تاريخ : دوشنبه 7 فروردین 1391 | 12:13 PM | نویسنده : قاسمعلی
تحقیقات و تجربه نشان می دهد گروه ها معمولا راه حلهای بهتری ارائه می کنند تا افراد برای خلق راه کارهای خلاق ، تاکید بر تکنیکهای گروهی امری منطقی است .
سیستمهای پشتیبانی تصمیم گروهی ، سیستمهای نرم افزاری یا سخت افزاری هستند که گروه را در تصمیم گیریهای بهتر کمک می کنند . برای مثال، تکنیکهای توفان فکری و گروه اسمی را می توان به وسیله ویژگیهای سخت افزاری نظیر پرده های نمایش ویدیویی و ترمینالهای کامپیوتری انفرادی و اشتراکی بهبود بخشید که نظریات فردی را برای مشاهده کلیه شرکت کنندگان نمایش می دهند و امتیاز بندی می کند . سیستمهای یادگیری وبلسون از مینیاپولی مینسوتا ، بسته نرم افزاری پیشرفته ای را برای رای گیری درباره موضوعات گردآوری شده از طریق توفان فکری ، عرضه کرده است . شرکت کنندگان می توانند وضعیت هر موضوعی را به سرعت از طریق نمودارهای ستونی و دیگر نمایشهای گرافیکی یاد بگیرند . این دانشگاه دارای دو اتاق "توفان فکری الکترونیکی" است که هر یک از آنها دارای پرده های دیواری کامپیوتری وترمینالهای کامپیوتری انفرادی و اشتراکی است . شرکت کنندگان در جلسات توفان فکری می توانند اینده ها را بدون مشخص کردن منبع آن ، وارد سیستم نموده تا دیگران در آن سهیم شوند . از نرم افزار پیچیده برای ثبت ایده ها ، رای گیری و … بر روی پرده های بزرگ نمایش ویدیویی جهت مشاهده همه شرکت کنندگان ، استفاده می شود . در این مبحث :
1- مزایا و معایب تصمیم گیری گروهی بحث خواهیم کرد
2- تکنیکهای اصلی گروهی برای خلق راه‌کارها مرور خواهیم نمود .
- این تکنیکها عبارتند از :
· توفان فکری
· دوایر خلاقیت
· تکنیک گشت و گذار
- سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری گروهی
· شکوفه نیلوفر آبی ،
· تحلیل ساخت شناسی واژگان ،
· تکنیک گروه اسمی ،
· داستان نویسی برروی تابلوی دیواری
معایب تصمیم گیری گروهی :
1- در گروه های تعاملی فشارهایی برای سازگاری وجود دارد .
2- ممکن است یک فرد بر گروه تعاملی استیلا پیدا کند .
3- تصمیم گیری گروهی معمولا زمان بیشتری نسبت به تصمیم گیری فردی نیاز دارد .
4- گر چه گروه ها معمولا تصمیمهای بهتری نسبت به افراد متوسط اتخاذ می کنند ، اما بندرت بهتر از افراد برتر ، تصمیم گیری می کنند .
5- صرف زمان بیش از حد برای دستیابی به یک توافق گروهی ممکن است مزایای یک تصمیم خوب را منتفی کند .
6- گروه ها گاهی تصمیم گیرهایی مخاطره آمیزتر از آنچه که باید بعمل می آورند .
- توفان فکری :
توفان فکری مؤثرترین و احتمالا متداولترین فرآیند گروهی است . به این دلیل نام آن را یورش یا توفان فکری گذارده اند که مغز و فکر شرکت کنندگان "توفانی" را در مسئله ایجاد می کند .
هنگامی که اعضای گروه درباره مسئله فکر می کنند راه حلهای گوناگون به صورت خود به خود و بطور شفاهی مطرح می شود.
سرپرست گروه هر اندیشه و فکری را می پذیرد و آن را برای مشاهده دیگران روی تابلو می نویسد . ایده های خام و نسنجیده مورد تشویق قرار می گیرد . در ابتدا کمیت مطرح است ، نه کیفیت .
در جلسه اولیه هیچگونه بحث یا انتقادی صورت نمی گیرد . در نشستهای بعدی همین گروه ، نظریه های مورد ارزیابی قرار میگیرد .
اعضای گروه :
فرآیند توفان فکری با یک گروه 6 تا 12 نفره ، یک سرپرست یا هماهنگ کننده ، یک منشی سرو کار دارد و همه آنها در خلق نامحدود ایده ها درباره موضوعی معین دخیل هستند .
مراحل توفان فکری :
1. گروهی مرکب از 6 تا 12 نفر ، یک رهبر و یک منشی ، انتخاب کنید .
2. سرپرست یا رهبر مسئله را برای گروه ، ترجیحا قبل از تشکیل جلسه توفان فکری ، تعریف می کند .
3. گروه بصورت تعاملی و با رعایت چهار قانون توفان فکری به شرح زیر ، راه حلهای خود را برای مسئله پیشنهاد میکند :
الف - هیچ قضاوتی درباره هیچ پیشنهادی انجام نمی شود .
ب – کلیه نظرات حتی نظرات پوچ و غیر عملی ، مورد استقبال قرار می گیرند
ج – کمیت ایده ها هدف اصلی است زیرا به کیفیت می انجامد .
د – ایده ها را می توان ترکیب ، اصلاح و انتخاب نمود .
4. بعد از 25 تا 35 دقیقه ، گروه استراحتی می کند و سپس بر می گردد و ایده ها را نقد می کند .
انواع مختلف تکنیک توفان فکری :
نگارش فکری
سبد نگارش فکری
تجسم سازی خلاق
جهش های خلاق
دوایر خلاقیت
نگارش فکری :
خلاصه مراحل :
1. مسئله مشخص می شود .
2. شرکت کنندگان درحالی دورهم نشسته اند.نظرات خودرابرای حل مسئله روی کاغذمی نویسند .
3. بعد از مدت زمانی معین ، شرکت کنندگان یکی بعد از دیگری نظرات خود را بهشخص کنار دست خود در دایره ارائه می کنند .
4. شخصی که نظرات به دست او می رسد روی آن کار می کند و راه حلهای جدیدی را پرورش می دهند و آنها را روی همان کاغذ نوشته به شخص بعدی می سپرد .
5. سه دور یا بیشتر این ماجرا تکرار می شود .
6. نظرات با صدای بلند خوانده می شود ، روی وایت برد نوشته می شود ، یا به هر روش دیگری مورد بحث و ارزیابی قرار می گیرد .
سبد نگارش فکری :
یک گروه شش تا هشت نفره کـه به دور میزی نـشسته اند نظرات خود را درباره مسئله ای معین روی کاغذ می نویسند به محـض اینکـه شرکت کننـده ای چـهار ایـده نـوشـت می تواند کـاغذ خـود را در وسط میـز بـگذارد ، امـا افـراد می توانند به نگارش ایده های خود ادامه دهند . هنگامی که شرکت کنندگان تمامی نظرات خود را نوشتند ، با کاغذهایی که افراد دیگر روی میز گذاشته اند مبادله می کنند و نظرات جدیدی را با استفاده از آن نظرات خلق می کنند .
مراحل سبد نگارش فکری :
1. مسئله مشخص می شود .
2. یک گروه 6 تا 8 نفره که به دور میزی نشسته اند راه حلهای خود را برای حل مسئله روی تکه ای کاغذ می نویسند .
3. بعد از نوشتن حداقل چهار ایده ، هر شخص تکه کاغذ خود را در وسط میز قرار می دهد .
4. هنگامی که نوشتن نظرات به پایان رسید می توانند یکی از برگه های روی میز را برداشته و با بررسی آن نظرات ، ایده های جدیدی خلق کنند.
5. در نهایت ، همه شرکت کنندگان باید تکه کاغذ خود را با یکی از کاغذهای وسط میز مبادله کنند .
مراحل نگارش فکری :
1. مسئله مشخص می شود .
2. شش نفر که دور هم نشسته اند ظرف مدت زمان معینی سه ایده در سه ستون می نویسند .
3. آنها سپس ایده های خود را به شخص بعدی کنار دستشان می دهند .
4. آن شخص راه حلهای پیشنهادی شخص قبلی خود را بررسی و راه حلهای جدیدی ارائه می کند . وی راه حلیهای خود را در زیر راه حلهای شخص قبلی می نویسد .
5. این فرایند آن قدر تکرار می گردد تا هر کسی روی افکار اصلی هر شخص دیگر اظهار نظر کرده باشد .
6. سرانجام ، نتایج مورد بحث و ارزیابی قرار می گیرد .
تجسم سازی خلاق :
از این تکنیک اغلب در برنامه هـای خلاقیت و نو آوری استفاده می شود . اساس آن را این فرضیه تشکیل می دهد که توسعه مهارتهای تجـسم سـازی ، خلاقیت را بهبود می بخشد . تعداد اعضای گروه بهتر است بین شش تا هشت نفر باشد .
جهش های خلاق :
تصویر سازی خلاق یکی از چهار تکنیکی است که در مجموع به عنوان جهش خلاق ، شناخته شده است . چهار روش اصلی وجود دارد که یک شرکت یا گروه می تواند انجام جهش های خلاق را به خود آموزش دهد:
1. ارائه توصیفی درباره آنچه که از شرکت می خواهد تا در آینده شبیه به ان باشد .
2. ارائه توصیفی از رقیب آرمانی در آینده .
3. تجسم محصولات آرمانی اینده – محصولاتی که می توان در صورت نبود موانع فنی یا مالی ، انها را خلق کرد .
4. تعیین اطلاعاتی که شرکت بدان نیاز دارد .
محدودیتهای شرح داده شده در قسمت مربوط به تصویر سازی خلاق در اینجا نیز مصداق دارد .
