محور : الگوهاي اقتصادي امام علي (ع)     گردآورنده : نويسنده وبلاگ

1- خنداندن يتيمان

قنبر مى‏گويد :

حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام تعدادى ازيتيمان بى سرپرست راشناسائى كرد وبراى آنان خرما وبرنج وآرد بادوش خود حمل مى‏كرد و نگذاشت كه من او را كمك كنم.

وقتى وارد خانه يتيمان شديم، غذاى خوش مزه‏اى درست كرد وبادست به دهانشان مى‏داد،

و سپس با شكلك در آوردن، و صداى تقليدى از گوسفند، مكرر بچه‏ها را مى‏خنداند.

گفتم : يا اميرالمؤمنين، چرا چنين مى‏كنى؟

فرمود :

مى‏خواهم بچه‏هاى يتيم بخندند و وقتى من از خانه آنها خارج مى‏شوم، لبخند بر لبانشان باشد.(1)

2 - تأمين نيازمندى هاى يتيمان

الف - كمك به يتيمان در كار خانه

امام على عليه السلام مشك آب پيره‏زنى رابر دوش مى‏كشيد، و آرد و خرما به منزل يتيمان مى‏برد، و به مادر يتيمان فرمود :

بچه‏ها را سرگرم كنم يا نان بپزم؟

زن گفت :

نان پختن مال من است.

وقتى نان آماده شد، نان و خرما و گوشت را لقمه مى‏كرد و در دهان كودكان مى‏گذاشت و مى‏فرمود:

حلال كنيد كه نسبت به شما كوتاهى شد.

و آنگاه كه شعله‏هاى آتش تنور بالا گرفت، صورت در مقابل آتش گرفت و به ياد آتش جهنم مى‏فرمود:

اى على بچش حرارت آتش دنيا را و به ياد آتش جهنم باش

تا آنكه زن همسايه آمد و حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام را شناخت و به آن زن گفت :

مى‏دانى اين مرد كيست؟

گفت: نه .

گفت: او اميرالمؤمنين عليه السلام است،

زن به دست و پاى امام على عليه السلام افتاد و فراوان عذر خواهى كرد، كه حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود:

من از تو عذر مى‏خواهم كه در حق شما كوتاهى شد. (2)
ب - توجه به مسائل روانى كودكان يتيم

بسيارى، نيازها و نيازمندى‏هاى يتيمان را از ديدگاه امور مادى مى‏نگرند، كه بايد داراى مسكن و همسر و لباس و تغذيه مناسب باشند،

اما امام على عليه السلام به همان اندازه كه به احتياجات مادى و جسمى يتيمان فكر مى‏كرد، به رفع نيازها و كمبودهاى روانى آنها نيز مى‏انديشد،

كه دچار عقده هاى روانى، يا كمبودهاى عاطفى نگردند.

در رابطه با يتيمان، تنها غذا براى آنها نمى‏برد، بلكه با دست خود غذا در دهانشان مى‏گذارد تا لذت غذا از دست پدر گرفتن را بچشند.

يتيمان را دور خود جمع مى‏كرد، و با انواع بازى‏ها، وصداى تقليدى گوسفند آنها را مى‏خنداند،

وقتى يتيمان را به منزل مى‏آورد، و مى‏خواست به آنها عسل بخوراند، انگشتان خود را شسته، و با انگشتان خود عسل در دهان يتيمان مى‏گذارد كه دو نوع شيرينى را بچشند ؛

شيرينى عسل،

و شيرينى از دست پدر گرفتن.

گرچه افراد ناآگاه به حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام اعتراض مى‏كردند، كه اين كارها در شأن شما نيست، اما امام على عليه السلام به نكات ظريفى توجه داشت كه امروز در علم روانشناسى، و روانشناسى كودك، و روانشناسى تربيتى، بسيار مورد توجه است.

زيرا روانشناسان مى‏گويند:

علل بسيارى از بزهكارى فرزندانى كه پدر يا مادر را از دست داده‏اند، كمبود عاطفه است.

حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام آنقدر به يتيمان توجه داشت، و با آنها مهربانى مى‏كرد كه ديگران مى‏گفتند:

لوددت انى كنت يتيماً

(دوست داشتم من هم يك يتيم بودم) (3)

ج - در خانه يتيمان

مراجعه به كتاب اخلاق اجتماعى (در جلد اول اين مجموعه)

پی نوشت ها :
1-  شجره طوبى ص 407 - و - درر المطالب
2- بحارالانوار ج 41 ص 52
3- بحارالانوار ج 41 ص 49

منبع : الگوهاى رفتارى ‏جلد 3 «امام على (ع) و اقتصاد» - محمد دشتي رحمه الله عليه