محور : اقتصاد اسلامي

فراهاني فرد سعيد*
* دانشگاه تربيت معلم تهران
 
 در سده هاي گذشته زماني كه اقتصاد غرب، در صدد ساختن زيرساخت هاي اقتصادي خود و افزايش سطح توليد بود و پله هاي توسعه را طي مي كرد انديشه برگرفته از اخلاق پروتستان، آ نان را به كوشش فراوان و مصرف كم تشويق مي كرد. در سده بيستم، اقتصاد غرب به مرحله شكوفايي و توليد انبوه رسيد و در همين دوران براي يافتن بازار جهت اين محصول ها، اخلاق اقتصادي به سمت مصرف گرايي تغيير جهت داد. پيامد مصرف گرايي، تخريب محيط زيست و از بين رفتن منابع زيست محيطي بود. منابعي كه نسل هاي بعد نيز در آن سهم داشتند. اين كشورها گرچه مي كوشيدند برخي از صنايع آلوده را به كشورهاي جهان سوم منتقل كنند اما خود نيز از آفت آن در امان نماندند. مساله مقاله اين است كه مصرف گرايي، يكي از عامل هاي مهم تخريب محيط زيست بوده و پايداري توسعه را در كشورهاي توسعه يافته مختل مي سازد. در مقاله حاضر به دنبال اثبات اين فرضيه هستيم كه دين اسلام با جهت دادن الگوي مصرفي مسلمانان و تشريع مقرراتي در اين جهت، زمينه مصرف بهينه را در بين مسلمانان پديد ساخته كه از آثار مثبت آن، حفظ منابع زيست محيطي است. خداباوري رفتارهاي مصرفي انسان را در جايگاه خليفه و امانتدار وي به گونه اي جهت مي دهد كه در كنار تحقق رفاه خود، آسيبي به حقوق ديگران و از جمله محيط زيست وارد نسازد. اصول اخلاقي و فقهي حرمت اسراف، اتلاف، اتراف و ضرر رساني و نكوهش تجمل و مصرف زدگي در تقويت اين هدف تاثير فراوان دارد. روش تحقيق تحليلي توصيفي بوده، با استفاده از آيه ها، روايت ها و قواعد فقهي، اصول حاكم بر مصرف را استخراج كرده و نقش آن در حفظ محيط زيست را تحليل مي كنيم.
 
كليد واژه: مصرف گرايي، رفاه، محيط زيست، منابع زيست محيطي، عدالت بين نسلي، لاضرر، اختلال نظام، اسراف، اتلاف، اتراف، ساده زيستي، تجمل گرايي، بركت
 

» » » توجه : برای مشاهده متن کامل مقاله میتوانید به فصلنامه اقتصاد اسلامی 34 مراجعه نمایید .