت ها و مفسده هايى است كه در ذات موضوعات آن ها نهفته است و هيچ گاه اين احكام بى حساب مقرّر نگرديده است .
حكمت و فلسفه بخش قابل ملاحظه اى از احكام اسلامى در آيات و روايات توضيح داده شده است ؛ بخش ديگر آن را نيز عقل آدمى با كمك علم و تجربه در گذر زمان مى تواند دريابد.
بنابراين وجوب خمس نيز براساس مصلحت يا مصلحت هايى است كه در حقيقت آن موجود است . چنان كه در برخى از روايات به آن اشاره شده است . به عنوان نمونه امام صادق (ع )درباره علّت دريافت خمس از مردم مى فرمود:
((اِنّى لاَ خُذُ مِنْ اَحَدِكُمُ الدِّرْهَمَ وَ اِنّى لَمِنْ اَكْثَرِ اَهْلِ الْمَدينَةِ م الاً، ما اُريدُ بِذلِكَ اِلاّ اَنْ تُطَهَّرُوا)) 
من با اين كه از بيشتر اهل مدينه داراترم ، يك درهم [خمس ] را هم از شما مى گيرم و از اين كار قصدى جز پاك شدن شما ندارم .
چنان كه از حديث شريف استفاده مى شود اهل بيت (ع )از نظر معيشت و گذران زندگى هيچ نيازى به كمك ديگران ندارند و فلسفه اصلى خمس ، اداره حكومتى است كه آن بزرگواران بايد در راءس آن قرار گيرند و مردم را به سوى پاكى رهنمون شوند. برهمين اساس است كه در بعضى از روايات از خمس به عنوان (حق امارت و حكومت ) ياد شده است . حضرت على (ع )مى فرمايد:
آنچه خداى عالم از اسباب و راه هاى معيشت و زندگى مخلوقات در قرآن بيان فرموده پنج چيز است [كه عبارتند از]: جهت امارت و حكومت ، عمران و آبادانى ، اجاره ، تجارت و صدقات ؛ اما جهت امارت و حكومت همان خمس است كه خداوند تعالى [درباره اش ] فرمود:
((وَاعْلَمُوا اَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَىْءٍ فَاَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِى الْقُرْبى وَالْيَت امى وَالْمَس اكي نِ...))  (انفال  ، آيه 41)
بدانيد هر چيزى را كه به غنيمت گرفتيد خمس آن از آنِ خداوند، پيامبر، خويشاوندان پيامبر، يتيمان و مسكينان است .
با توجه به اين حديث شريف و آيه شريفه ، خمس در درجه اول مال خداست  كه در نظام حكومتى الهى در اختيار مقام رسالت و امامت قرار مى گيرد و در زمان غيبت به ولى فقيه ، مجتهد جامع الشرايط، عالم باللّه و امين بر حلال و حرام الهى سپرده مى شود تا در راه مصالح مسلمانان ، توسعه و ترويج فرهنگ و معارف اسلامى ، تبليغات ، ايجاد سازمان هاى دفاعى و غيره مصرف كند. از اين رو، اداره شؤ ون مقام ولايت ، امامت و رهبرى ، تقويت مراكز دينى و اسلامى ، تقويت بنيه اقتصادى حكومت اسلامى ، تضمين استقلال آن ، رفع محروميت ها و نيازمندى هاى جامعه (به ويژه سادات ) و... از آثار و بركات خمس خواهد بود.
امام رضا(ع )فرمود:
((اِنَّ الْخُمْسَ عَوْنُن ا عَلى دينِنا وَ عَلى عَي الا تِنا وَ عَلى مَو الي نا)) 
همانا خمس كمكى بر دين [و اهداف دينى ]، خاندان و دوستان ماست .
از همين رهگذر، مؤ منان نيز بايد براى برپايى و نشر آيين خود مايه بگذارند و با پرداخت خمس اموال خود حكومت اسلامى را در اداره كشور و استقلال آن در تمام زمينه هاى فرهنگى ، اقتصادى ، سياسى و نظامى يارى نمايند.

منبع : كتاب احكام اقتصادي 1