هماهنگ کننده باید از مهارت کافی در رها سازی ذهن تصویر گران در یک شرایط گروهی ، برخوردار باشد .
دوایر خلاقیت :
دوایر خلاقیت گروه های کوچک از کارگران هستند که برای حل مسائل کیفی مرتبط با زمینه های کاری خاص خودشان ، گرد هم می آیند .
مسائل مربوط به اجرای TQM :
- کجای سیستم کمبود دارد؟ (مسئله کلی)
- چه نقصی در روش اجرای TQM وجود دارد؟
- چه مشکلاتی شما و همکارانتان در اجرای TQM دارید؟
- چه موانع، تاخیرها و شکستهایی را در اجرای TQM تجربه کرده اید؟
- هر یک از اشکالات ، شکستها ، ضایعات ، عیوب یا سوء استفاده ها را در رابطه با اجرای TQM برروی یک برگه کاغذ جداگانه بنویسید .
چگونه TQM را به اجرا در آوریم ؟ (مسئله کلی)
- راه های درمان جنبه جسورانه مسائل هستند .
- بهترین توصیه های خود را برای از بین بردن یا کاهش مشکلاتی که به تازگی شناسایی کرده اید ، ارائه کنید .
- چه خط مشی ها ، رویکردها یا رویه های متفاوتی را به کار برده اید (یا شاهد کاربرد آنها بوده اید) که نتیجه خوبی داده است ؟
- اگر کنترل کامل در اختیار شما بود چه تغییراتی را برای بهتر کردن وضعیت ، ایجاد می کردید؟
- اولین ایده و افکار جدیدی را که به ذهنتان می رسد روی برگه کاغذ بنویسید
- منتظر راه حل بهینه نمایید .
- هرگوه راه درمان را برای اجرای TQM برروی برگه جداگانه یادداشت کنید .
فرآیندهای گروهی برای خلق راه کارهای خلاق :
1- توفان فکری
2- تکنیک گشت و گذار
3- شکوفه نیلوفر آبی
4- داستان نویسی برروی تابلوی دیواری
مزایای تصمیم گیری گروهی :
1. گروه می تواند راه حل بهتری نسبت به فرد ارائه کند
2.افراد اگر خود در آن تصمیم گیری نقش داشته باشند راحتر آن را می پذیرند .
3. مشارکت گروهی به درک بهتر تصمیم می انجامد .
4. کار گروهی به تلاش گسترده تر در امر جست و جو و پژوهش ، کمک می کند .
5. میل به مخاطره پذیری متعادل می شود .
6. در کار گروهی معمولا قضاوت جمعی بهتری وجود دارد .
تکنیک دلفی :
فرآیند سنتی دلفی را که در پیش بینی سناریوها بکار می رود می توان به همان روش توفان فکری انفرادی، برای خلق راه‌کارهای محتلف، مورد استفاده قرار داد . در فرآ یند دلفی، پرسشنامه ای براسـاس برداشتـهایی از یـک موقعیت ، بـرای کارشـناسـان مربـوط ارسـال می شـود . پاسـخهای یکـایک ایـن کارشناسان جمـع آوری و خلاصه می شود
و خلاصه پاسخها همراه با رهنمودهایی برای اصلاح پاسخها در صورت لزوم ، یه هر یک از کارشناسان ارجاع داده می شود .
این فـرآیند تا چنـد بار تکرار می شود تا یک اتفاق نظر کلی حاصل گردد .
تکنیک دلفی روشی عالی برای جمـع آوری ایـده ها از کـارشناسان در مناطق مختلف جغرافیایی است .
ایده ها براساس شایسـتگی و نه بـراساس منابع انها ، مورد قضاوت و ارزیابی قرار می گیرند .
مراحل روش دلفی :
1. پیش بینی کنندگان پرسشنامه ای را براساس برداشتهای خودشان از موقعیت تهیه می کنند .
2. پرسشنامه ها برای گروهی از کارشناسان ارسال می شود و آنان به پرسشها پاسخ می دهند .
3. یکایک پرسشنامه های تکمیل شده جمع آوری و خلاصه می شود .
4. خلاصه پاسخها برای واکنش پاسخ دهندگان ، به آنان برگردانده می شود .
5. این فرآیند تا زمان دستیابی به یک اتفاق نظر عمومی ادامه می یابد .
- تکنیک گشت و گذار :
تکنیک گشت و گذار به ویژه هنگامی مفید است که گروه حتی بعد از استفاده از دیگر فرایندهای خلاق مانند توفان فکری یا داستان نویسی دیواری ، نتوانسته است به راه حلی دست یابد .
از این تکنیک می توان یا برای مسائلی که تعریف محدودی از آنها ارائه شده و یا برای مسائل پیچیده استفاده کرد .
در فرایند سیر و سیاحت و گشت و گذار ، چهار مرحله اصلی وجود دارد :
1- خود گشت و گذار .
2- ترسیم قیاس بین مسئله و رویدادها در گشت و گذار .
3- تجزیه و تحلیل این قیاسها برای مشاهده اینکه چه برداشتها یا راه حلیهای خلاقی می تواند صورت پذیرد .
4- سهیم شدن در تجارب گروه .
1. گشت و گذار :
رهبر یا ســرپرست بــه هر یـک از اعضای گروه آموزش می دهـد تا یک گشت و گذار ذهـنی در یک مکان فیزیکی که هیچ رابطه ای با مسئله مورد بررسی ندارد به عمل آورند . معمولا وی از اعضا می خواهد چشمانشـان را ببنـدند و از قوه تخـیل خود برای این سفر که ممکن است به یک موزه ، جنگل ، شهر یا هر نوع مکان دیگری ، چه واقعی و چه خیالی باشد ، استفاده کنند .
2. قیـاس بـه عـمل آوردن :
پس از اتمـام زمـان گـشت و گذار ، سرپرست گروه از اعـضا می خواهد با صرف 10 تا 15 دقیقه ، بین مشاهدات خود در طی سفر و مسئله مطرح شده ، قیاس بعمل آورند .
3. ارزیابی و شناخت :
اکنون رهبر از شرکت کنـندگان مـی خواهد که مشخص سازند روابط تعیین شده برحسـب مسئله در مرحله دوم واقعا چه معنایی دارد .
4. سهیم شـدن در تجارب :
از شرکت کنندگان خواسته می شود در سـیر و سـیاحتها ، قیاسها ، ادراکها و شـناختها و راه حلهای خود با گروه سهیم شوند . همانند توفان فکری ، اعضا می توانند درباره ایده های دیگران غور و اظهار نظر کنند .
خلاصه مراحل
1. رهبر یا سرپرسـت گروه بـه شـرکت کنندگان آمورش می دهد گشت و گذاری را در یک مکان فیزیـکی که سـرو کاری با مسئله در دست بررسی ندارد در ذهن خود تجسم سازند .
2. شرکت کنندگان بین مشاهدات خـود و مسئله مورد نظر ، قیاسـهایی به عمل می آورند .
3. سرپرست از شرکت کنندگان می خواهد مشـخص سازند قیاـسهایی که در گام دوم به عمل آورده اند چه راه حلهایی را برای حل این مسئله مطرح می سازند .
4. شرکت کنندگان در تجارب و راه حلهای یکدیگر سهیم هستند .
روش گالری :
این روش ، تکنیک دیگری است که در مؤسسه Battelle در فرانکفورت آلمان ظهور یافت . در این روش به جای ایده هایی که تغییر موقعیت می دهند ، آفرینندگان ایده ها تغییر موقعیت می دهند .
ایده ها روی فلیپ چارتها یا روی وایت برد نوشته می شود . بعد از حدود نیم ساعت اعضای گروه در گالریهای یکدیگر سیر و یادداشت برداری می کنند . برای تماشا و یادداشت برداری در هر گالری پنج دقیقه به انها فرصت داده می شود . آنگاه شرکت کنندگان به حوزه های کاری خود بر می گردند و ایده های یادداشت شده را به لیست ایده های خود اضافه می کنند . ایده ها را بعدا می توان خلاصه کرد .
گونه دیگری از این تکنیک ، معروف به ( گاری ایده ) به اعضا اجازه می دهد به اختیار خود گالریها را یکی بعد از دیگری طی کنند و ایده های خود را به ایده های نمایش داده شده اضافه کنند .
تکنیک گوردون / لیتل :
رهبر یا هماهنگ کننده مسئله را برای شرکت کنندگان شرح می دهد تا به تدریج از میزان انتزاعی بودن آن بکاهد . راه حلها در هر سطحی ارائه می شوند . هر قدر که توضیحات عینی تر و از میزان انتزاعی بودن آن بیشتر کاسته می شود ، راه حلهای معین تر ولی نه الزاما بهتری ، ظاهر می شود .
این تکنیک به یک رهبر قوی و انعطاف پذیری نیاز دارد که می تواند اعضای گروه را به وسعت نظر و گسترش دادن حوزه دید و چشم انداز ، تشویق کند .
تابلوی ایده ها :
تابلوی ایده ها یک تمیرین مستمر حل مسئله است که در آن ، مسئله ای روی یک تابلو یا دیوار نمایش داده می شود و اعضای گروه می توانند افکار خود را که قبلا بر روی کارتهای یادداشت نوشته شده ، به آن اضافه کنند .اگر مسئله بیش از حد بغرنج و غامض نباشد این روش ، مکانیزم مفیدی است . مزیت مهم آن این است که همه افراد را دخیل می کند و احساس مالکیت و علاقه اختصاصی نسبت به راه حلهایی که ظاهر می شود در افراد به وجود می آید .
