کشورها برای توانمند ساختن صنایع خود و با هدف رقابت در بازارهای جهانی، حمایتهایی را به شکل محدودیتهای وارداتی و یا اعمال تعرفهها به عمل میاورند. این حمایتها مزایا و معایبی دارند. بهعنوان نمونه زمانیکه کشوری اساساً فاقد صنعت خودروسازی است و به دلیل مسائل استراتژیک واقتصادی تصمیم میگیرد که در این عرصه وارد شود، قطعاً در سالهای ابتدایی باید از این صنعت حمایت کند و آن را همچون طفلی که نیازمند آموزش و پشتیبانی است پرورش دهد و به بلوغ برساند. اما به نظر میرسد زمانی فرا خواهد رسید که دولتها برای توانمند ساختن همین صنایع باید چتر حمایتی خود را از سر آنها بردارند و اجازه دهند در نبردهای رقابتی شرکت کنند و خود را توانمند سازند.
در کشور ما در سالهای اخیر اقداماتی در این خصوص صورت پذیرفته است و خودروهای وارداتی که این روزها در خیابانها مشاهده میشوند حاصل همین اقدامات هستند. ولی نکتهای که در این میان میتوان به آن اشاره کرد این است که هیچ یک از خودروهای وارداتی در کلاس خودروهای داخلی نیستند و بیشتر آنها قیمتی به مراتب بالاتر از خودروهای تولید داخل دارند و از همین رو هیچ تهدید رقابتی برای صنعت خودروسازی داخلی محسوب نمیشوند. از طرف دیگر خودروهای داخلی ما در هیچ یک از بازارهای مطرح دنیا حضور ندارند و هرگز به رقابت با سایر خودروسازان نپرداختهاند و در واقع با گذشت بیش از سه دهه از حضور این صنعت در کشور ما، همچنان تولیدات خودروسازان فقط مشتریان داخلی را هدف گرفته است. از طرف دیگر باید توجه داشت که بازار داخلی بالاخره اشباع خواهد شد و این تولیدکنندگان برای ادامه بقا چارهای جز یافتن بازارهایی به غیر از بازارهای داخلی ندارند، که حضور در آنها نیز ملزومات خاص خود را دارد؛ و نیازمند آن است که با استفاده از تکنیکهای روز دنیا و بکارگیری نیروی انسانی و مشاوران کارآمد، سطح کیفی محصولات خود را به سطح بازارهای جهانی برسانیم و از نظر قیمت نیز بتوانیم با خودورسازان حاضر در بازارهای جهانی رقابت کنیم.
البته حمایت از صنایع داخلی بحث مختص به کشور ما نبوده و نیست و همه کشورها، حتی کشورهای صنعتی دنیا نیز برای حمایت از صنایع داخلی خود اقداماتی را انجام دادهاند. به عنوان مثال میتوان به تحریمهایی که آمریکا و به بهانههای مختلف بر کالاهای چینی اعمال میکند، اشاره کرد. یکی از مباحثی که قبل از تشکیل اجلاس گروه هشت در ایتالیا مطرح شد، تحریمهایی بود که آمریکا قصد داشت برای واردات کالا از کشورهایی که انتشار گازهای گلخانهای را کنترل نمیکنند اعمال کند و چین این تحریم را بهانهای برای ممانعت از ورود کالاهای چینی به بازارهای آمریکا میدانست و مخالفت خود را با آن اعلام کرده بود.
نویسنده: مصطفی احمدی