طبقه‌بندی و گروه‌بندی مشاغل به خانواده‌های بزرگ شغلی می‌تواند نقش موثری در فعالیت‌هایی نظیر ارزیابی عملکرد شغل،کارمند، معتبر ساختن آزمون‌های انتخاب کارمند، ارزشیابی مشاغل، طراحی مسیرها و مشاوره شغلی ایفاکند.ابراهیم ابراهیم بای سلامی با همکاری موسسه دانش پارسیان، در این راستا و در راستای اجرای قانون خدمات کشوری، برای طبقه‌بندی مشاغل در سازمان‌ها وکارگاه‌های مشمول قانون کار، استفاده محققین، دانشجویان و سایر علاقه‌مندان با بررسی منابع داخلی، خارجی و تجاربکشورهای دیگر از میان چند طبقه‌بندی شغلی مشهور دنیا، طبقه‌بندی مبتنی بر الگوی محتوایی شبکه شغلی معروف به O.NET را انتخاب کرده است .
ویژگی عمده و متفاوت این طبقه‌بندی با سایر طبقه‌بندی‌های موجود در آن است که مهمترین اطلاعات کار را شناسایی و آنها را در یک سیستم منسجم از لحاظ نظری و عملی دسته بندی می‌کند و در بر گیرنده ماهیت مشاغل، افراد شاغل، توصیفات بین شغلی و توضیحات مشاغل خاص است. این مجموعه شامل 929 شغل اصلی و 30 هزار و 505 شغل فرعی است که در 22 طبقه شغلی دسته بندی و در 22 جلد منتشر شده است. تمامی مشاغل براساس روش کتابخانه‌ای تطبیق داده شده و 40 شغل به صورت تحقیقات میدانی مورد بررسی قرار گرفته که در بیش از 87 درصد با مشاغل داخل کشور تطبیق داشته‌است.آخرین به روز رسانی مشاغل موجود در این کتاب مربوط به آبان ماه سال 1387 (نوامبر 2008) است. همچنین برای سهولت مقایسه بین مشاغل کشور، فهرست کلیه مشاغل کشور در انتهای هرکتاب آورده شده است . لازم به ذکر است آخرین سرشماری شغلی انتشار یافته موجود درکشورکه مورد استفاده قرار می‌گیرد، مربوط به سرشماری عمومی سال 1375 استکه توسط مرکز آمار براساس ISCO-88 (فهرست طبقه‌بندی مشاغل ILO در سال 1988) منتشر شده است و شامل 10 طبقه، 606 شغل اصلی و شش هزار و 60 شغل فرعی است .
این مجموعه دارای 22 طبقه شغلی در 22 جلد به شرح زیر است :
1- آموزش و پرورش وکتابخانه:مشاغل این طبقه شامل طراحی، مدیریت، فراهمکردن خدمات آموزشی، پرورشی، پشتیبانی و یادگیری مرتبط شامل خدمات ارزیابی،کتابخانه‌ای و اطلاع رسانی است .
2- پشتیبانی تندرستی:مشاغل این طبقه شامل فراهم نمودن خدمات بهداشت روزمره فردی،کمک به بیمارستان و تسهیل انجام مراقبت و خدمات خانگی، انجام وظایف اجرایی، اداری و بالینی زیر نظر مستقیم پزشک و انجام خدمات درمانی است .
3- پشتیبانی اداری و دفتری:مشاغل این طبقه شامل کار باکامپیوتر، انجام کارهای دفتری، حفظ امنیت اطلاعات، ایجاد هماهنگی‌ها، بایگانی، تبادل اطلاعات داخل و خارج سازمانی، جمع آوری، پردازش، سازماندهی و بازیابی اطلاعات است .
4- امور بازرگانی و مالی:مشاغل این طبقه شامل سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی، بانکداری، بیمه و مدیریت مالی، تجاری، مهارت‌های خاص در سازماندهی، مدیریت زمان، ارتباطات و خدمات مشتری است .
5- تهیه و سرو غذا و مشاغل مربوطه:مشاغل این طبقه شامل تهیه، پخت و سرو غذاها، دسرها، غذاهای فوری، غذاهای سرد و سایر مواد غذایی برای موسسات، منازل، رستوران‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها، هواپیماها و غیره است .
6- تولید:مشاغل این طبقه شامل طراحی، مدیریت، اجرا و پردازش مواد جهت تولید محصولات واسطه یا نهایی، فعالیت‌های حمایتی فنی و حرفه‌ای مربوطه مانند تولید، نگهداری و پردازش است .
7- حقوق:مشاغل این طبقه شامل طراحی، مدیریت ارایه خدمات حمایتی، قانونی و حقوقی است .
8- خدمات اجتماعی:مشاغل این طبقه شامل توسعه، مدیریت کالاها و خدمات و خدمات مشتریان و زندگی در منزل شامل غذا پوشاک، منسوجات وکودک است .
9- خدمات حفاظتی:مشاغل این طبقه شامل مدیریت، نظارت وکنترل حفاظتی و امنیتی مانند نگهبانان،کارآگاهان آتش نشانان و نیروهای پلیس است .
