از اولین انتخابات در ایران پس از انقلاب که در فروردین سال ۵۸ و بنا به تدبیر و درایت امام امت برای تعیین نوع حکومت برگزار شد، تا انتخاباتی که در اسفندماه امسال برگزار می‌گردد، بیش از سی و دو سال می‌گذرد و در این ۳دهه تا به حال شاهد ۲۹ همه‌پرسی و انتخابات بوده‌ایم. [...]
از اولین انتخابات در ایران پس از انقلاب که در فروردین سال ۵۸ و بنا به تدبیر و درایت امام امت برای تعیین نوع حکومت برگزار شد، تا انتخاباتی که در اسفندماه امسال برگزار می‌گردد، بیش از سی و دو سال می‌گذرد و در این ۳دهه تا به حال شاهد ۲۹ همه‌پرسی و انتخابات بوده‌ایم. انتخابات سی‌ام اما از جهات چندی واجد اهمیت مضاعف است. صرفاً نه از این بابت که سی‌امین همه‌پرسی نظام اسلامی به حساب می‌آید بلکه از این بابت که پس از گذشت حدود سی‌ماه از آخرین انتخاباتی که در کشور برگزار شد می‌تواند آزمون خوبی برای محک زدن میزان مشارکت مردم در یک عرصه نمایش دمکراسی دیگر در یک نظام مردمسالاری دینی باشد.
اهمیت این دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بیش از همه از این منظر نیز دارای اهمیت است که پس از ماجراهای تلخی که پس از انتخابات ریاست جمهوری در خرداد سال ۸۸ پیش آمد. بسیاری از تحلیلگران بیگانه تاثیر آن حوادث را در کاهش مشارکت آحاد مختلف مردم بسیار پر رنگ ارزیابی کرده‌اند و از جمله تاخیر در انتخابات شوراهای شهر و روستا را نیز ناشی از همین نگرانی از جانب حکومت ارزیابی کرده‌اند و حال منتظرند تا واکنش مردم را در میزان استقبال یا عدم استقبال از این انتخابات به داوری بنشینند. به همین خاطر انتخابات اسفند امسال که از روز گذشته با آغاز ثبت‌نام از کاندیداها کلید خورده است، در شرایط کنونی که مردمسالاری دینی در یک میدان دیگر پای به عرصه وآزمونی دیگر می‌گذارد بسیار حائز اهمیت است.
البته یک ناگفته آشکار دیگر هم هست که شاید چنان عیان باشد که نیازی به شرح و بیان نداشته باشد و آن هم شرایط خاصی است که در منطقه پدید آمده و تحولات به وجود آمده در منطقه خاورمیانه و کشورهای عربی و شاخ آفریقا و بیداری اسلامی همه نگاهها را به سوی ایران و تحولات ایران چرخانده تا در دل کورانها و بحرانها و قیامهای مردمی و اسلامی در این کشورها، میزان مقبولیّت حاکمیّت در ایران را به نظاره بنشینند
امّا انتخابات امسال مجلس شورای اسلامی در فضای سیاسی و اجتماعی و اقتصادی داخلی نیز دارای اهمیت خاصی است.
بسیاری معتقدند که مجلس هشتم با ترکیبی که داشته است در انجام وظایف و تکالیفی که برعهده‌اش بوده و بویژه در امر نظارت بر دولت و مقابله با عملکردهای غیر قانونی دولتمردان، نتوانسته به توفیق کامل دست یابدو درپاره‌ای موارد منفعلانه برخورد کرده است و بسیار مهم است که تغییراتی در ترکیب آن به وجود آید و همین مهّم است که وظایف مردم را در انتخاب نمایندگانی فعّالتر و شجاعتر که بتوانند در انجام وظایف نمایندگی خویش عملکرد بهتری داشته باشند، بیشتر می‌کند.