محرکهای ایده ها :
حامیان یا محرکهای ایده بی نهایت برای خلق ایده ها مفید هستند . موضوعی ملموس و عینی را که به نحوی با مسئله مرتبط است به شرکت کنندگان بدهید . برای مثال ، هنگامی که استیو کانج ، مشاور توسعه محصول ، برای کمک به حل کنندگان مسئله برای اختراع چاشنی جدید Life Saver به خدمت گرفته شد فهرستی از 75 نوع چاشنی بستنی Baskin – Robbeins ، نمونه هایی از میوه های ناآشنا (کیوی ، کمکو آت) و نمونه هایی از عطرها را در اختیار آنان گذاشت .
کمیته نوآوری :
در این تکنیک ، مدیران ، نمایندگان فنی و دیگر کارکنان به طور دوره ای برای حل مسائل تشکیل جلسه می دهند . کارکنان با ارائه پیشنهادهای خود ، برای شغل هماهنگ کننده با یکدگیر به رقابت می پردازند .
گروه های نوآوری درون شرکتی :
در گروه نوآوری درون شرکتی ، مسئولان اجرایی ارشد از شرکتهای مختلف به رهبری یک مشاور نوآوری، تشکیل جلسه می دهند تا مسائل شرکت را به روشها ابتکاری حل و فصل کنند . دیگر فعالیتهای گروه شامل سمینارها ، سفرهای کوتاه مطالعاتی به سازمانها ، و پیش بینی روندها در عوامل مهم محیطی می گردد . چنین گروههایی در اروپا به ویژه نروژ و دانمارک بسیار متداول هستند و در ایالات متحده نیز به تدریج رواج می یابند .
لانه شیر :
" لانه شیر" عبارت است از یک جلسه گروهی حل مسئله بره ها در مقابل شیرها . در ابتدای جلسه معمولی یک بخش ، یا جلسه بین بخشها ، یک گروه کار که برای طرح مسئله ای تعیین شد ( بره ها ) ، بحث و مناظره خود را با دیگر اعضای گروه ( شیرها ) انجام می دهد .
تکنیک شکوفه نیلوفر آبی ، (یا روش MY ماتسومورا یا سوا):
یا سوا ماتسومورا ، رئیس بخش تحقیقات مدیریت Clover در چیباسیتی ژاپن ، این تکنیک را طراحی کرد . فرایند آن به صورت زیر است :
1- یک موضوع اصلی ، ایده ، مسئله ، موضوع و غیره در مرکز نمودار شکوفه نیلوفر آبی MY نوشته می شود .
2- سپس از شرکت کنندگان خواسته می شود به ایده ها یا کاربردها یا راه حلها و موضوعات مرتبط ، فکر کنند . سپس این ایده ها در داخل دایره هایی واقع در مرکز نمودار و اطراف موضوعات اصلی ثبت میشود .
3- آنگاه این ایده ها مبنای خلق نمودارهای نیلوفر آبی اضافی را به وجود می آورد . برای مثال ، A مجموعه ای از هشت خانه را در اطراف خود خواهد داشت . همینطور B ، C و …
این روش در فرهنگ ژاپنی ها به ویژه هنگامی که برای خق کاربردهای جدید فن آوریها یا محصولات موجود به کار می رود بسیار خوب عمل می کند .
خلاصه مراحل :
1- یک ایده ، مسئله ، یا موضوع اصلی در مرکز نمودار شکوفه نیلوفر آبی MY نوشته میشود .
2- شرکت کنندگان درباره ایده ها ، موضوعات ، راه حلها ، کاربردها ، و … مربوط از طریق توفان فکری عملی میکنند . ایده هایشان در داخل هشت دایره اطراف ، نوشته می شود .
3- هر یک از این هشت ایده ، مرکز شکوفه نیلوفر آبی جدیدی را تشکیل می دهند .
4- شرکت کنندگان ایده ها ، موضوعات ، راه حلها ، کاربردها و … مرتبط با هر یک از این هشت نمودار را از طریق توفان فکری مورد رسیدگی قرار می دهند .
5- تکرار بیشتر باعث تضمین بیشتر می گردد .
6- ایده های به دست آمده مورد بحث وارزیابی قرار می گیرند .
تحلیل ساخت شناسی واژگان :
خلاصه مراحل :
1- محصول یا خدمتی که قرار است اصلاح شود ، انتخاب می شود .
2- یک ماتریس دو یا سه بعدی با یک محور متشکل از ویژگی ها یا مشخصات محصول یا خدمت ، و محور دیگری متشکل از واژه هایی نظیر افعال ، صفات ، یا قیود ترسیم می شود .محورسوم شامل واژه های اضافی تغییر ، ویژگی ها یا سایر فاعل های مربوطه است .
3- واژه های تغییر در مورد ویژگیها به کار گرفته می شوند .
4- نتایج مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد .
روش NHK :
خلاصه مراحل :
1- درپاسخ به صورت مسئله ، شرکت کنندگان پنج ایده را روی کارتهای جداگانه می نویسند .
2- شرکت کنندگان در گروه های پنج نفره تشکیل جلسه می دهند . هر شخص ایده های خود ر برای اعضای دیگر گروه شرح می دهد . اعضای دیگر گروه هر گونه ایده های جدیدی را که به ذهنشان برسد روی کارتهای جداگانه می نویسند .
3- کارتها جمع آوری و براساس موضوع به گروههای مختلف دسته بندی می شود .
4- گروه های جدیدی مرکب از دو یا سه نفر تشکیل می شود . هر گروه یک یا چند گروه از کارتهای دسته بندی شده را بر می دارد و از طریق توفان فکری ، ایده های جدیدی را در ارتباط با ایده های درج شده بر روی کارتها خلق می کند . این کار تا نیم ساعت به طول می انجامد . ایده های جدید نیز بر روی کارتها نوشته می شوند .
5- در پایان این جلسه ، هر گروه کارتهای خود را براساس موضوع سازماندهی و ایده ها را به بقیه اعضای گروه اعلام می کند . همه ایده ها توسط سرپرست یا دبیر گروه روی یک صفحه بزرگ نوشته می شود .
6- شرکت کنندگان به گروه های ده نفره تقسیم می شوند و کلیه ایده ها را ، یک به یک از طریق توفان فکری مورد بررسی قرار می دهند .
تصمیم گیری گروهی NGT*/multivoting:
تکنیک گروه اسمی :
تکنیک گروه اسمی ( NGT ) فرایند گروهی کوچک سازمان یافته ای برای خلق ایده ها است از این تکنیک می توان برای از بین بردن تاثیر و نفوذ یک شخص مقتدر ، بر نتایج فرایند خلق ایده گروه ( خواه منشا این تاثیر یک مقام رسمی باشد و خواه یک شخص ) استفاده کرد .
تکنیک NGT همانند روش توفان فکری از یک گروه شش تا 12 نفره استفاده می کند . رهبر گروه نقش دبیر جلسه را نیز ایفا می کند وپاسخهای گروه را در زمان مناسب بر روی یک صفحه مناسب که برای همه شرکت کنندگان قابل مشاهده باشد ، ثبت می کند .
فرایند تصمیم گیری با استفاده از تکنیک گروه اسمی از چهار مرحله متمایز تشکیل می شود که می توان بسته به موقعیتهای مختلف ، تغییراتی را در آن به وجود آورد ، چنانکه در پاراگراف های زیر اشاره شده است .
گام اول : خلق ایده ها
رهبر یا سرپرست گروه مسئله ، سوال انگیزشی ، یا دیگر موضوع کانونی را برای شرکت کنندگان مطرح می کند و آن را روی وایت برد یا دیگر سطوح نوشتاری می نویسد .
گام دوم : ثبت ایده ها
در گام دوم ، ایده های خلق شده در نخستین گام به روش نگارش ایده ها ، روی تخته نوشته می شوند . این فرایند آنقدر ادامه می یابد تا همه شرکت کنندگان لیست خود را تکمیل کنند وهمه ایده ها روی تخته ثبت شده باشد . همچنین اطمینان حاصل می شود که هیچ ایده ای نادیده نگرفته شده است .
هر ایده ای در لیست تهیه شده در دومین گام به ترتیبی که نوشته شده است مورد بحث قرار می گیرد .
گام سوم : رای گیری درباره ایده ها
یک گروه اسمی اغلب اوقات فهرستی از 20 تا 100 ایده یا حتی بیشتر را تهیه می کند . این لیست باید به نحوی خلاصه شده و براساس تصمیم گروه ، به انتخاب بهترین راه کار بینجامد . چندین روش در این مرحله وجود دارد که همگی براساس اصل رای گیری مخفی به اجرا در می آیند : رایج ترین شیوه رای گیری این است که رهبر ا یکایک اعضا بخواهد پنج ایده را که به نظر آنها بهترین می باشند بر روی کارت 5 × 3 بنویسند و سپس برای جدول بندی و اعلام امتیازها به رهبر ارائه کنند . به طور معمول پنج تا ده راه کار که براساس رای مخفی به عنوان بهترین تعیین می شوند بار دیگر رای گیری و از بین آنها یک ، دو ، یا سه راه کار به عنوان بهترین برگزیده می شود .
مشاهدات به عمل آمده بر روی این تکنیک ثابت شده است که تکنیک گروه اسمی روش موثری برای پیشگیری از نفوذ و تاثیرگذاری افراد نافذ بر روی نتیجه فرایندهای تصمیم گروهی به شمار می رود .
تکنیک کارت سنجاقی :
تکنیک دیگری به نام کارت سنجاقی در موسسه بالت فرانکفورت آلمان به وجود آمد . این نوع تکنیک که آلمانی ها آن را از تکنیک توفان فکری اقتباس کرده اند ، بر پایه تکنیک خلاقیت دیگری در آلمان موسوم به تکنیک استعاره استوار است .
