محور : اقتصاد جهان

 احسان آذری‌نیا

 از اواخر سال 2009 که اقتصادهای توسعه‌یافته یکی پس از دیگری از رکود خارج شدند، تحلیلگران تلاش کرده‌اند روند بهبود شرایط اقتصاد جهان را پیش‌بینی کنند. اکنون که در ماه دوم سال 2011 هستیم مشاهده می‌کنیم که پیش‌بینی‌هایی که در آنها به خروج سریع جهان از بحران مالی و رکود اقتصادی اشاره شده بود غلط بوده‌اند زیرا اکنون رکود وجود ندارد اما ریسک‌های جدیدی بروز کرده‌اند. از اوایل سال 2010 مشکلات عمیق مالی و اقتصادی که ریشه در گذشته داشتند نمود پیدا کردند. اکنون با توجه به شاخص‌های کلان اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته، خطر بروز رکودی جدید دیگر اقتصاد جهان را تهدید نمی‌کند اما مشکلات گوناگونی در مسیر بهبود شرایط اقتصاد جهان وجود دارد که در چند هفته اخیر رشد نرخ تورم بزرگ‌ترین آنها بوده است. خبرگزاری وال استریت ژورنال در گزارشی به چند ویژگی وضعیت کنونی اقتصاد جهان اشاره کرده است که در ادامه به این ویژگی‌ها اشاره می‌شود:نخستین ویژگی این است که بازارهای مالی عملا دچار بی‌ثباتی هستند و روند تغییر قیمت سهام منطقی و قابل پیش‌بینی نیست. افت‌وخیز خصوصیت ذاتی بازار مالی است اما در حال حاضر حساسیت شاخص‌های مالی به خبرهای اقتصادی بیش از حد زیاد است و دقیقا به همین دلیل گاه طی چند ساعت شاخص‌ها صدها واحد نوسان می‌کنند.

متوسط بهای نفت: دومین ویژگی، رشد دوباره بهای نفت در بازارهای جهانی است. چند ماه پیش با بروز بحران بدهی‌های دولتی در اروپا و نیز روند کند بهبود شرایط اقتصادی جهان بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند متوسط بهای نفت در سال جاری اندکی بالاتر از 70 دلار در هر بشکه خواهد بود اما مشاهده شد که متوسط بهای نفت تاکنون حدود 75 دلار بوده و انتظار می‌رود طی کل سال این رقم به حدود 80 دلار نزدیک شود. این امر نشان می‌دهد تقاضای جهانی برای نفت از آنچه معامله‌گران و کارشناسان تخمین زده بودند اندکی بالاتر است. البته یکی از دلایل رشد متوسط بهای نفت، ضعف دلار است. اگر ارزش دلار افزایش یابد، بهای نفت افول خواهد کرد. در چند روز گذشته قیمت هر بشکه نفت برنت به بالای 100 دلار رسیده است. این امر از دید کارشناسان یک تهدید محسوب می‌شود.سومین ویژگی احتیاط در رفتار مصرف‌کنندگان در کشورهای توسعه‌یافته است. در مورد مصرف نیز درست شبیه بازارهای مالی پیش‌بینی مطمئنی نمی‌توان مطرح کرد اما آمارها از رشد اندک و مقطعی مصرف حکایت دارند.

مرحله جدید اقتصاد اروپا: امید اقتصادهای توسعه‌یافته به رشد مصرف در اقتصادهای نوظهور است اما درباره تحقق این آرزو اما و اگرهای زیادی وجود دارد. دولت چین برای مهار تورم و رشد اقتصادی در این کشور بارها بر نرخ بهره بانکی افزوده است و به این اقدام ادامه خواهد داد. یکی از تبعات این اقدامات کاهش تقاضا برای کالاهای صادراتی خارجی است. ویژگی بعدی، باقی ماندن بحران یورو و بدهی‌های دولتی در اروپاست. واقعیت این است که روند این بحران در مرحله‌ای جدید قرار گرفته و باور به حل شدن سریع بحرانی چند صد‌میلیارد یورویی در بیش از شش کشور عضو بلوک یورو اشتباه است. البته در چند ماه اخیر رهبران اروپا برای حمایت از یورو طرح‌هایی را به تصویب رسانده‌اند. در نهایت پنجمین ویژگی وضعیت اقتصادی کنونی جهان، رشد خطرناک نرخ تورم در اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه آسیایی است. البته در دیگر کشورهای در حال توسعه جهان نیز تورم در حال افزایش است و بانک‌های مرکزی برای مهار قیمت‌ها به اقداماتی از جمله افزودن بر نرخ‌های بهره بانکی متوسل شده‌اند. صندوق بین‌المللی پول نیز در گزارش جدید خود به این کشورها هشدار داده است که اگر اقدامی موثر برای مهار رشد بیش از حد بالای اقتصادی و نیز نرخ تورم صورت نگیرد خطراتی متوجه روند بهبود شرایط اقتصاد جهان خواهد شد. این بزرگ‌ترین خطر برای اقتصاد جهان محسوب می‌شود زیرا تبعات سیاسی و اقتصادی در بر دارد.

منبع: تهران امروز