اما گذشته از همه آنچه که گفته شد برخی صاحبنظران معتقدند که انتخابات این دوره ممکن است از یک نقطه محل آسیب قرار گیرد. بنابراین انگاره، با توجه به تغییر توازن سیاسی به وجود آمده پس از ماجراهای سال ۸۸ وکمرنگ شدن نقش برخی از جریان‌های سیاسی، این احتمال قوی وجود دارد که بسیاری از نخبگان و شایستگان به دلیل شخصی یا گروهی، انگیزه حضور در انتخابات را از دست داده و فضا را برای ورود جریانی خاص و یا افرادی که شایستگی کمتری دارند و دارای پرونده و کارنامه سیاسی چندانی نیستند و قاعدتاً وزن لازم را برای ایفای چنین مسئولیت سنگینی نخواهند داشت، باز کنند و محصول چنین پدیده‌ای مجلسی خواهد بود که قدرت کارشناسی و توان سیاسی کافی را برای نشستن در جایگاهی که به تعبیر امام امت در راس امور است، نداشته باشد.
به اعتقاد نگارنده، با توجه به درجه و میزان اهمیت سی‌امین انتخابات انقلاب و نهمین دوره مجلس شورای اسلامی، چند وظیفه مهم بر دوش همه و از جمله مسئولین انتخابات و ارکان نظام اسلامی سنگینی می‌کند. حال که در مرحله نخست ثبت نام و تایید صلاحیت‌ها هستیم، این وظایف را می‌توان چنین دسته بندی کرد:
۱ـ همه آنها که در خود علاقه‌مندی ودلسوزی نسبت به انقلاب و نظام و کشور احساس می‌کنند وظیفه دارند که وارد میدان شوند و اعلام آمادگی کنند. سخن از تحریم انتخابات توسط گروه‌های سیاسی به هر بهانه‌ای که باشد، پسندیده و مطلوب و جایز نیست. حضور نخبگان و شایستگان و صاحب نظران و مشارکت احزاب و گروه‌های سیاسی داخل نظام اسلامی و چهره‌های ارزشی و صاحب اندیشه و نظر با وزن کارشناسی و فکری قابل توجه در تشکیل مجلسی کارآمدتر و مفیدتر الزامی و نقش آنها غیرقابل انکار است. پس وظیفه همه نخبگان و گروه‌های سیاسی، دوری از هرگونه بی‌تفاوتی و قهر و کناره‌گیری و حضور و مشارکت فعال خواهد بود.
۲ ـ شورای محترم نگهبان در بررسی صلاحیت داوطلبان، (ضمن انجام تکلیف قانونی خود) هرچه بیشتر در مسیر سعه صدر و فراهم کردن فضای سیاسی بازتر و پرهیز از هر گونه تنگ‌نظری گام بردارد بر شور و شوق انتخابات و رقابت‌های انتخاباتی خواهد افزود.
۳ ـ دولت باید تمهیداتی بیندیشد تا هرگونه شک و تردید در مورد حفظ بی‌طرفی‌اش در برگزاری انتخابات از بین برود.
کوچکترین دخالت غیرقانونی، در مسیر اطمینان بخشی به سلامت برگزاری انتخابات، یک سم مهلک خواهد بود.
۴ ـ در هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو، رفتار دولت و دولتمردان و مسئولان در افزایش میزان مشارکت مردم و بویژه رسانه‌ها و علی‌الخصوص رسانه ملی در افزایش وزن و اعتبار کارشناسی مجلس آینده بسیار مهم است. ایجاد فضای رقابتی سالم، جلوگیری از بداخلاقی‌های سیاسی و رسانه‌ای، پرهیز از برخوردهای دفعی و حذفی با رسانه‌های منتقد دولت و دوری از هر گونه جانبداری گروهی و جناحی و یکسویه نگری در تبلیغات انتخاباتی در رسانه ملی بسیار ضروری است و سرانجام اینکه بی‌توجهی به نکات گفته شده و هر حرکت حساب نشده و غیر عالمانه و عاقلانه‌‌ای که بی‌دلیل فضای رقابت را تنگ کند، می‌تواند هم بر برگزاری سالم انتخابات، هم در شور و شوق آفرینی فضای انتخاباتی، هم بر لزوم وجود تنوع و تکثر آرا در ترکیب نمایندگان و هم بر میزان مشارکت مردم و سرانجام هم بر وزن سیاسی، اقتصادی و کارشناسی مجلس آینده، آسیب‌های جدی وارد آورد.
نویسنده : فتح‌ا… آملی