سناریونویسی :
سناریونویسی یعنی تجزیه و تحلیل اطلاعات ، فکر کردن و نوشتن درباره سناریوها و بحث درباره آینده بالقوه شرکت (یا فرد). سناریونویسی تکنیک پیچیده ای است که به زمان و تلاش قابل توجهی نیاز دارد . فکر کردن درباره احتمالات آینده بسیار حائز اهمیت است . از سناریونویسی می توان برای حل انواع مختلف مسائل استفاده کرد . سه تا پنج عامل محرکه اصلی آینده شرکت مشخص می شود . مانند جمعیت شناسی یا فن آوری متغیر . سپس سناریوهای آینده براساس تاثیر احتمالی این عوامل بر پنج تا ده عامل اصلی دیگر نظیر سهم بازار ، واکنش مشتریان ، الگوهای خرید ، اقتصاد و نیازهای تحقیق و توسعه .
روش SIL :
این تکنیک شبیه به دیگر گونه های توفان فکری است که بسیاری از آنها نیز در موسسه باتل طراحی شده اند .
خلاصه مراحل :
1- هر شرکت کننده در حالت سکوت ، پاسخهای خود را در مورد یک صورت مسئله خلق می کند .
2- دو عضو گروه هر یک ایده ای را با صدای بلند می خوانند .
3- اعضای دیگر سعی می کنند این دو ایده را در یک ایده ترکیب کنند .
4- عضو دیگر ایده خود را با صدای بلند می خواند و اعضای دیگر سعی می کنند آن را ا ایده قبلی ترکیب کنند .
5- این فرایند آنقدر ادامه می یابد تا یک راه حل عملی یافت شود یا موعد مقرر به سر رسد .
داستان نویسی بر روی تابلوی دیواری
عبارت است از خلق داستانی بر روی تابلو . یعنی شما افکار و نظریات خود و دیگران را بر می دارید و در حالی که بر روی پروژه ای کار می کنید یا سعی دارید مسئله ای را حل کنید ، آنها را بر روی دیواری گسترش می دهید و شروع به مشاهده رابطه بین آنها می کنید ، می بینید که چگونه یک ایده با یک ایده دیگر رابطه دارد و چگونه همه تکه ها با یکدیگر تناسب دارند . داستان نویسی بر روی تابلوی دیواری سطح بالایی از مشارکت را می طلبد . اما هنگامی که افکار به جریان افتد ، افراد درگیر ، در مسئله غرق خواهند شد . آنها بر اندیشه های یکدیگر » سوار « می شوند ، یا به اندیشه های یکدیگر » شاخ و برگ « می افزایند .
مشاهدات نهایی درباره داستان نویسی بر روی تابلوی دیواری :
1- گروهی مرکب از 8 تا 12 نفر ، یک رهبر و یک ثبت کننده تشکیل می گردد .
2- مسئله به عنوان سر ستون اصلی در بالای تابلوی داستانی تعین و شناسایی می شود
3- سرستونهای هدف و متفرقه نوشته می شوند . سرستون هدف از طریق توفان فکری مورد بررسی و کنکاش قرار می گیرد .
4- سرستونهای دیگر از طریق توفان فکری مشخص می شوند .
5- زیر ستونهای هر سرستون از طریق توفان فکری مشخص می شوند .
6- بعد از استراحتی کوتاه ، جلسه نقد و بررسی تشکیل می گردد و از قوانینی متفاوت از قوانین مورد استفاده در جلسه خلاقیت ، استفاده می شود .
7- سپس از تابلوهای ایده ها ، ارتباطات و سازمان ، با استفاده از مراحل مشابه ، بهره گرفته می شود .
مطالعه فرایندهای خلاق حل مسئله :
توفان فکری گروهی است که شدیدا به قیاسها و استعاره ها ، تداعی و تکنیک گشت و گذار تکیه دارد و از این تکنیکها کمک می گیرد تا ذهن بتواند بین اشیا ، ایده ها ، محصولات ، اشخاص و … ظاهرا غیر مرتبط ، ارتباط برقرار کند . هدف دو گانه این فرایند ، یادگیری ( یعنی آشنا کردن غریبه ) و نوآوری ( یعنی غریبه کردن آشنا ) است .این فرایند معمولا از هفت نفر متشکل از صاحب مسئله ، یک نفر تسهیل کننده و پنج عضو دیگر استفاده می کند . به نظر ویلیام گوردون ، خالق این تکنیک ، مطالعه فرایندهای خلاق حل مسئله بر پایه سه فرضیه مهم استوار است :
1- خلاقیت در همه افراد تا حدودی نهفته است
2- خلاقیت با عناصر عاطفی و غیر عقلایی رابطه نزدیکتری دارد تا با عناصر فکری و عقلانی
3- این عناصر عاطفی را می توان از طریق آموزش و تمرین مهار کرد .
از سه مکانیزم برای سهولت بخشیدن به چنین رفتاری استفاده می شود :
1- قیاس مستقیم : درک میزان شباهت بین یک شی با اشیاء دیگری که با آنها آشنا هستید ، مانند سیستمهای بیولوژیکی .
2- قیاس شخصی : تظاهر به اینکه شما شی ، مورد مطالعه خود هستید . این همان نقش بازی کردن به معنای وسیع کلمه است .
3- قیاس نمادین : خلق یک واژه فشرده از مسئله در دست بررسی ، یک واژه کلیدی سپس از یک یا دو قیاس مرتبط با این مفهوم برای توفان فکری استفاده می شود .
خلاصه مراحل :
1- مسئله مشخص می شود . صاحب مسئله آن را تعریف می کند و کار را با مطرح کردن پرسش » چگونه … « آغاز می کند .
2- مسئله به اختصار تجزیه و تحلیل می شود . صاحب مسئله توضیح می دهد که چرا آن را مسئله می دانند ، چه راه حلهایی امتحان شده است و اهداف جلسه چیست .
3- اهداف و خواسته ها بیان می شود . شرکت کنندگان اهداف و خواسته های شخصی برای مسئله را می نویسند . این اهداف و خواسته ها شروع مبهم و اغلب "خام و نسنجیده" راه حلها هستند .
4- اهداف و خواسته های گروه فهرست بندی می شود . پس از آنکه افراد فهرست اهداف و خواسته های خود را تکمیل کرده اند این اهداف توسط تسهیل کننده روی تابلوی دیواری نوشته می شود . روش میز گرد نوبتی نظیر آنچه که در تکنیک گروه اسمی استفاده می شود نتیجه خوبی می دهد .
5- صاحب مسئله سعی می کند راه حل احتمالی را شناسایی کند .
6- صاحب مسئله سه نقطه قوت و سه نقطه ضعف راه حل احتمالی را ثبت می کند .
7- گروه به نقد و بررسی راه حل پیشنهادی می پردازد .
خلاصه مراحل تیمهای پنج نفره :
1- یک موضوع اصلی انتخاب می شود .
2- رهبر گروه آن را برای شرکت کنندگان شرح می دهد . در صورت لزوم ، مسائل مربوطه را به آنان توضیح می دهد .
3- شرکت کنندگان با صرف دو دقیقه وقت ، لیستهای ایده های مرتبط با موضوع اصلی را تهیه می کنند .
4- آنها با تقسیم شدن به تیمهای پنج نفره ، ایده های خود را روی هم می گذارند تا لیستهای طویل تری ازموضوعات را تهیه کنند تا به ترتیب اهمیت ، رتبه بندی شوند .
5- همه گروهها گرد هم آمده ولیست کوتاهی مرکب از مهمترین موضوعات هر گروه را تهیه و کل لیستها را 6- این موضوعات مورد بحث و ارزیابی قرار می گیرد
خلاصه مراحل روش TKJ:
الف – تعریف مسئله .
ب – راه حل مسئله .
الف – تعریف مسئله
1- یک موضوع محوری به شرکت کنندگان داده می شود و از آنها خواسته می شود هر چند تعداد ایده ای که می توانند درباره مسئله روی کارتهای 5 × 3 بنویسند .
هر عضو می تواند 15 تا 20 ایده در یک محدوده زمانی 5 تا 10 دقیقه خلق کند .
2- کارتها جمع آوری و براساس اتفاق نظر گروهی به چند مقوله بسیار کلی دسته بندی می شوند .
TKJ استفاده از شوخی را به هنگام دسته بندی کارتها وبحث درباره ایده ها ، تشویق می کند .
3- رهبر یکی از کارتها را با صدای بلند می خواند .
4- اعضا کارتها را در کیسه های خود که حاوی ایده های مرتبط است پیدا می کنند و آنها را با صدای بلند می خوانند .
5- گروه برای هر دسته از کارتها نامی را انتخاب می کند که جوهره اندیشه های مطرح شده ( یعنی جوهره مسئله ) را در بر می گیرد .
6- این فرایند آنقدر ادامه می یابد تا همه کارتها در دسته های نامگذاری شده قرار گیرد
7- دسته های نامگذاری شده در یک گروه فراگیر ترکیب شده و به همان روش ، نامگذاری می شود .
این مجموعه نهایی بیانگر تعریف مورد توافق گروهی مسئله است .
هدف از دسته بندی ایده ها به گروههای مختلف ، وارد کردن طرز فکرهای جدید در مقوله های قدیمی موضوعات است .
ب – راه حل مسئله :
1- شرکت کنندگان راه حلهای ممکن برای مسئله را روی کارتهای 12 × 7 می‌نویسند این ایده ها ممکن است با ایده های بعدی ربط داشته یا نداشته باشد .
2- رهبر کارتها را جمع آوری و مجددا توزیع می کند (همانند بخش الف) . سپس یک ایده را با صدای بلند می خواند . شــرکت کنندگان هماننــد قبل کارتهایی را که به این ایده ربط دارند پیدا می کنند . این ایده ها با صدای بلند خوانده می شوند و مجموعه راه حل نامگذاری شده ای ظهور پیدا می کند .
