محور : اقتصاد ایران

  چندی پیش صندوق بین‏المللی پول در گزارشی از اوضاع اقتصادایران اعلام کرد: برخی شاخص‏های کلان اقتصادی اوضاع مناسبی ندارند. حتیIMF در گزارش خود پیش‏بینی کرد، نرخ رشد اقتصادی ایران در سال 2011 صفر خواهد بود. این ادعا باعث شد تا مقامات کشورمان به برآورد غیرکارشناسیIMF واکنش نشان دهند...
 

مهدی مهرپور؛ حدود دو هفته پیش بود که صندوق بین المللی پول در یک آمار کاملاً رسمی از اوضاع اقتصاد ایران اعلام کرد: «رشد اقتصادی ایران در سال 2010 یک درصد و در سال 2011 نیز صفر پیش‏بینی می‏شود.» در این گزارش که از سوی (IMF) انتشار یافت؛ این گونه القا شده که شاخص‏های کلان اقتصادی در ایران حالتی نامعلوم دارد و اوضاع مناسبی هم در حوزه‌ی اقتصادی در ایران وجود ندارد.

 
پس از این اتفاق بود که مسؤولان اقتصادی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد ایران که البته وظیفه‌ی استخراج آمارهای نام برده شده را بر عهده دارند به این آمارها واکنش نشان دادند و در اظهارنظرهایی اعلام کردند: «اعداد اعلام شده از سوی صندوق بین‏المللی (IMF) را قبول ندارند.» «حسین قضاری» معاون اقتصادی بانک مرکزی در اظهار نظری در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع رسانی دولت گفت که: «تحولات اقتصادی سال‌های اخیر، حکایت از روندی رو به جلو داشته و به هیچ وجه دلیلی وجود ندارد که رشد اقتصادی ایران این قدر توسط این مراکز نزولی پیش بینی شود.»

 
وی هم‌چنین دلایل کاهش نرخ رشد اقتصادی در سال 87 را این چنین توضیح داد: «در سال 1387، خشک‌سالی و سرمازدگی موجب شد، عملکرد بخش کشاورزی کاهش پیدا کرده و رشد این بخش به منفی 12 درصد برسد. این پدیده در کنار سایر عوامل فرعی، رشد اقتصادی سال 1387 را محدود کرد. اما در سال بعد عملکرد بخش کشاورزی و مسکن تحول چشم‌گیری داشت. به طوری که بخش کشاورزی با حدود 29 واحد درصد بهبود در رشد مواجه شد و رقم منفی 12 درصد سال قبل به حدود مثبت 17 درصد رسید. لذا به نظر می‏رسد این عوامل موجب شده تا رشد اقتصادی سال 1388، بهبود چشم‌گیری پیدا کند.»
 
وی هم‌چنین نرخ رشد اقتصادی سال 1389 را نیز این‏گونه توضیح داد: «در بخش قابل ملاحظه‏ای از سال 1389 نیز عواملی که موجب کندی رشد اقتصادی شود، ملموس نبود. نکته‌ی مهمی که وجود دارد این است که افزایش قیمت حامل‌های انرژی چه به لحاظ نظری و چه به لحاظ تجربی می‌تواند در کوتاه مدت، رشد اقتصادی را محدود کند، اما اثرات بلند مدت آن به بهبود الگوی مصرف فرآورده‌ها و نیز به افزایش کارآیی انجامیده و اتفاقاً می‌تواند موجب افزایش رشد اقتصادی شود. به خصوص این‌که دولت حداکثر تلاش خود را در جهت قدرت خرید خانوارها از راه هدفمندسازی یارانه‏ها و نیز کمک به بنگاه‏ها در جهت اصلاح الگوی مصرف حامل‏های انرژی به خرج می‏دهد.
 
معاون اقتصادی بانک مرکزی تأکید کرد: «با توجه به تفاصیل بیان شده، برآورد صفر درصدی برای رشد اقتصادی سال جاری را بدبینانه می‏توان ارزیابی کرد و معمولاً این ارزیابی‏ها در گذر زمان اصلاح می‏شود و کاملاً غیر رسمی اعلام شده و به زودی اصلاح خواهد شد.» اما پس از اظهارنظرهای معاون اقتصادی بانک مرکزی، این بار نوبت به «شمس‏الدینی حسینی» وزیر اقتصاد رسید تا به این اعداد واکنش نشان دهد او گفت: «اصلاً آمار اعلام شده از سوی (IMF) را قبول ندارد.»
 
وی با طرح این پرسش که چگونه ممکن است کشوری که دارای بازار سرمایه‌ی بار شد 86 درصدی و صادرات 24 درصدی است با نرخ رشد اعلام شده از سوی این صندوق می‌تواند هم‌خوانی داشته باشد. افزود: «اقتصاد آمریکا هنوز از رکود خارج نشده اما نرخ رشد این کشور چند برابر بیش از رشد اقتصادی ایران اعلام شده است که این نشان می‏دهد این اعداد غیرواقعی است.»
 
