محور : اقتصاد ایران

    دامنه ركود اقتصاد آمریكا همچنان گسترده‌تر می‌شود. تازه‌ترین گزارش‌های منتشر شده نیز حاكی از پایان رونق بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا است.

    دامنه ركود اقتصاد آمریكا همچنان گسترده‌تر می‌شود. تازه‌ترین گزارش‌های منتشر شده نیز حاكی از پایان رونق بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا است.

    به طوری كه بالاخره پس از ۵ ماه مجادله علمی، اجماع غیر شكننده ای میان كارشناسان در خصوص وقوع بحران در اقتصاد آمریكا حاصل شده و دیگر عموم مباحث مورد تاكید كارشناسان به بررسی تاثیر ركود اقتصاد آمریكا كه به نظر هم نمی رسد به این زودی ها پایان یابد، بر اقتصاد سایر كشورها معطوف شده است.

    در میان پاسخ به این سؤال كه بحران ركودی اقتصاد آمریكا چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد، بحثی است كه به تازگی در میان اقتصاددانان ایرانی مطرح شده است.

    این در شرایطی است كه عمده شاخص‌های اقتصادی در آمریكا نشان می‌دهد كه وضعیت اقتصاد این كشور همچنان رو به وخامت است و آمارهای منتشره درباره نرخ بیكاری آمریكا در ماه مارس نشان می‌دهد كه شمار بیكاران در این كشور به نسبت بی‌سابقه‌ای در مقایسه با پنج سال گذشته افزایش یافته است.

    بر اساس گزارش شب گذشته وزارت كار آمریكا، نرخ بیكاری از ‪ ۴/۸ درصد به ‪ ۵/۱ رسیده كه واضح‌ترین علامت فشار شدید به اقتصاد آمریكا است . گزارش اخیر تاكیدی بر آسیب های وارده بر پیكر اقتصاد آمریكا است.

    این آسیب ها شامل بحران اعتباری ، مسكن و مراكز مالی است . بر این اساس، بسیاری از تحلیلگران معقتدند كه آمریكا وارد ركود اقتصادی شده و به گزارش رسانه‌های آمریكایی اكنون سؤال اصلی این است كه این بحران تا كی ادامه خواهد داشت و تا چه حد عمیق خواهد بود.

    كاهش اشتغالزایی در زمینه‌های مختلف شامل ساختمان‌سازی ، تولید، فروش و موسسات مالی بوده است . نرخ بیكاری اعلام شده بیش از تخمین اقتصاددانان است .

    آنها نرخ پنج درصد را پیش بینی كرده بودند. اما به اعتقاد كارشناسان آنچه كه تاثیر پذیری اقتصاد ایران از این بحران ارزیابی می شود بیشتر به روند نزولی ارزش دلار و نوسان قیمت نفت ارتباط پیدا می كند.

    هر چند كه بر اثر ركود بزرگ ترین اقتصاد دنیا و سیر كاهشی ارزش دلار در برابر سایر ارزهای معتبر دنیا، برخی كشورها از جمله ایران تصمیم گرفته اند تا به منظور جلوگیری از كاهش ارزش ذخایر ارزی خود سهم دلار در سبد دارایی های ارزی خود را كاهش دهند، ولی حركت به سمت تجارت با ارزهای غیر دلاری این نگرانی را به وجود آورده است كه با تثبیت نرخ دلار در برابر ریال در عمل فرصت تجارت ارزان تر برای اقتصاد ایران از میان برود.

    بدین ترتیب در شرایطی كه ارزش واردات ایران بر اثر رشد درآمد های نفتی سیر صعودی به خود گرفته، كارشناسان نسبت به تحمیل تورم وارداتی به اقتصاد ایران ابراز نگرانی می كنند.

    این نگرانی در وضعیتی ابراز می شود كه تحت تاثیر افزایش قیمت نفت، اقتصاد اتحادیه اروپا كه شریك تجاری مهمی برای اقتصاد ایران محسوب می شود علاوه بر این كه با رشد ارزش پول واحد اروپایی مواجه شده، دچار رشد نرخ تورم نگران كننده ای شده است.

    بر همین اساس تجارت یورویی برای اقتصاد ایران به معنای گران تر شدن واردات كالا در برابر تجارت دلاری با آمریكا خواهد بود. به زعم كارشناسان این نگرانی تا حدودی در خصوص تجارت با كشورهای آسیایی از جمله چین، ژاپن و امارات نیز وجود دارد. اما تاثیر ركود اقتصاد آمریكا بر اقتصاد نفتی ایران تنها به موضوع كاهش ارزش دلار محدود نمی شود.

    از سوی دیگر تحلیلگران خوشبین بازار جهانی انرژی بر این باورند كه ادامه ركود اقتصاد آمریكا به كاهش قیمت جهانی نفت منجر خواهد شد. بر این اساس اقتصاددانان ایرانی با توجه به اعمال سیاست های انبساطی مالی از سوی دولت و افزایش وابستگی بودجه دولت و اقتصاد ایران به درآمد های نفتی، معتقدند در صورت تحقق پیش بینی تحلیلگران بازار نفت، روزهای سختی پیش روی اقتصاد ایران قرار خواهد داشت.

    در مقابل تحلیلگران بدبین بازار نفت بر این باور تاكید دارند كه ادامه سیر نزولی ارزش دلار در برابر یورو كه متاثر از ركود دامنه دار اقتصاد آمریكا و تلاش دولتمردان این كشور برای كاهش كسری تجاری اقتصاد آمریكاست، مانع از افت محسوس قیمت نفت خواهد شد.

    كما این كه قیمت فعلی نفت نیز بر خلاف ظاهر اسمی آن در حالت واقعی در حدود قیمت‌های دهه ۸۰ است و نشان واقعی از بالا بودن بهای طلای سیاه ندارد. همچنین برخی گمانه زنی ها در مورد افزایش مصرف نفت در اقتصاد هایی همچون چین و هند احتمال كاهش قیمت نفت را از میان برده است.

    آنچنان كه ادامه تنش های سیاسی در خاورمیانه هم نمودی از رفع نگرانی حاكم بر بازار جهانی نفت ندارد. در چنین شرایطی كه شواهدی مبنی بر حفظ قیمت های بالا برای نفت وجود دارد، برخی اقتصاددانان ایرانی بر این باور تاكید دارند كه عادت كردن اقتصاد ایران به درآمد های بالای نفت، بر ابعاد نگران كننده بیماری هلندی كه شواهد رخداد آن از دو سال پیش بروز كرده است، خواهد افزود.

    البته در كنار تحمیل ركود تورمی بر اقتصاد ایران، هزینه های دولت نیز به صورت تصاعد هندسی رشد خواهد كرد.

    بنابراین در شرایطی كه رشد درآمدهای نفتی تاثیر واقعی بر بهبود وضعیت تولید، اشتغال و رشد اقتصاد نخواهد گذاشت، آسیب پذیری اقتصاد ایران در برابر هرگونه شوك نفتی كه به افت بهای طلای سیاه منجر شود، به شدت بالا خواهد رفت.


    منبع : همشهری آنلاین