تـفـاوت فـاحـش درآمد سرانه ایــرانــی‌هــا بــا ســوئـیـســی‌هــا ریـشــه در تـفــاوت مـدیـریـت و کارآفرینی دارد. هنگامی که در گزارشی دیدم که سوئیس سالانه 3 درصد شکر جهانی را از چغندر قند و ما هم تقریبا بـه هـمـیـن مـیـزان چـغـنـدر قـنـد را استحصال می‌کنیم، در مـقایسه دریافتم که سوئیسی‌ها از 17هزار هکتار زمین با بازده 1/70 تن در هکتار و در هر هکتار 12 تن شکر در مزرعه تولید می‌کنند تعجب آن است که در‌آنجا تنها 2 کارخانه وجود دارد که متوسط ظرفیت تولید روزانه آنها 6800 تن اســت. ،امــا در ایــران بــه جــای 17 هــزار هـکـتــار زمـیــن کـه سوئیسی‌ها در اختیاردارند، 190 هزار هکتار آن سالانه زیر کـشت چغندر قند می‌رود و در ایران به جای 2 کارخانه قـنـد، 34 کـارخـانـه قـند وجود دارد که این تعداد کارخانه روزانه فقط 2025 تن به طور متوسط ظرفیت دارند و به جــای 70 تــن بــازدهـی در هـکـتـار فـقـط 26 تـن در هـکـتـار محصول می‌دهند! همچنین به جای 12 تن شکر در مزرعه فـقـط 26/4 تـن شـکـر در مـزارع ایـرانـی بـه ازای هـر هـکـتـار مـحـصـول نهایی دارد. این آمارها اشکال کار را به خوبی روشن می‌کند. آیا به راستی همه کارها را باید دولت انجام بـدهـد؟
ریـیـس یـکـی ازNGO‌‌های صنعتی که تا بخواهید حـرّاف و مـیـان تـهـی اسـت و خـودش فـکـر می‌کند کسی است فقط طلبکارانه دایم می‌گوید باید دولت این چنین کند، مجلس آن چنان کند... برای این قبیل افراد بهانه گیر سـؤال آبـراهـام لـیـنـکـلـن، جان اف کندی و امام خمینی را تکرار می‌کنم که به جای این که بگویید کشورتان برای شما چه کـرده است، بـگـویـیـد شـمـا بـرای کـشـورتـان چه کرده‌اید؟
پـرسش این است که در زمینه مدیریت و کارآفرینی Management enterpreneurship آقـایـان NGO‌هـا، دانـشـمـنـدان، اقتصادخوانان تاکنون چند طرح اجرایی که قابلیت تطبیق با فرهنگ خودمان داشته بـاشـد را ارایـه داده‌انـد. پـرسش دیگر از چنین افرادی این است که مدیریت چیست؟ مدیریت عبارت است از‌ :
1- ( (Effective management isانجام کار از طریق دیگران
2- (working throught others) انجام کار با دیگران و از طریق آنان (Working with and through others)
3- تصمیم گیری (decision making) ایـن فـرآیـنـد باید منجر به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی بر مبنای یک نظام ارزشی پذیرفته شده، می‌باشد کـــــــه انجام درست‌کارها (‌doing thing right) از طریق برنامه‌ریزی، سازماندهی، بسیج منافع و امکانات، هدایت و کنترل عملیات برای دستیابی به هدف‌های تعیین شده امکان پذیر می‌باشد برای رسیدن به این هدف باید به نکات زیر توجه کرد:
1- مـدیـریـت یـک فـراگـرد (process) است، یعنی تـغـیـیــر بــه سوی هدف با استـفاده از سازو کار بـا خـود
2- (Feedback Mechanism) مدیریت بر هدایت تشکیلات انسانی دلالت دارد.
3- مدیریت مؤثر مبتنی بر تصمیم گیری مناسب و دستیابی به نتایج مطلوب است.
4- مدیریت کارا، متضمن تخصیص و مصرف مدبرانه منابع است.
5- مدیریت برفعالیت‌هایی هدفدار، تمرکز دارد.
در اینجا کارآمد (efficient) و موثر (effective) را معنی کنم. مـؤثـر یـعـنـی کـسـب هـدف (Goal Achievement) یـعـنـی انـجـام کارهای درست (doing the right things) و کارآمد (efficient) یا انجام کار با کمترین هزینه و در کوتاه‌ترین مدت زمان با حفظ کیفیت (quality-time- cost)
یک بار دیگر به تولید چغندر قند و استحصال شکر از آن در ایران و سوئیس نگاه کنید و سوالات زیر را در ذهنتان مرور کنید و بپرسید چرا؟
1- جایگاه ورزش و مدال‌های رنگارنگ (طلا، نقره، برنز) ورزشی در میادین گـونـاگـون در کـشـوری کـه یـک دهـم ، جـمـعیت دارد در مـقـایـسـه با ما چقدر است؟
2- جایگاه سوئیس در تولید ساعت در دنیا کجاست؟ جایگاه تخصصی کشور ما که فـــرش اســـت در کــجـــاســـت؟
‌3- جـــایــگــاه ســوئـیــس در بــانـکــداری در کـجــاسـت؟ مـا کـجـا هـسـتـیـم؟
4 - جـایـگـاه سوئیس در تولید دارو در کجاست؟ ما کجا هستیم؟
5- جــایـگــاه ســوئـیـس در تـولـیـد سـلاح‌های پـدافـنـد هـوایـی کجاست؟ ما کجا هستیم؟
6- سوئیس چند شرکت دارد که در فهرست پانصدگانه مجله فورچون جای دارند ما چـنـد شـرکـت داریـم. در ایـران چنین شرکت‌هایی اصلا نداریم.
7- جایگاه سوئیس در تولید شکلات و قهوه در کجاست؟ ما کجا هستیم؟
نگارنده پیشنهاد می‌کند در شرایـطی که بی سابقه‌ترین درآمد نفتی در سال‌های اخیر که خزانه دولت وارد شده است ایـن مــنابـــع نبایـد از بین بــرود بـلـکــه دانـشـمـنـدان، اقـتـصـاددانـان و مـدیـران بـا سـابقه باید ریشه پیشرفت دیگر کشورها از یک سو مطالعه کنند و از سوی دیگر ریشه عقب ماندگی و در جا زدن کشور خودمان را شناسایی و برای جهش اقتصادی و پیوستن به قافله تمدن شتابان جهان چاره‌ای بیندیشیم.

نویسنده : حسین علوی‌راد
برگرفته از: روزنامه همبستگی