هر انتخاباتى که در ايران برگزار مىشود فرصت مناسبى است براى سنجش اين موضوع که مردم ايران تا چه اندازه به ارزشهاى انقلاب خود پايبند هستند؟ يکى از ارزشهاى مسلم انقلاب، استقلال از بيگانگان است. حافظه تاريخى ايرانيان پر از تهاجمات، غارتها و تعرضات بيگانگان است که براى مدتهاى مديد ايران را از پيمودن راه توسعه و پيشرفت بازداشته و بدترين ستمها را عليه ملت ايران روا داشتند. انقلاب اسلامى پايان حضور بيگانگان و تسلط آنان بر منابع عادى و معنوى کشور بود. از همان ابتدا شعار نه شرقي، نه غربى اساس سياست خارجى ايران قرار گرفت و هر گروه و شخصيتى که از اين اصل پيروى نکرد به مرور زمان از گردونه نظام خارج شد.
در انتخابات نهمين دوره مجلس شوراى اسلامى از بعد بينالملل بسيار حائزاهميت بود، چرا که پرونده هستهاى ايران به موضوع منازعه غرب با جمهورى اسلامى تبديل شده بود و نوع اداره آن و چگونگى حل مسالمتآميز آن بستگى زيادى به نوع ديدگاه و تفکر رئيس جمهور آينده داشت. غرب به شدت خواهان روى کارآمدن شخصيتى بود که از نرمش خاصى در خصوص پرونده هستهاى برخوردار باشد و از ادامه روند دستيابى ايران در قبال دريافت مشوقهايى کوتاه بيايد. اگرچه آنان نمىتوانستند در ميان کانديداهاى تاييد صلاحيت شده رياست جمهورى کسى را بيابند که از حق دستيابى ايران به انرژى صلحآميز هستهاى بگذرد اما سعى کردند کسانى را که اهل نرمش و سازش بيشترى هستند را شناسايى کرده و به تبليغ ديدگاههاى او بپردازند. از سوى ديگر کانديداها به اين موضوع توجه داشتند که اگر بخواهند کمترين نرمشى رادر مقابل خواستههاى غرب اتخاذ کنند به شدت از سوى مردم طرد خواهند شد. رسانههاى وابسته به اردوگاه غرب سعى کردند با شناسايى کانديداهايى که نزديکترين ديدگاهها را نسبت به ساير کانديداها به ديدگاههاى آنان داشتند را شناسايى و به عنوان کسى که قادر است مشکلات ايران در عرصه بينالملل از جمله پرونده هستهاى را حل کند معرفى کنند. نوع واکنش مردم به تبليغات و خواستههاى اين رسانهها در پاى صندوقهاى راى مىتواند ملاک مناسبى براى سنجش پايبندى مردم به اصل استقلال و تقابل با نظام سلطه باشد.
رسانههاى خارجى و انتخابات نهم
رسانههاى خارجى در انتخابات نهم رياست جمهورى کوشيدند تا نقش موثرى در رقابتهاى سياسى جناحهاى داخلى ايفا نمايند و به دليل اثرات نامطلوب رقابتهاى ناسالم سياسى احزاب توانستند تا حدى جاى پايى براى خود بازکنند. شرايط سياسى ايران در سال84 شرايط متفاوتى از گذشته بود. رقابتهاى ناسالم سياسى احزاب در سالهاى پس از دوم خرداد تا حد زيادى وفاق ارزشى جامعه را دستخوش ترديد ساخته بود و به اين ترتيب در فضاى مهآلود رقابتهاى سياسى انتخابات نهم برخى از شخصيتهاى سياسى و احزاب دولت ساخته کوشيدند تا از رسانههاى خارجى به عنوان يک «مزيت نسبي» استفاده کنند. رسانههاى خارجى نيز که پس از پيروزى انقلاب اسلامى از کمترين امکان براى دخالت در سياست داخلى ايران بازمانده بودند اين فرصت را غنيمت شمردند و با تکنيک «رپرتاژ سياسى به ازاى نرمش در مواضع» راهبرد «مسابقه تقربجويى به غرب» را به پيش ببرند.
«آنچه اين فرصت را براى مانور رسانههاى خارجى برجستهتر مىکرد، همزمانى رقابتهاى انتخاباتى با مذاکرات هستهاى ايران و طرفهاى اروپايى بود که در مجموع باعث مىشد «مسئله سياست خارجي» در نگاه راى دهندگان ايرانى در اولويتى بالاتر قرار گيرد، چرا که رسانههاى غربى با بحران نمايى در مناقشه هستهاى ايران و اروپا چنين وانمود مىکردند که رئيس جمهورى منتخب بايد داراى توان چشمگير در اصل اين مناقشه باشد واز اين رو بايد بتواند با طرف اروپايى به توافقى سازنده دست يابد.»