درپایان ، سی و دو تکنیک در این مقاله توضیح داده شده است . لازم است متذکر شوم که استفاده ازاین تکنیکها بی نهایت مفید هستند ، اما تنها در صورتی که شما آنها را به کار ببندید . ابتدا آنها را بخوانید ، سپس برنامه ای را برای استفاده از آنها تدوین کنید و آنها را در تلاشهای حل مسئله و گروه کاری خود و همچنین در صورت ممکن ، در بقیه سازمانتان ، اجرا کنید .ممکن است پنج تا ده تکنیک باب طبع شما باشد . اما همه آنها را امتحان کنید و در مناسبتهای مختلف به همه آنها مراجعه کنید تا برای شما یکنواخت و کسل کننده نباشند . در هر صورت ، خود را نسبت به استفاده از این تکنیکها ملزم و متعهد بدانید .
منابع :
1- 101تکنیک حل خلاق مسئله
2- هنر خلاقیت در صنعت و فن (حسن نعمتی)
برگرفته از وبلاگ علیرضا بخشی‌زاده
1- مزایا و معایب تصمیم گیری گروهی بحث خواهیم کرد
2- تکنیکهای اصلی گروهی برای خلق راه‌کارها مرور خواهیم نمود .
- این تکنیکها عبارتند از :
· توفان فکری
· دوایر خلاقیت
· تکنیک گشت و گذار
- سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری گروهی
· شکوفه نیلوفر آبی ،
· تحلیل ساخت شناسی واژگان ،
· تکنیک گروه اسمی ،
· داستان نویسی برروی تابلوی دیواری
معایب تصمیم گیری گروهی :
1- در گروه های تعاملی فشارهایی برای سازگاری وجود دارد .
2- ممکن است یک فرد بر گروه تعاملی استیلا پیدا کند .
3- تصمیم گیری گروهی معمولا زمان بیشتری نسبت به تصمیم گیری فردی نیاز دارد .
4- گر چه گروه ها معمولا تصمیمهای بهتری نسبت به افراد متوسط اتخاذ می کنند ، اما بندرت بهتر از افراد برتر ، تصمیم گیری می کنند .
5- صرف زمان بیش از حد برای دستیابی به یک توافق گروهی ممکن است مزایای یک تصمیم خوب را منتفی کند .
6- گروه ها گاهی تصمیم گیرهایی مخاطره آمیزتر از آنچه که باید بعمل می آورند .
- توفان فکری :
توفان فکری مؤثرترین و احتمالا متداولترین فرآیند گروهی است . به این دلیل نام آن را یورش یا توفان فکری گذارده اند که مغز و فکر شرکت کنندگان "توفانی" را در مسئله ایجاد می کند .
هنگامی که اعضای گروه درباره مسئله فکر می کنند راه حلهای گوناگون به صورت خود به خود و بطور شفاهی مطرح می شود.
سرپرست گروه هر اندیشه و فکری را می پذیرد و آن را برای مشاهده دیگران روی تابلو می نویسد . ایده های خام و نسنجیده مورد تشویق قرار می گیرد . در ابتدا کمیت مطرح است ، نه کیفیت .
در جلسه اولیه هیچگونه بحث یا انتقادی صورت نمی گیرد . در نشستهای بعدی همین گروه ، نظریه های مورد ارزیابی قرار میگیرد .
اعضای گروه :
فرآیند توفان فکری با یک گروه 6 تا 12 نفره ، یک سرپرست یا هماهنگ کننده ، یک منشی سرو کار دارد و همه آنها در خلق نامحدود ایده ها درباره موضوعی معین دخیل هستند .
مراحل توفان فکری :
1. گروهی مرکب از 6 تا 12 نفر ، یک رهبر و یک منشی ، انتخاب کنید .
2. سرپرست یا رهبر مسئله را برای گروه ، ترجیحا قبل از تشکیل جلسه توفان فکری ، تعریف می کند .
3. گروه بصورت تعاملی و با رعایت چهار قانون توفان فکری به شرح زیر ، راه حلهای خود را برای مسئله پیشنهاد میکند :
الف - هیچ قضاوتی درباره هیچ پیشنهادی انجام نمی شود .
ب – کلیه نظرات حتی نظرات پوچ و غیر عملی ، مورد استقبال قرار می گیرند
ج – کمیت ایده ها هدف اصلی است زیرا به کیفیت می انجامد .
د – ایده ها را می توان ترکیب ، اصلاح و انتخاب نمود .
4. بعد از 25 تا 35 دقیقه ، گروه استراحتی می کند و سپس بر می گردد و ایده ها را نقد می کند .
انواع مختلف تکنیک توفان فکری :
نگارش فکری
سبد نگارش فکری
تجسم سازی خلاق
جهش های خلاق
دوایر خلاقیت
نگارش فکری :
خلاصه مراحل :
1. مسئله مشخص می شود .
2. شرکت کنندگان درحالی دورهم نشسته اند.نظرات خودرابرای حل مسئله روی کاغذمی نویسند .
3. بعد از مدت زمانی معین ، شرکت کنندگان یکی بعد از دیگری نظرات خود را بهشخص کنار دست خود در دایره ارائه می کنند .
4. شخصی که نظرات به دست او می رسد روی آن کار می کند و راه حلهای جدیدی را پرورش می دهند و آنها را روی همان کاغذ نوشته به شخص بعدی می سپرد .
5. سه دور یا بیشتر این ماجرا تکرار می شود .
6. نظرات با صدای بلند خوانده می شود ، روی وایت برد نوشته می شود ، یا به هر روش دیگری مورد بحث و ارزیابی قرار می گیرد .
سبد نگارش فکری :
یک گروه شش تا هشت نفره کـه به دور میزی نـشسته اند نظرات خود را درباره مسئله ای معین روی کاغذ می نویسند به محـض اینکـه شرکت کننـده ای چـهار ایـده نـوشـت می تواند کـاغذ خـود را در وسط میـز بـگذارد ، امـا افـراد می توانند به نگارش ایده های خود ادامه دهند . هنگامی که شرکت کنندگان تمامی نظرات خود را نوشتند ، با کاغذهایی که افراد دیگر روی میز گذاشته اند مبادله می کنند و نظرات جدیدی را با استفاده از آن نظرات خلق می کنند .
مراحل سبد نگارش فکری :
1. مسئله مشخص می شود .
2. یک گروه 6 تا 8 نفره که به دور میزی نشسته اند راه حلهای خود را برای حل مسئله روی تکه ای کاغذ می نویسند .
3. بعد از نوشتن حداقل چهار ایده ، هر شخص تکه کاغذ خود را در وسط میز قرار می دهد .
4. هنگامی که نوشتن نظرات به پایان رسید می توانند یکی از برگه های روی میز را برداشته و با بررسی آن نظرات ، ایده های جدیدی خلق کنند.
5. در نهایت ، همه شرکت کنندگان باید تکه کاغذ خود را با یکی از کاغذهای وسط میز مبادله کنند .
مراحل نگارش فکری :
1. مسئله مشخص می شود .
2. شش نفر که دور هم نشسته اند ظرف مدت زمان معینی سه ایده در سه ستون می نویسند .
3. آنها سپس ایده های خود را به شخص بعدی کنار دستشان می دهند .
4. آن شخص راه حلهای پیشنهادی شخص قبلی خود را بررسی و راه حلهای جدیدی ارائه می کند . وی راه حلیهای خود را در زیر راه حلهای شخص قبلی می نویسد .
5. این فرایند آن قدر تکرار می گردد تا هر کسی روی افکار اصلی هر شخص دیگر اظهار نظر کرده باشد .
6. سرانجام ، نتایج مورد بحث و ارزیابی قرار می گیرد .
تجسم سازی خلاق :
از این تکنیک اغلب در برنامه هـای خلاقیت و نو آوری استفاده می شود . اساس آن را این فرضیه تشکیل می دهد که توسعه مهارتهای تجـسم سـازی ، خلاقیت را بهبود می بخشد . تعداد اعضای گروه بهتر است بین شش تا هشت نفر باشد .
جهش های خلاق :
تصویر سازی خلاق یکی از چهار تکنیکی است که در مجموع به عنوان جهش خلاق ، شناخته شده است . چهار روش اصلی وجود دارد که یک شرکت یا گروه می تواند انجام جهش های خلاق را به خود آموزش دهد:
1. ارائه توصیفی درباره آنچه که از شرکت می خواهد تا در آینده شبیه به ان باشد .
2. ارائه توصیفی از رقیب آرمانی در آینده .
3. تجسم محصولات آرمانی اینده – محصولاتی که می توان در صورت نبود موانع فنی یا مالی ، انها را خلق کرد .
4. تعیین اطلاعاتی که شرکت بدان نیاز دارد .
محدودیتهای شرح داده شده در قسمت مربوط به تصویر سازی خلاق در اینجا نیز مصداق دارد .
هماهنگ کننده باید از مهارت کافی در رها سازی ذهن تصویر گران در یک شرایط گروهی ، برخوردار باشد .
دوایر خلاقیت :
دوایر خلاقیت گروه های کوچک از کارگران هستند که برای حل مسائل کیفی مرتبط با زمینه های کاری خاص خودشان ، گرد هم می آیند .
مسائل مربوط به اجرای TQM :
- کجای سیستم کمبود دارد؟ (مسئله کلی)
- چه نقصی در روش اجرای TQM وجود دارد؟
- چه مشکلاتی شما و همکارانتان در اجرای TQM دارید؟
- چه موانع، تاخیرها و شکستهایی را در اجرای TQM تجربه کرده اید؟
- هر یک از اشکالات ، شکستها ، ضایعات ، عیوب یا سوء استفاده ها را در رابطه با اجرای TQM برروی یک برگه کاغذ جداگانه بنویسید .
چگونه TQM را به اجرا در آوریم ؟ (مسئله کلی)
- راه های درمان جنبه جسورانه مسائل هستند .
