تحقیق حاضر درصدد است به سوال‌های فوق پاسخ دهد. نویسندگان این مقاله برای پاسخ به سوالهای مذکور 555 آگهی شغلی مربوط به مدیران فناوری اطلاعات را در وب سایت فورچون از سال 2001 الی 2003 مورد بررسی و تحلیل قرار داده اند که نتایج آن به شرح زیر است:

مطالعه مذکور نشان می‌دهد که از جمله الزامات مورد نیاز برای این نوع شغل‌ها تحصیلات، مدارک حرفه‌ای و سطح توانایی می‌باشد. 73 درصد از آگهی‌ها (406 آگهی)، تحصیلات مورد نیاز را لیسانس و بالاتر اعلام کرده‌ بودند. البته 132 مورد از این آگهی‌ها ترجیحاً فوق‌لیسانس مدنظرشان بوده است و حدود 24 درصد نیز به سطح تحصیلات اشاره نکرده، اما در این رده حدود 8 درصد آگهی‌ها به جای مدارک دانشگاهی به مدارک حرفه‌ای بسنده کرده بودند.

در مورد مهارت‌های مورد نیاز، پس از جمع‌بندی کلیه اطلاعات آگهی‌ها، به این نتیجه رسیدند که گرچه بیشتر آگهی به مهارت‌های اینترنت و تجارت الکترونیکی اشاره کرده بودند، اما برای تحلیل دقیق این مهارت‌ها ضمن طبقه‌بندی دقیق آنها آمار تفکیکی هر کدام را استخراج نموده و به سه نوع مهارت به شرح زیر اشاره می‌کند: مهارت‌های فنی، مهارت‌های کسب و کار و مهارت‌های سیستمی.

نتایج بدست آمده تا حدودی جالب توجه بود چرا که مطالعات قبلی نشان می‌داد که نقش مدیران فناوری اطلاعات بیشتر بایستی در راستای کسب و کار مدیریت باشد تا مهارت‌های فنی. اما این مطالعه نتایج دیگری در برداشت که به تفکیک تشریح می‌گردد. هر کدام از مهارت‌ها دارای تقسیم‌بندی فرعی نیز به شرح ذیر بوده‌اند:

مهارت‌های فنی: شامل نرم‌افزار، شبکه یا معماری و سخت‌افزار

مهارت کسب و کار: شامل مدیریت، اجتماعی و تجاری

مهارت‌های سیستمی: شامل توسعه و حل مساله

مهارت‌های فنی

مهارت نرم‌افزار در82 درصد، مهارت شبکه یا معماری در 61 درصد و مهارت سخت‌افزار در حدود 40 درصد آگهی‌ها قید شده بود. در میان آگهی‌ها بیشترین تاکید در حوزه نرم‌افزار به ترتیب در مورد آشنایی با بسته‌های نرم‌افزاری 52 درصد (میکروسافت، SPSS ، اوراکل و SQL ) و دانش کلی نسبت به نرم‌افزار 42 درصد، بانک اطلاعاتی 31 درصد بوده است. درصد آگهی از نظر مهارت شبکه و معماری بیشترین تاکید بر دانش کلی نسبت به معماری، اینترنت و شبکه بوده است. از نظر تاکید بر مهارت سخت‌افزار نیز دانش کلی نسبت به سخت‌افزار و آشنایی با سرورها از بیشترین درصد برخوردار بوده است.

مهارت کسب و کار

در این حوزه مهارت مدیریتی با 6/98 ، مهارت اجتماعی با 4/92 و مهارت کسب و کار با 4/89 درصد در آگهی‌های شغلی قید شده بود. از میان مهارت‌های مدیریتی، دانش کلی نسبت به مدیریت، سازمان، رهبری، مدیریت پروژه، برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل و آموزش به ترتیب بیشترین سهم را در آگهی‌ها داشته است. در میان مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های میان فردی، ارتباطات و خودانگیزشی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.

در حوزه مهارت‌های کسب و کار، دانش کلی نسبت به کسب و کار و تجارت، وظایف و آشنایی با صنعت خاص بیشتر از سایر عاملها در آگهی اشاره شده بود. اطلاعات جزیی‌تر در این حوزه نشان می‌دهد که مدیران فناوری اطلاعات بایستی نقش‌های مدیریتی و رفتاری را در شغل خود ایفا کرده و با ایجاد ارتباطات و تقویت مهارت

مشتری مداری از عهده این نقش‌ها برآیند. در زمینه‌های ارتباطی نیز بایستی به مهارت‌های نوشتاری و گفتاری تجهیز شوند .

وظیفه اصلی دپارتمان IT حمایت از سایر واحدهای سازمانی و شناخت کافی نسبت به فرایندهای سازمانی است .

مهارت‌های سیستمی

این مهارت شامل دو گروه است: مهارت توسعه و مهارت حل مساله

اطلاعات تحلیل شده نشان می‌دهد که نیاز به مهارت توسعه در 98 درصد و مهارت حل مساله در 89 درصد آگهی‌ها قید شده است. مهارت توسعه شامل دانش کلی نسبت به توسعه، اجرا، تجزیه و تحلیل و شناخت نسبت به روندهای فناوری و عملیات و نگهداری سیستم است. موارد دیگر شامل بودجه‌بندی، رهبری فنی، رهبری پروژه‌ها درصد کمی را به خود اختصاص داده است. در حوزه مهارت حل مساله، حدود 50 درصد آگهی‌ها مربوط به مهارت کمی (ریاضی، آمار، علم مدیریت) انعطاف‌پذیری و مشتری مداری بوده است.

نتیجه اینکه، مدیران فناوری اطلاعات بایستی از مهارت‌های فنی و رفتاری برخوردار باشند تا بتوانند ضمن پشتیبانی سازمان با واحدهای سازمانی و پرسنل زیرمجموعه ارتباط خوبی برقرار نمایند و مدیران عالی نیز با در نظر گرفتن مهارت‌های مذکور نسبت به استخدام مدیران فناوری اطلاعات اقدام نماید.

منبع: Communication of the ACM, April 2006 , Vol.49, .No.4

ترجمه و تلخیص: دکتر علی جهانگیری

برگرفته از: دوهفته‌نامه اکسیر مدیریت