رسانههاى غربى با استفاده از شرايط بوجود آمده ناشى از همزمانى انتخابات رياست جمهورى و مذاکرات هستهاى ايران اقدام به انتشار گزارشهاى خبرى و تحليلى و انجام مصاحبههاى اختصاصى با کانديداهاى مطرح انتخاباتى کردند و سعى نمودند از اين زاويه به تضعيف يا تقويت احتمال حضور و پيشبينى شانس موفقيت هر يک از آنها در عرصه رقابتهاى انتخاباتى بپردازند. خط کشى تندرو و ميانهرو دراين مرحله به کمک رسانههاى غربى آمد تا پيشاپيش به روشنى به مخاطبان داخلى خود القا کند که چه کسى در صورت کانديداتورى و پيروزى مىتواند از «روابط سازنده با دولتهاى غربي» برخوردار باشد و چه کسى در صورت کانديداتورى و پيروزى «خشم ويرانگر غرب» را برخواهد افروخت. پس از انجام اين مرحله سعى نمودند با نمايش زودهنگام همدلى خود نسبت به آن دسته از شخصيتهايى که در صورت کانديداتورى و پيروزى مىتوانند از روابط سازنده با دولتهاى غربى برخوردار شوند، «نزديکى يا دورى هر کانديدا به منابع قدرت غربى رابه عنوان برگ برندهاى جهت تامين وتضمين هر چه بيشتر منافع ملىکشور توسط آن کانديدا معرفى کنند و به اين ترتيب مسابقه «تقربجويى به منافع قدرت غربي» را در بين کانديداها دامن بزنند.
در اين انتخابات شبکههايى مانند فاکس نيوز )Fox news(، سىانان )CNN( و بىبىسى BBC() که نقش رسانههاى دولتى آمريکايى و انگليسى را ايفا مىکردند با وفادارى کامل به دولتهاى متبوع خود به پوشش خبرى انتخابات نهم رياست جمهورى ايران پرداختند. فعاليتهاى گسترده اين شبکهها طى سالهاى گذشته و در انتخاباتهاى گذشته بىسابقه بود. گويا انتخابات نهم رياست جمهورى از اهميت ويژهاى براى جهان غرب برخوردار بوده است. به هر حال مردم ما در انتخابات نهمين دوره رياست جمهورى به سمتى حرکت کردند که رسانههاى مخالف نظام آن را تبليغ مىکردند.
حسن کربلايي
|
هر انتخاباتى که در ايران برگزار مىشود فرصت مناسبى است براى سنجش اين موضوع که مردم ايران تا چه اندازه به ارزشهاى انقلاب خود پايبند هستند؟ يکى از ارزشهاى مسلم انقلاب، استقلال از بيگانگان است. حافظه تاريخى ايرانيان پر از تهاجمات، غارتها و تعرضات بيگانگان است که براى مدتهاى مديد ايران را از پيمودن راه توسعه و پيشرفت بازداشته و بدترين ستمها را عليه ملت ايران روا داشتند. انقلاب اسلامى پايان حضور بيگانگان و تسلط آنان بر منابع عادى و معنوى کشور بود. از همان ابتدا شعار نه شرقي، نه غربى اساس سياست خارجى ايران قرار گرفت و هر گروه و شخصيتى که از اين اصل پيروى نکرد به مرور زمان از گردونه نظام خارج شد. رسانههاى خارجى و انتخابات نهم رسانههاى خارجى در انتخابات نهم رياست جمهورى کوشيدند تا نقش موثرى در رقابتهاى سياسى جناحهاى داخلى ايفا نمايند و به دليل اثرات نامطلوب رقابتهاى ناسالم سياسى احزاب توانستند تا حدى جاى پايى براى خود بازکنند. شرايط سياسى ايران در سال84 شرايط متفاوتى از گذشته بود. رقابتهاى ناسالم سياسى احزاب در سالهاى پس از دوم خرداد تا حد زيادى وفاق ارزشى جامعه را دستخوش ترديد ساخته بود و به اين ترتيب در فضاى مهآلود رقابتهاى سياسى انتخابات نهم برخى از شخصيتهاى سياسى و احزاب دولت ساخته کوشيدند تا از رسانههاى خارجى به عنوان يک «مزيت نسبي» استفاده کنند. رسانههاى خارجى نيز که پس از پيروزى انقلاب اسلامى از کمترين امکان براى دخالت در سياست داخلى ايران بازمانده بودند اين فرصت را غنيمت شمردند و با تکنيک «رپرتاژ سياسى به ازاى نرمش در مواضع» راهبرد «مسابقه تقربجويى به غرب» را به پيش ببرند. حسن کربلايي |