- بهترین توصیه های خود را برای از بین بردن یا کاهش مشکلاتی که به تازگی شناسایی کرده اید ، ارائه کنید .
- چه خط مشی ها ، رویکردها یا رویه های متفاوتی را به کار برده اید (یا شاهد کاربرد آنها بوده اید) که نتیجه خوبی داده است ؟
- اگر کنترل کامل در اختیار شما بود چه تغییراتی را برای بهتر کردن وضعیت ، ایجاد می کردید؟
- اولین ایده و افکار جدیدی را که به ذهنتان می رسد روی برگه کاغذ بنویسید
- منتظر راه حل بهینه نمایید .
- هرگوه راه درمان را برای اجرای TQM برروی برگه جداگانه یادداشت کنید .
فرآیندهای گروهی برای خلق راه کارهای خلاق :
1- توفان فکری
2- تکنیک گشت و گذار
3- شکوفه نیلوفر آبی
4- داستان نویسی برروی تابلوی دیواری
مزایای تصمیم گیری گروهی :
1. گروه می تواند راه حل بهتری نسبت به فرد ارائه کند
2.افراد اگر خود در آن تصمیم گیری نقش داشته باشند راحتر آن را می پذیرند .
3. مشارکت گروهی به درک بهتر تصمیم می انجامد .
4. کار گروهی به تلاش گسترده تر در امر جست و جو و پژوهش ، کمک می کند .
5. میل به مخاطره پذیری متعادل می شود .
6. در کار گروهی معمولا قضاوت جمعی بهتری وجود دارد .
تکنیک دلفی :
فرآیند سنتی دلفی را که در پیش بینی سناریوها بکار می رود می توان به همان روش توفان فکری انفرادی، برای خلق راه‌کارهای محتلف، مورد استفاده قرار داد . در فرآ یند دلفی، پرسشنامه ای براسـاس برداشتـهایی از یـک موقعیت ، بـرای کارشـناسـان مربـوط ارسـال می شـود . پاسـخهای یکـایک ایـن کارشناسان جمـع آوری و خلاصه می شود
و خلاصه پاسخها همراه با رهنمودهایی برای اصلاح پاسخها در صورت لزوم ، یه هر یک از کارشناسان ارجاع داده می شود .
این فـرآیند تا چنـد بار تکرار می شود تا یک اتفاق نظر کلی حاصل گردد .
تکنیک دلفی روشی عالی برای جمـع آوری ایـده ها از کـارشناسان در مناطق مختلف جغرافیایی است .
ایده ها براساس شایسـتگی و نه بـراساس منابع انها ، مورد قضاوت و ارزیابی قرار می گیرند .
مراحل روش دلفی :
1. پیش بینی کنندگان پرسشنامه ای را براساس برداشتهای خودشان از موقعیت تهیه می کنند .
2. پرسشنامه ها برای گروهی از کارشناسان ارسال می شود و آنان به پرسشها پاسخ می دهند .
3. یکایک پرسشنامه های تکمیل شده جمع آوری و خلاصه می شود .
4. خلاصه پاسخها برای واکنش پاسخ دهندگان ، به آنان برگردانده می شود .
5. این فرآیند تا زمان دستیابی به یک اتفاق نظر عمومی ادامه می یابد .
- تکنیک گشت و گذار :
تکنیک گشت و گذار به ویژه هنگامی مفید است که گروه حتی بعد از استفاده از دیگر فرایندهای خلاق مانند توفان فکری یا داستان نویسی دیواری ، نتوانسته است به راه حلی دست یابد .
از این تکنیک می توان یا برای مسائلی که تعریف محدودی از آنها ارائه شده و یا برای مسائل پیچیده استفاده کرد .
در فرایند سیر و سیاحت و گشت و گذار ، چهار مرحله اصلی وجود دارد :
1- خود گشت و گذار .
2- ترسیم قیاس بین مسئله و رویدادها در گشت و گذار .
3- تجزیه و تحلیل این قیاسها برای مشاهده اینکه چه برداشتها یا راه حلیهای خلاقی می تواند صورت پذیرد .
4- سهیم شدن در تجارب گروه .
1. گشت و گذار :
رهبر یا ســرپرست بــه هر یـک از اعضای گروه آموزش می دهـد تا یک گشت و گذار ذهـنی در یک مکان فیزیکی که هیچ رابطه ای با مسئله مورد بررسی ندارد به عمل آورند . معمولا وی از اعضا می خواهد چشمانشـان را ببنـدند و از قوه تخـیل خود برای این سفر که ممکن است به یک موزه ، جنگل ، شهر یا هر نوع مکان دیگری ، چه واقعی و چه خیالی باشد ، استفاده کنند .
2. قیـاس بـه عـمل آوردن :
پس از اتمـام زمـان گـشت و گذار ، سرپرست گروه از اعـضا می خواهد با صرف 10 تا 15 دقیقه ، بین مشاهدات خود در طی سفر و مسئله مطرح شده ، قیاس بعمل آورند .
3. ارزیابی و شناخت :
اکنون رهبر از شرکت کنـندگان مـی خواهد که مشخص سازند روابط تعیین شده برحسـب مسئله در مرحله دوم واقعا چه معنایی دارد .
4. سهیم شـدن در تجارب :
از شرکت کنندگان خواسته می شود در سـیر و سـیاحتها ، قیاسها ، ادراکها و شـناختها و راه حلهای خود با گروه سهیم شوند . همانند توفان فکری ، اعضا می توانند درباره ایده های دیگران غور و اظهار نظر کنند .
خلاصه مراحل
1. رهبر یا سرپرسـت گروه بـه شـرکت کنندگان آمورش می دهد گشت و گذاری را در یک مکان فیزیـکی که سـرو کاری با مسئله در دست بررسی ندارد در ذهن خود تجسم سازند .
2. شرکت کنندگان بین مشاهدات خـود و مسئله مورد نظر ، قیاسـهایی به عمل می آورند .
3. سرپرست از شرکت کنندگان می خواهد مشـخص سازند قیاـسهایی که در گام دوم به عمل آورده اند چه راه حلهایی را برای حل این مسئله مطرح می سازند .
4. شرکت کنندگان در تجارب و راه حلهای یکدیگر سهیم هستند .
روش گالری :
این روش ، تکنیک دیگری است که در مؤسسه Battelle در فرانکفورت آلمان ظهور یافت . در این روش به جای ایده هایی که تغییر موقعیت می دهند ، آفرینندگان ایده ها تغییر موقعیت می دهند .
ایده ها روی فلیپ چارتها یا روی وایت برد نوشته می شود . بعد از حدود نیم ساعت اعضای گروه در گالریهای یکدیگر سیر و یادداشت برداری می کنند . برای تماشا و یادداشت برداری در هر گالری پنج دقیقه به انها فرصت داده می شود . آنگاه شرکت کنندگان به حوزه های کاری خود بر می گردند و ایده های یادداشت شده را به لیست ایده های خود اضافه می کنند . ایده ها را بعدا می توان خلاصه کرد .
گونه دیگری از این تکنیک ، معروف به ( گاری ایده ) به اعضا اجازه می دهد به اختیار خود گالریها را یکی بعد از دیگری طی کنند و ایده های خود را به ایده های نمایش داده شده اضافه کنند .
تکنیک گوردون / لیتل :
رهبر یا هماهنگ کننده مسئله را برای شرکت کنندگان شرح می دهد تا به تدریج از میزان انتزاعی بودن آن بکاهد . راه حلها در هر سطحی ارائه می شوند . هر قدر که توضیحات عینی تر و از میزان انتزاعی بودن آن بیشتر کاسته می شود ، راه حلهای معین تر ولی نه الزاما بهتری ، ظاهر می شود .
این تکنیک به یک رهبر قوی و انعطاف پذیری نیاز دارد که می تواند اعضای گروه را به وسعت نظر و گسترش دادن حوزه دید و چشم انداز ، تشویق کند .
تابلوی ایده ها :
تابلوی ایده ها یک تمیرین مستمر حل مسئله است که در آن ، مسئله ای روی یک تابلو یا دیوار نمایش داده می شود و اعضای گروه می توانند افکار خود را که قبلا بر روی کارتهای یادداشت نوشته شده ، به آن اضافه کنند .اگر مسئله بیش از حد بغرنج و غامض نباشد این روش ، مکانیزم مفیدی است . مزیت مهم آن این است که همه افراد را دخیل می کند و احساس مالکیت و علاقه اختصاصی نسبت به راه حلهایی که ظاهر می شود در افراد به وجود می آید .
محرکهای ایده ها :
حامیان یا محرکهای ایده بی نهایت برای خلق ایده ها مفید هستند . موضوعی ملموس و عینی را که به نحوی با مسئله مرتبط است به شرکت کنندگان بدهید . برای مثال ، هنگامی که استیو کانج ، مشاور توسعه محصول ، برای کمک به حل کنندگان مسئله برای اختراع چاشنی جدید Life Saver به خدمت گرفته شد فهرستی از 75 نوع چاشنی بستنی Baskin – Robbeins ، نمونه هایی از میوه های ناآشنا (کیوی ، کمکو آت) و نمونه هایی از عطرها را در اختیار آنان گذاشت .
کمیته نوآوری :
در این تکنیک ، مدیران ، نمایندگان فنی و دیگر کارکنان به طور دوره ای برای حل مسائل تشکیل جلسه می دهند . کارکنان با ارائه پیشنهادهای خود ، برای شغل هماهنگ کننده با یکدگیر به رقابت می پردازند .
