محور : اقتصاد اسلامي

خليليان اشكذري محمدجمال*
 * موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
 
شرط رسيدن به توسعه مطلوب از نظر اسلام، دست يابي بشر به حيات معقول يا حيات طيبه است. حياتي که در آن نيازهاي مادي انسان به گونه اي تامين شود که زمينه رشد و تعالي معنوي اش و رسيدن به مقام والايي که خداوند متعال بشر را براي آن آفريده، فراهم شود. بنابراين از نظر اسلام، انسان هدف و محور توسعه است.
جهت تبيين شاخص هاي توسعه اقتصادي انسان محور از نظر اسلام، ترسيم وضعيت اقتصادي مطلوب جامعه اسلامي در سه زمينه توليد، توزيع و مصرف لازم است. معيار کلي تصميم گيري در زمينه توليد رفع نيازهاي حياتي و اساسي جامعه است؛ زيرا تا نيازهاي حياتي و ضرور جامعه تامين نشود صرف منابع در امور ديگر خلاف مصلحت عموم است. از نظر اسلام، رشد و توسعه پيش نياز عدالت نيست، بلکه عدالت پيش نياز رشد و توسعه است و حد مطلوب مصرف آن است که افراد جامعه در زندگي شخصي و اجتماعي خود به حد کفاف برسند.
مقاله بر اساس آموزه هاي قرآن و روايت ها، پنج شاخص توسعه انسان محور را به منظور سنجش توسعه اقتصادي در يک جامعه اسلامي مطرح مي کند: ميزان توسعه يافتگي نيرويي انساني، ميزان تناسب سطح مصرف و رفاه جامعه با معيشت عموم مردم، ميزان پاي بندي افراد نسبت به حفظ منافع ملي، ميزان تعهد، مسووليت پذيري و پاسخگويي افراد جامعه، ميزان کاميابي در رفع فقر و تامين رفاه نسبي. از آنجا که شاخص هاي مطرح شده بيان گر امور کلي و کيفي هستند، براي هر يک راهکارهايي جهت سنجش کمي شاخص پيش گفته پيشنهاد شده است.
 
كليد واژه: حيات معقول، توسعه انسان محور، توسعه نيروي انساني، منافع ملي، رفاه نسبي

» » » توجه : برای مشاهده متن کامل مقاله میتوانید به فصلنامه اقتصاد اسلامی 28 مراجعه نمایید .