محور : اقتصاد

برومندجزي شهرزاد*
 * پژوهشكده امور اقتصادي
 
 

سازمان كشورهاي توليدكننده نفت (اوپك) در سال 1960 با پيشنهاد ونزوئلا تأسيس شد. دولتهاي عضو اوپك در بدو تأسيس عبارت بودند از: ايران، عربستان، ونزوئلا، كويت و عراق. اوپك به هنگام تأسيس 67 درصد ذخاير نفت جهاني، 38 درصد توليد جهاني نفت و 90 درصد بازار جهاني را در اختيار داشت. اوپك به منظور تثبيت بازار نفت، از ابتداي دهه 1980، به طور متناوب بر روي دو استراتژي؛ حمايت از قيمت و حمايت از بازار، سياستگذاري كرده است. استراتژي حمايت از قيمت؛ به معناي كنترل مديريت توليد است. اتخاذ اين استراتژي، سبب از دست رفتن سهم اين كشورها در بازار نفت گرديده است. اتخاذ استراتژي حمايت از بازار، منجر به كاهش چشمگير درآمد نفتي كشورهاي توليدكننده (كاهش قيمت) بالاخره، به دست آوردن سهم بيشتري از بازار مي‌شود. اوپك در طي بيست سال گذشته از يك استراتژي ميانه پيروي كرده است. اعمال اين استراتژي ثبات نسبي درآمد كشورهاي توليدكننده عضو اوپك را دربرداشته است؛ اما از سويي بي‌ثباتي مداوم در بازار جهاني را تشديد كرده است.
در اين نوشتار سعي خواهيم كرد به چشم‌انداز كوتاه مدت و ميان مدت اوپك و چالشهايي كه اين سازمان با آن مواجه است، بپردازيم؛ سپس جايگاه اوپك در بازار جهاني و نقش آن در امنيت عرضه نيز، مورد مطالعه قرار خواهد گرفت و در پي آن؛ راهبردهاي بلندمدت ايران و سرانجام ايران و دبير كلي اوپك مورد بحث قرار مي‌گيرند.

كليد واژه: اوپك، تاريخچه اوپك، ايران، عضويت در اوپك، توليد نفت، صادرات نفت.

:: مشاهده متن کامل مقاله در قالب فرمت pdf  ::

منيع :  پژوهشنامه اقتصادي پاييز و زمستان 1382; 3(4-3 (پياپي 11-10))