گروه های نوآوری درون شرکتی :
در گروه نوآوری درون شرکتی ، مسئولان اجرایی ارشد از شرکتهای مختلف به رهبری یک مشاور نوآوری، تشکیل جلسه می دهند تا مسائل شرکت را به روشها ابتکاری حل و فصل کنند . دیگر فعالیتهای گروه شامل سمینارها ، سفرهای کوتاه مطالعاتی به سازمانها ، و پیش بینی روندها در عوامل مهم محیطی می گردد . چنین گروههایی در اروپا به ویژه نروژ و دانمارک بسیار متداول هستند و در ایالات متحده نیز به تدریج رواج می یابند .
لانه شیر :
" لانه شیر" عبارت است از یک جلسه گروهی حل مسئله بره ها در مقابل شیرها . در ابتدای جلسه معمولی یک بخش ، یا جلسه بین بخشها ، یک گروه کار که برای طرح مسئله ای تعیین شد ( بره ها ) ، بحث و مناظره خود را با دیگر اعضای گروه ( شیرها ) انجام می دهد .
تکنیک شکوفه نیلوفر آبی ، (یا روش MY ماتسومورا یا سوا):
یا سوا ماتسومورا ، رئیس بخش تحقیقات مدیریت Clover در چیباسیتی ژاپن ، این تکنیک را طراحی کرد . فرایند آن به صورت زیر است :
1- یک موضوع اصلی ، ایده ، مسئله ، موضوع و غیره در مرکز نمودار شکوفه نیلوفر آبی MY نوشته می شود .
2- سپس از شرکت کنندگان خواسته می شود به ایده ها یا کاربردها یا راه حلها و موضوعات مرتبط ، فکر کنند . سپس این ایده ها در داخل دایره هایی واقع در مرکز نمودار و اطراف موضوعات اصلی ثبت میشود .
3- آنگاه این ایده ها مبنای خلق نمودارهای نیلوفر آبی اضافی را به وجود می آورد . برای مثال ، A مجموعه ای از هشت خانه را در اطراف خود خواهد داشت . همینطور B ، C و …
این روش در فرهنگ ژاپنی ها به ویژه هنگامی که برای خق کاربردهای جدید فن آوریها یا محصولات موجود به کار می رود بسیار خوب عمل می کند .
خلاصه مراحل :
1- یک ایده ، مسئله ، یا موضوع اصلی در مرکز نمودار شکوفه نیلوفر آبی MY نوشته میشود .
2- شرکت کنندگان درباره ایده ها ، موضوعات ، راه حلها ، کاربردها ، و … مربوط از طریق توفان فکری عملی میکنند . ایده هایشان در داخل هشت دایره اطراف ، نوشته می شود .
3- هر یک از این هشت ایده ، مرکز شکوفه نیلوفر آبی جدیدی را تشکیل می دهند .
4- شرکت کنندگان ایده ها ، موضوعات ، راه حلها ، کاربردها و … مرتبط با هر یک از این هشت نمودار را از طریق توفان فکری مورد رسیدگی قرار می دهند .
5- تکرار بیشتر باعث تضمین بیشتر می گردد .
6- ایده های به دست آمده مورد بحث وارزیابی قرار می گیرند .
تحلیل ساخت شناسی واژگان :
خلاصه مراحل :
1- محصول یا خدمتی که قرار است اصلاح شود ، انتخاب می شود .
2- یک ماتریس دو یا سه بعدی با یک محور متشکل از ویژگی ها یا مشخصات محصول یا خدمت ، و محور دیگری متشکل از واژه هایی نظیر افعال ، صفات ، یا قیود ترسیم می شود .محورسوم شامل واژه های اضافی تغییر ، ویژگی ها یا سایر فاعل های مربوطه است .
3- واژه های تغییر در مورد ویژگیها به کار گرفته می شوند .
4- نتایج مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد .
روش NHK :
خلاصه مراحل :
1- درپاسخ به صورت مسئله ، شرکت کنندگان پنج ایده را روی کارتهای جداگانه می نویسند .
2- شرکت کنندگان در گروه های پنج نفره تشکیل جلسه می دهند . هر شخص ایده های خود ر برای اعضای دیگر گروه شرح می دهد . اعضای دیگر گروه هر گونه ایده های جدیدی را که به ذهنشان برسد روی کارتهای جداگانه می نویسند .
3- کارتها جمع آوری و براساس موضوع به گروههای مختلف دسته بندی می شود .
4- گروه های جدیدی مرکب از دو یا سه نفر تشکیل می شود . هر گروه یک یا چند گروه از کارتهای دسته بندی شده را بر می دارد و از طریق توفان فکری ، ایده های جدیدی را در ارتباط با ایده های درج شده بر روی کارتها خلق می کند . این کار تا نیم ساعت به طول می انجامد . ایده های جدید نیز بر روی کارتها نوشته می شوند .
5- در پایان این جلسه ، هر گروه کارتهای خود را براساس موضوع سازماندهی و ایده ها را به بقیه اعضای گروه اعلام می کند . همه ایده ها توسط سرپرست یا دبیر گروه روی یک صفحه بزرگ نوشته می شود .
6- شرکت کنندگان به گروه های ده نفره تقسیم می شوند و کلیه ایده ها را ، یک به یک از طریق توفان فکری مورد بررسی قرار می دهند .
تصمیم گیری گروهی NGT*/multivoting:
تکنیک گروه اسمی :
تکنیک گروه اسمی ( NGT ) فرایند گروهی کوچک سازمان یافته ای برای خلق ایده ها است از این تکنیک می توان برای از بین بردن تاثیر و نفوذ یک شخص مقتدر ، بر نتایج فرایند خلق ایده گروه ( خواه منشا این تاثیر یک مقام رسمی باشد و خواه یک شخص ) استفاده کرد .
تکنیک NGT همانند روش توفان فکری از یک گروه شش تا 12 نفره استفاده می کند . رهبر گروه نقش دبیر جلسه را نیز ایفا می کند وپاسخهای گروه را در زمان مناسب بر روی یک صفحه مناسب که برای همه شرکت کنندگان قابل مشاهده باشد ، ثبت می کند .
فرایند تصمیم گیری با استفاده از تکنیک گروه اسمی از چهار مرحله متمایز تشکیل می شود که می توان بسته به موقعیتهای مختلف ، تغییراتی را در آن به وجود آورد ، چنانکه در پاراگراف های زیر اشاره شده است .
گام اول : خلق ایده ها
رهبر یا سرپرست گروه مسئله ، سوال انگیزشی ، یا دیگر موضوع کانونی را برای شرکت کنندگان مطرح می کند و آن را روی وایت برد یا دیگر سطوح نوشتاری می نویسد .
گام دوم : ثبت ایده ها
در گام دوم ، ایده های خلق شده در نخستین گام به روش نگارش ایده ها ، روی تخته نوشته می شوند . این فرایند آنقدر ادامه می یابد تا همه شرکت کنندگان لیست خود را تکمیل کنند وهمه ایده ها روی تخته ثبت شده باشد . همچنین اطمینان حاصل می شود که هیچ ایده ای نادیده نگرفته شده است .
هر ایده ای در لیست تهیه شده در دومین گام به ترتیبی که نوشته شده است مورد بحث قرار می گیرد .
گام سوم : رای گیری درباره ایده ها
یک گروه اسمی اغلب اوقات فهرستی از 20 تا 100 ایده یا حتی بیشتر را تهیه می کند . این لیست باید به نحوی خلاصه شده و براساس تصمیم گروه ، به انتخاب بهترین راه کار بینجامد . چندین روش در این مرحله وجود دارد که همگی براساس اصل رای گیری مخفی به اجرا در می آیند : رایج ترین شیوه رای گیری این است که رهبر ا یکایک اعضا بخواهد پنج ایده را که به نظر آنها بهترین می باشند بر روی کارت 5 × 3 بنویسند و سپس برای جدول بندی و اعلام امتیازها به رهبر ارائه کنند . به طور معمول پنج تا ده راه کار که براساس رای مخفی به عنوان بهترین تعیین می شوند بار دیگر رای گیری و از بین آنها یک ، دو ، یا سه راه کار به عنوان بهترین برگزیده می شود .
مشاهدات به عمل آمده بر روی این تکنیک ثابت شده است که تکنیک گروه اسمی روش موثری برای پیشگیری از نفوذ و تاثیرگذاری افراد نافذ بر روی نتیجه فرایندهای تصمیم گروهی به شمار می رود .
تکنیک کارت سنجاقی :
تکنیک دیگری به نام کارت سنجاقی در موسسه بالت فرانکفورت آلمان به وجود آمد . این نوع تکنیک که آلمانی ها آن را از تکنیک توفان فکری اقتباس کرده اند ، بر پایه تکنیک خلاقیت دیگری در آلمان موسوم به تکنیک استعاره استوار است .
سناریونویسی :
سناریونویسی یعنی تجزیه و تحلیل اطلاعات ، فکر کردن و نوشتن درباره سناریوها و بحث درباره آینده بالقوه شرکت (یا فرد). سناریونویسی تکنیک پیچیده ای است که به زمان و تلاش قابل توجهی نیاز دارد . فکر کردن درباره احتمالات آینده بسیار حائز اهمیت است . از سناریونویسی می توان برای حل انواع مختلف مسائل استفاده کرد . سه تا پنج عامل محرکه اصلی آینده شرکت مشخص می شود . مانند جمعیت شناسی یا فن آوری متغیر . سپس سناریوهای آینده براساس تاثیر احتمالی این عوامل بر پنج تا ده عامل اصلی دیگر نظیر سهم بازار ، واکنش مشتریان ، الگوهای خرید ، اقتصاد و نیازهای تحقیق و توسعه .
روش SIL :
این تکنیک شبیه به دیگر گونه های توفان فکری است که بسیاری از آنها نیز در موسسه باتل طراحی شده اند .
خلاصه مراحل :
1- هر شرکت کننده در حالت سکوت ، پاسخهای خود را در مورد یک صورت مسئله خلق می کند .
