محور : اقتصاد اسلامي

فراهاني فرد سعيد*
 * پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي
 
 
عدالت همواره در حوزه هاي گوناگون معارف بشري به صورت مساله اي اساسي مورد توجه بوده است. در ادبيات توسعه اقتصادي نيز اين مقوله نفيا و اثباتا اهميت داشته و داستان سازگاري و نيز ناهمخواني آن با توسعه اقتصادي بخش قابل توجهي از ادبيات توسعه را در سده اخير به خود اختصاص داده است. اين وضعيت به نسل هاي ديگر نيز سرايت كرده و مساله عدالت از درون يك نسل به عدالت بين نسل ها كشيده شده است.
در كلام خداوند متعال، عدالت از اساسي ترين مفهوم هاي ديني معرفي شده و هدف مهم پيامبران دانسته شده است. پيامبر خدا (ص) حكومت و دين خود را بر اساس عدالت بنا نهاده و در كلمات امام علي (ع) عدالت، قانوني فراگير و سنتي تغييرناپذير در جهان خلقت و ضرورتي تخلف ناپذير در اجتماع هاي بشري و نظام تشريع، معرفي شده و بر ضرورت هماهنگي دو نظام تكوين و تشريع، تاكيد شده؛ به گونه اي كه حضرتش در جايگاه امام عدالت شهرت يافته است. در روايتي كه از ناحيه حضرتشان نقل شده، عدالت را سبب قوام و پايداري و نيز تضاعف بركات در جامعه دانسته است و در كلام ديگر معصومان (ع) نيز عدالت مساوي با بي نيازي مردم قلمداد شده است.
در مقاله، از بعدهاي گسترده عدالت، بر عدالت اقتصادي و آن هم در چگونگي بهره برداري از منابع و به صورت خاص، نحوه تخصيص بين نسل هاي گوناگون، تاكيد شده است. به همين جهت ابتدا ادعا شده انسان هاي تربيت يافته در مكتب اسلام به خوبي عدالت را بين خود اجرا مي كنند. با وجود اين، به منظور ضمانت اجرايي اين مهم، به ويژه تحقق عدالت بين نسلي در استفاده از منابع طبيعي، راهكارهايي از طرف شريعت اسلام معرفي شده كه در مقاله به آن ها اشاره شده است. نقش دولت اسلامي در تحقق اين مهم اهميت دارد.

» » » توجه : برای مشاهده متن کامل مقاله میتوانید به فصلنامه اقتصاد اسلامی 25 مراجعه نمایید .