10- خدمات و مراقبت‌های شخصی:مشاغل این طبقه شامل ارایه خدمات پزشکی و بهداشتی به بزرگسالان وکودکانی است که دچار ناتوانی فیزیکی هستند. این مشاغل عمدتا شامل مراقبت‌های خانگی اعم از مراقبت‌های پزشکی، آموزش به بیماران و انجامکارهای سبک در منزل مانند، خرید و آشپزی وکمک به حمل و نقل بیماران است .
11- ساخت و ساز و استخراج:مشاغل این طبقه شامل طراحی، برنامه‌ریزی، مدیریت، ساخت و ساز و نگهداری از محیط‌های ساخته شده، تجاری، الکتریکی، تعمیرات لوله، نصب کف، سقف وکار با ماشین آلات حفاری و معدن است .
12- علوم زندگی، طبیعی و اجتماعی:مشاغل این طبقه شامل طراحی و سازمان دهی و مدیریت در علوم جانوری، انسان شناسی، باستان شناسی، فضانوردی، علوم هوا و فضا زیست شناسی، سیاست، علوم اجتماعی و روانشناسی بالینی است .
13- فروش و مشاغل مربوطه:مشاغل این طبقه شامل طراحی، مدیریت، اجرای خدمات فروش کلی و جزئی، خدمات بازاریابی، توزیع، ارتقای محصول و عرضه آن به بازار است .
14-کامپیوتر و ریاضیات:مشاغل این طبقه شامل تجزیه و تحلیل داده‌ها، تحقیق، طراحی، هماهنگی، به کارگیری فرمول‌ها، اصول و متدولوژی استاندارد شده ریاضی برای مسایل توسعه فناوری و اجرای برنامه‌های نرم افزاری است .
15- متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و حرفه‌ای:مشاغل این طبقه شامل ارتقای سلامت بهبود، تشخیص و درمان، آسیب‌ها و بیماری‌ها،کار در بیمارستان‌ها، مطب‌های پزشکی، دندانپزشکی، آزمایشگاه‌ها،کشتی‌های تفریحی، اماکن ورزشی و تحقیقات در مورد بیماری‌ها، جمع آوری و تنظیم داده‌ها و اطلاعات است .
16- مدیریت:مشاغل این طبقه شامل طراحی، سازماندهی، هدایت، اجرا و ارزیابی کارکردهای تجاری و مدیریتی لازم جهت عملکرد موثر، بهره‌وری و سودآور است .
17- مزرعه داری، ماهیگیری و جنگلداری:مشاغل این طبقه شامل برنامه ریزی، انجام، تولید، مدیریت، پردازش و بازاریابی محصولات کشاورزی و خدمات مواد غذایی، محصولات چوبی، منابع طبیعی، باغبانی، جانوریی، خدمات حرفه‌ای، فنی و آموزشی مربوطه است .
18- معماری و مهندسی:مشاغل این طبقه شامل بخش‌های طراحی، برنامه‌ریزی، مدیریت، ارایه تحقیقات علمی و خدمات فنی و حرفه‌ای، خدمات ارزیابی، آزمایشگاهی و تحقیق و توسعه است .
19- نصب نگهداری و تعمیر:مشاغل این طبقه شامل نصب، نگهداری، تعمیر وسایل مکانیکی و الکتریکی، هواپیما، دوچرخه، اتوبوس،کامیون، دوربین، انواع ماشین‌های اتوماتیک،کشاورزی، خنک کننده‌ها، گرم کننده‌ها، آلات موسیقی، وسایل صوتی و تصویری، ساعت و وسایل ارتباط از راه دور است .
20- حمل و نقل کالا و مسافر:مشاغل این طبقه شامل مدیریت، نقل و انتقال مسافر، مواد وکالا از طریق جاده، هوا، ریل و آب، خدمات حمایتی فنی و حرفه‌ای، نقل و انتقالات، برنامه‌های زیربنایی و مدیریتی، خدمات، تدارکات و نگهداری تجهیزات قابل حمل مربوط است .
21- نظافت و نگهداری ساختمان و زمین:مشاغل این طبقه شامل تمیز نگهداشتن ساختمان‌ها، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌ها، هتل‌ها، آپارتمان‌ها و ... در وضعیت بهداشتی و خوب تمیزکردن کف‌ها، شامپوکردن فرش‌ها و موکت‌ها، دیوارها، شیشه‌ها و جمع‌آوری زباله‌ها، نقاشی، نجاری، چمن زنی،کنترل سیستم‌های خنککننده و گرم کننده است .
22- هنر، طراحی، سرگرمی، ورزش و رسانه:مشاغل این طبقه شامل طراحی، تولید، نمایش، اجرا، نویسندگی و انتشار منابع چند رسانه‌ای، بصری، اجرای هنری، روزنامه نگاری و سرگرمی است .
آیدا بکتاشی
برگرفته از: روزنامه تفاهم