2- دو عضو گروه هر یک ایده ای را با صدای بلند می خوانند .
3- اعضای دیگر سعی می کنند این دو ایده را در یک ایده ترکیب کنند .
4- عضو دیگر ایده خود را با صدای بلند می خواند و اعضای دیگر سعی می کنند آن را ا ایده قبلی ترکیب کنند .
5- این فرایند آنقدر ادامه می یابد تا یک راه حل عملی یافت شود یا موعد مقرر به سر رسد .
داستان نویسی بر روی تابلوی دیواری
عبارت است از خلق داستانی بر روی تابلو . یعنی شما افکار و نظریات خود و دیگران را بر می دارید و در حالی که بر روی پروژه ای کار می کنید یا سعی دارید مسئله ای را حل کنید ، آنها را بر روی دیواری گسترش می دهید و شروع به مشاهده رابطه بین آنها می کنید ، می بینید که چگونه یک ایده با یک ایده دیگر رابطه دارد و چگونه همه تکه ها با یکدیگر تناسب دارند . داستان نویسی بر روی تابلوی دیواری سطح بالایی از مشارکت را می طلبد . اما هنگامی که افکار به جریان افتد ، افراد درگیر ، در مسئله غرق خواهند شد . آنها بر اندیشه های یکدیگر » سوار « می شوند ، یا به اندیشه های یکدیگر » شاخ و برگ « می افزایند .
مشاهدات نهایی درباره داستان نویسی بر روی تابلوی دیواری :
1- گروهی مرکب از 8 تا 12 نفر ، یک رهبر و یک ثبت کننده تشکیل می گردد .
2- مسئله به عنوان سر ستون اصلی در بالای تابلوی داستانی تعین و شناسایی می شود
3- سرستونهای هدف و متفرقه نوشته می شوند . سرستون هدف از طریق توفان فکری مورد بررسی و کنکاش قرار می گیرد .
4- سرستونهای دیگر از طریق توفان فکری مشخص می شوند .
5- زیر ستونهای هر سرستون از طریق توفان فکری مشخص می شوند .
6- بعد از استراحتی کوتاه ، جلسه نقد و بررسی تشکیل می گردد و از قوانینی متفاوت از قوانین مورد استفاده در جلسه خلاقیت ، استفاده می شود .
7- سپس از تابلوهای ایده ها ، ارتباطات و سازمان ، با استفاده از مراحل مشابه ، بهره گرفته می شود .
مطالعه فرایندهای خلاق حل مسئله :
توفان فکری گروهی است که شدیدا به قیاسها و استعاره ها ، تداعی و تکنیک گشت و گذار تکیه دارد و از این تکنیکها کمک می گیرد تا ذهن بتواند بین اشیا ، ایده ها ، محصولات ، اشخاص و … ظاهرا غیر مرتبط ، ارتباط برقرار کند . هدف دو گانه این فرایند ، یادگیری ( یعنی آشنا کردن غریبه ) و نوآوری ( یعنی غریبه کردن آشنا ) است .این فرایند معمولا از هفت نفر متشکل از صاحب مسئله ، یک نفر تسهیل کننده و پنج عضو دیگر استفاده می کند . به نظر ویلیام گوردون ، خالق این تکنیک ، مطالعه فرایندهای خلاق حل مسئله بر پایه سه فرضیه مهم استوار است :
1- خلاقیت در همه افراد تا حدودی نهفته است
2- خلاقیت با عناصر عاطفی و غیر عقلایی رابطه نزدیکتری دارد تا با عناصر فکری و عقلانی
3- این عناصر عاطفی را می توان از طریق آموزش و تمرین مهار کرد .
از سه مکانیزم برای سهولت بخشیدن به چنین رفتاری استفاده می شود :
1- قیاس مستقیم : درک میزان شباهت بین یک شی با اشیاء دیگری که با آنها آشنا هستید ، مانند سیستمهای بیولوژیکی .
2- قیاس شخصی : تظاهر به اینکه شما شی ، مورد مطالعه خود هستید . این همان نقش بازی کردن به معنای وسیع کلمه است .
3- قیاس نمادین : خلق یک واژه فشرده از مسئله در دست بررسی ، یک واژه کلیدی سپس از یک یا دو قیاس مرتبط با این مفهوم برای توفان فکری استفاده می شود .
خلاصه مراحل :
1- مسئله مشخص می شود . صاحب مسئله آن را تعریف می کند و کار را با مطرح کردن پرسش » چگونه … « آغاز می کند .
2- مسئله به اختصار تجزیه و تحلیل می شود . صاحب مسئله توضیح می دهد که چرا آن را مسئله می دانند ، چه راه حلهایی امتحان شده است و اهداف جلسه چیست .
3- اهداف و خواسته ها بیان می شود . شرکت کنندگان اهداف و خواسته های شخصی برای مسئله را می نویسند . این اهداف و خواسته ها شروع مبهم و اغلب "خام و نسنجیده" راه حلها هستند .
4- اهداف و خواسته های گروه فهرست بندی می شود . پس از آنکه افراد فهرست اهداف و خواسته های خود را تکمیل کرده اند این اهداف توسط تسهیل کننده روی تابلوی دیواری نوشته می شود . روش میز گرد نوبتی نظیر آنچه که در تکنیک گروه اسمی استفاده می شود نتیجه خوبی می دهد .
5- صاحب مسئله سعی می کند راه حل احتمالی را شناسایی کند .
6- صاحب مسئله سه نقطه قوت و سه نقطه ضعف راه حل احتمالی را ثبت می کند .
7- گروه به نقد و بررسی راه حل پیشنهادی می پردازد .
خلاصه مراحل تیمهای پنج نفره :
1- یک موضوع اصلی انتخاب می شود .
2- رهبر گروه آن را برای شرکت کنندگان شرح می دهد . در صورت لزوم ، مسائل مربوطه را به آنان توضیح می دهد .
3- شرکت کنندگان با صرف دو دقیقه وقت ، لیستهای ایده های مرتبط با موضوع اصلی را تهیه می کنند .
4- آنها با تقسیم شدن به تیمهای پنج نفره ، ایده های خود را روی هم می گذارند تا لیستهای طویل تری ازموضوعات را تهیه کنند تا به ترتیب اهمیت ، رتبه بندی شوند .
5- همه گروهها گرد هم آمده ولیست کوتاهی مرکب از مهمترین موضوعات هر گروه را تهیه و کل لیستها را 6- این موضوعات مورد بحث و ارزیابی قرار می گیرد
خلاصه مراحل روش TKJ:
الف – تعریف مسئله .
ب – راه حل مسئله .
الف – تعریف مسئله
1- یک موضوع محوری به شرکت کنندگان داده می شود و از آنها خواسته می شود هر چند تعداد ایده ای که می توانند درباره مسئله روی کارتهای 5 × 3 بنویسند .
هر عضو می تواند 15 تا 20 ایده در یک محدوده زمانی 5 تا 10 دقیقه خلق کند .
2- کارتها جمع آوری و براساس اتفاق نظر گروهی به چند مقوله بسیار کلی دسته بندی می شوند .
TKJ استفاده از شوخی را به هنگام دسته بندی کارتها وبحث درباره ایده ها ، تشویق می کند .
3- رهبر یکی از کارتها را با صدای بلند می خواند .
4- اعضا کارتها را در کیسه های خود که حاوی ایده های مرتبط است پیدا می کنند و آنها را با صدای بلند می خوانند .
5- گروه برای هر دسته از کارتها نامی را انتخاب می کند که جوهره اندیشه های مطرح شده ( یعنی جوهره مسئله ) را در بر می گیرد .
6- این فرایند آنقدر ادامه می یابد تا همه کارتها در دسته های نامگذاری شده قرار گیرد
7- دسته های نامگذاری شده در یک گروه فراگیر ترکیب شده و به همان روش ، نامگذاری می شود .
این مجموعه نهایی بیانگر تعریف مورد توافق گروهی مسئله است .
هدف از دسته بندی ایده ها به گروههای مختلف ، وارد کردن طرز فکرهای جدید در مقوله های قدیمی موضوعات است .
ب – راه حل مسئله :
1- شرکت کنندگان راه حلهای ممکن برای مسئله را روی کارتهای 12 × 7 می‌نویسند این ایده ها ممکن است با ایده های بعدی ربط داشته یا نداشته باشد .
2- رهبر کارتها را جمع آوری و مجددا توزیع می کند (همانند بخش الف) . سپس یک ایده را با صدای بلند می خواند . شــرکت کنندگان هماننــد قبل کارتهایی را که به این ایده ربط دارند پیدا می کنند . این ایده ها با صدای بلند خوانده می شوند و مجموعه راه حل نامگذاری شده ای ظهور پیدا می کند .
درپایان ، سی و دو تکنیک در این مقاله توضیح داده شده است . لازم است متذکر شوم که استفاده ازاین تکنیکها بی نهایت مفید هستند ، اما تنها در صورتی که شما آنها را به کار ببندید . ابتدا آنها را بخوانید ، سپس برنامه ای را برای استفاده از آنها تدوین کنید و آنها را در تلاشهای حل مسئله و گروه کاری خود و همچنین در صورت ممکن ، در بقیه سازمانتان ، اجرا کنید .ممکن است پنج تا ده تکنیک باب طبع شما باشد . اما همه آنها را امتحان کنید و در مناسبتهای مختلف به همه آنها مراجعه کنید تا برای شما یکنواخت و کسل کننده نباشند . در هر صورت ، خود را نسبت به استفاده از این تکنیکها ملزم و متعهد بدانید .
منابع :
1- 101تکنیک حل خلاق مسئله
2- هنر خلاقیت در صنعت و فن (حسن نعمتی)
برگرفته از وبلاگ علیرضا بخشی‌زاده