در هر حال واکنش‌های مقام‌های ایرانی به اعلام نرخ رشد اقتصادی از سوی صندوق بین‏المللی پول تا جایی ادامه پیدا کرد که یک مقام بلند پایه‌ی صندوق بین‌المللی پول چند روز پیش به طور رسمی اعلام کرد: «نرخ‌های اعلام شده از رشد اقتصادی ایران توسط IMF درست نبوده است.» معاون صندوق بین المللی روز یک‌شنبه در دیداری که با «محمدرضا فرزین» معاون وزیر اقتصادی در تهران داشت، گفت که این نرخ‌ها غیر کارشناسی و غیرواقعی بوده است.
 
این برای اولین بار نیست که گزارش‏های رسمی منتشر شده از سوی نهادهای به اصلاح معتبر بین‏المللی مانند (WB) و (IMF) درباره‌ی ایران نادرست از آب در می‏آید!
 
«دومینیک گیون»، این را نیز گفت که نرخ‏های اعلام شده از رشد اقتصادی ایران توسط صندوق بین‏المللی پول به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات آماری لازم بوده و با کسب اطلاعات جدید به ویژه از بخش‏های صنعت و کشاورزی نسبت به اصلاح برآوردهای قبلی اقدام خواهد شد.
 
در هر صورت قرار است نرخ رشد اقتصادی برخی دیگر از شاخص‏های کلان اقتصادی ایران که چندی پیش از سوی (IMF) به صورت رسمی و گزارش سالانه منتشر شده بود اصلاح و دوباره انتشار یابد!
 
بنابراین توضیح چند نکته درباره‌ی انتشار گزارش مذکور، ضروری است که در ذیل می‏آید:
 
1- هدف اصلی از انتشار گزارش IMF چیست؟
 
اگر به گفته‌ی معاون صندوق بین‏المللی پول آمارهای اقتصادی ایران در دسترس این نهاد نبوده، پس چرا گزارش نام برده شده که در جوامع بین المللی از اعتبار بالایی برخوردار است، در مورد ایران منتشر شده! ( شواهد نشان می‏دهد IMFدر گزارشات سالانه‏ی خود شاخص‏های اقتصادی کشورهایی را منتشر می‏کند که اطلاع کافی از آمار آن‏ها دارد. گفتنی است آمار برخی کشورها که ارقام آن به روز نشده در گزارش سالانه‏ی IMFمعمولاً منتشر نمی‏شود.)
 
بنابراین به نظر می‏رسد (IMF) به گونه‌ای می‏خواهد نشان دهد که اقتصاد ایران هم اکنون با چالش‌های بسیار زیادی روبه‌رو است.
 
2- در این گزارش سخنی درباره‌ی اوضاع بازار کار و اشتغال ایران مطرح نشده است. چرا که بخش تحقیقات (IMF) که دارای صاحب نظران اقتصادی است به خوبی براین مسأله واقف است که آمار ایجاد اشتغال در سال 89 توسط دولت ایران حدود یک میلیون و ششصد هزار شغل اعلام شده و با توجه به این‌که نرخ رشد اقتصادی با نرخ بی‌کاری حالت معکوس دارد؛ می‌توان نتیجه گرفت که نرخ رشد اقتصادی اعلام شده از سوی (IMF) کاملاً نادرست است. (لازم به ذکر است در سال‏های 1383-1386 که دولت سالانه حدود 700،800 هزار شغل ایجاد می‏کرد، نرخ رشد اقتصادی در حدود 5/6 درصد بود. حالا که دولت در سال‌های 1388/-1389 بیش از یک میلیون شغل ایجاد کرده، چه طور ممکن است نرخ رشد اقتصادی معادل یک و یا کم‌تر اعلام شود!)
 
3- شواهد نشان می‌دهد؛ این برای اولین بار نیست که گزارش‏های رسمی منتشر شده از سوی نهادهای به اصلاح معتبر بین‏المللی مانند (WB) و (IMF) درباره‌ی ایران نادرست از آب در می‏آید! سال گذشته نیز در همین روزها، (IMF) گزارشی از اوضاع اقتصاد ایران منتشر کرد که در آن آمده بود: «با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‏ها (هفته‏های آغازین، تورم یارانه‏ها بیش از 32 درصد پیش بینی می‏شود ...» اما آن چه مشهود است این که هم اکنون پس از گذشت حدود 150 روز (5 ماه) از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‏ها هیچ اتفاقی رخ نداده است و دولت با موفقیت قانون را اجرا کرده است.
 
در هر صورت این گزارش نشان می‏دهد، (IMF) هرچند وقت یک‌بار قصد دارد با ارایه‌ی آمارهایی از اقتصاد ایران نشان دهد اوضاع در ایران خیلی مناسب نیست!*
 
(*) مهدی مهرپور،دبیر سرویس اقتصادی برهان

گروه اقتصادی برهان