کارآفرینی موتور توسعهی اقتصادی است. آنچه کارآفرینان مخاطرهجو انجاممیدهند نوعی "تخریب خلاق" در نظام اقتصادی و ایجاد ساختارها و مناسبات اقتصادی جدید است. کارآفرینی، فرزند ایدههای تجاری جدید است و همواره در سیمای کسبوکارهای نو تجلی میکند. اما شکفتن ایدههای نو، اغلب نیازمند استفاده از تکنولوژیهای جدید است و اصطلاحاً به "کارآفرینی تکنولوژیک" منجر میشود.
مقاله کوتاه حاضر دریچه زیبایی بهسوی کارآفرینی باز میکند. وقتی انسانهای اولیه "ابزارسازی" را کشف کردند، اولین کارآفرینان تکنولوژیک ظهور نمودند. آنها ابزارهایی را برای دیگران میساختند و آن ابزارها را با غذا و سایر مایحتاج خود معاوضه میکردند.
قدمت واژهی کارآفرین به سال 1709 میلادی برمیگردد. سی، اقتصاددان قرن هجدهم، کارآفرین را فردی تعریف کرد که "منابع اقتصادی را از حوزهای با بهرهوری پایینتر بیرون میکشد و آنها را به حوزهای با بهرهوری و سود بیشتر منتقل میکند". در نیمه اول قرن بیستم، شومپیتر ، اقتصاددان و نظریهپرداز اجتماعی، مطالب گستردهای پیرامون کارآفرینی و تأثیر آن بر اقتصاد نوشت. تز شومپیتر این بود که کارآفرینانِ نوآور موجب نوعی "عدم تعادل پویا" در اقتصاد میشوند. وی، فرد کارآفرین را یک "تخریبگر خلاق" قلمداد میکرد که با تجاریسازی نوآوری و جا انداختن آن در محیطی که قبلاً فاقد آن بوده، تعادل اقتصادی را بر هم میزند. بعد از شومپیتر، محققان زیادی مباحث کارآفرینی را دنبال کردند. پیتر دراکر، پیر مدیریت، در سال 1985 کتابی پیرامون اصول نوآوری و کارآفرینی نوشت. صاحبنظران در مباحث استراتژیک، همچون مینتزبرگ نیز مباحث کارآفرینی را در آثار خود مطرح کردند.
هماکنون ادبیات گستردهای در این زمینه در سطح بینالمللی وجود دارد که مقولهی کارآفرینی را به طور اعم و مقولهی کارآفرینی تکنولوژیک را بهطور اخص مورد بحث قرار میدهد. در طول تاریخ، کارآفرینان از تبار نخبگان بودهاند. نخبگان کارآفرین سنتی که به دوران اولین انقلاب صنعتی تعلق داشتند و با صنایع سنگین آن زمان در ارتباط بودند، از سیاستهای حمایت از صنایع داخلی جانبداری میکردند. آنان با ایجاد نوعی روابط "کارتل گونه" تلاش میکردند قیمتها را در سطح ملی بالا ببرند.
با ورق خوردن تاریخ، نسل دیگری از کارآفرینان ظهور کردهاند که با "صنایع مبتنی بر دانش" ارتباط دارند. این نخبگانِ کارآفرین در ابتدا از حوزههایی چون شیمی، برق و خودرو سر برآوردند. در آخرین دهههای قرن بیستم، با رونق تکنولوژی اطلاعات، سر فصل دیگری در مبحث کارآفرینی تکنولوژیک پدید آمد. کارآفرینانی چون بیل گیتس، مفهوم تخریب خلاقانهی شومپیتر را با تکیه بر تکنولوژی اطلاعات به تصویر کشیدند. در سالهای اخیر، رشد کارآفرینی تکنولوژیک بر مبنای تکنولوژی اطلاعات به حدی بودهاست که برخی صاحبنظران، اطلاق "عصر کارآفریی" به عصر حاضر را ناشی از همین رویداد میدانند.
در یک نگاه تاریخی به کارآفرینی تکنولوژیک، دو الگوی عمده را تشخیص میدهیم. در دویست سال گذشته، کارآفرینی از الگوی "مخترعـکارآفرین" به سمت الگوی "نوآورـکارآفرین" متمایل شده است. الگوی "مخترعـکارآفرین" با افرادی مثل آلفرد نوبل (مخترع دینامیت)، گراهام بل (مخترع تلفن) و توماس ادیسون (مخترع چراغ برق) و غیره مشخص میشود. الگوی "نوآورـکارآفرین" نیز با افرادی مثل بیل گیتس (پدیدآورنده سیستمهای عامل کامپیوتر) و گوردن مور (پدیدآورنده ریزپردازندهها) مشخص میگردد. هر چند مخترعان هنوز هم بنگاههای کارآفرینی تکنولوژیک تأسیس میکنند، عمدهی تازهواردان به بازار را نوآوران کارآفرین تشکیل میدهند.
نویسنده: مهندس علیرضا بوشهری
منبع: اندیشکده صنعت و فناوری (آصف)
تاريخ : چهارشنبه 9 فروردین 1391 | 7:19 PM | نویسنده : قاسمعلی
در سالهای اخیر رشد کارآفرینی بر اساس تکنولوژی اطلاعات به حدی بوده که عصر ما را به عصر کارآفرینی موسوم کردهاست.