تاريخ : شنبه 12 فروردین 1391  | 4:16 PM | نویسنده : قاسمعلی

 

اخلاق از علوم اجتماعى و انسانى است و از چگونه بودن و چگونه زیستن انسان سخن مى‏گوید و بر تعدیل غرائز و تصحیح رفتار آدمى، پا مى‏فشرد .اخلاق اداری به چگونه كار كردن دراداره می پردازد.
یك كارمند مسلمان بایدمتخلق به اخلاق ذیل باشد.
خوشخویى
از رموز موفقیت‏حضرت رسول(ص) در دعوت و رسالت‏خویش، اخلاق نیكو و برخورد شایسته و جذاب با مردم بود.
«حسن‏خلق‏» آن حضرت، امتیاز بارز آن مظهر رافت و رحمت‏بود. با همین‏«اكسیر اعظم‏» دلها را جذب مى‏كرد، دشمنان را دوست مى‏ساخت، كینه‏هارا به مهربانى مبدل مى‏كرد، الفت مى‏آفرید و پیوند مى‏داد، دلها را با دلها،دستها را با دستها! و به همین سبب مدال «وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُق عَظِیم» از خداى‏عظیم دریافت كرد.

كلام نرم، رفتار شایسته، گفتار مؤدبانه و جاذبه‏دار، تحمل فراوان وحلم و بردبارى و چهره گشاده و بشاش، از مظاهر و جلوه‏هاى «حسن‏خلق‏» است


پیامبر اكرم(ص) رابطه مؤمن با مؤمن و برخوردشان را با هم،همچون رسیدن یك تشنه به آب سرد و گوارا مى‏داند كه با آن سیرابى‏مى‏شود:


«ان المؤمن لیسكن الى المؤمن كما یسكن قلب الظمان الى الماء البارد.».


اسلامى بودن اخلاق هر مسلمان را باید در نحوه معاشرتش بادیگران جستجو كرد. خوش خلقى ، دین و مرام مسلمانى است. به‏فرموده حضرت رسول(ص): «ایمان كسى كاملتر است كه اخلاقش بهترباشد، كسى به پیامبر شبیه‏تر و به او نزدیكتر است كه خوش خلق‏تر باشد» و به‏تعبیر امام صادق(ع):


«پس از عمل به واجبات الهى، محبوبترین كارها نزد خداوند، آن است كه‏انسان اخلاقى سازگار با مردم داشته و اهل «مدارا» باشد.».


بارى ... گفتار و رفتار ما «آیینه شخصیت‏» ماست، بكوشیم هر چه‏روشنتر و شفاف‏تر باشد.


هدف بعثت پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم)


پیامبر اسلام هدف بعثت خود را كامل كردن ارزش هاى اخلاقى اعلام كردند :


إنَّما بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الأخلاَقِ .


من فقط براى كامل كردن مكرمت ها و ارزش هاى اخلاقى به پیامبرى برانگیخته شده ام .


حسن خلق


از علل بسیار مهم و پرارزشى كه در زیبایى باطن نقش بسزایى دارد و در سالم سازى حالات و حركات سهم قابل توجهى را داراست ، حسن خلق است ، كه پیامبر بزرگ اسلام از آن تعبیر به برگ درخت دین كرده است .


اخلاق نیكو از حقایق عظیم است.


از هیچ حكمى از احكام فقهى در قرآن مجید با وصف عظیم یاد نشده است . در قرآن صوم عظیم ، صلاة عظیم ، جهاد عظیم و حج عظیم نیامده است ، ولى صفت عظیم همراه اخلاق ذكر شده است :


( وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُق عَظِیم ) .


و راستى كه تو را خویى والاست .


( وَلَوْ كُنتَ فَظّاً غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ) .


و اگر بداخلاق و سنگدل و خالى از رأفت و رحمت و رفق و مدارا بودى ، هر آینه از پیرامونت پراكنده مى شدند


پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) كه خود داراى حسن خلق بود و به شدت از بداخلاقى و مفاسد نفسى و زشتى حالات نفرت داشت ، در روایاتى در رابطه با اخلاق نیك و اخلاق زشت مى فرماید :


أوّلُ مَا یوضَعُ فى میزانِ العَبدِ یومَ القِیامَةِ حُسنُ خُلقِهِ(1) .


اول چیزى كه روز قیامت در ترازوى عبد مى نهند حسن خلق اوست


سُوءُ الخُلقِ ذَنبٌ لاَ یغْفَر .


بداخلاقى گناهى غیر قابل آمرزش است .


الخُلقُ وِعاءُ الدّین .


اخلاق ظرف دین است .


دین آنجا قرار مى گیرد كه حسنات اخلاقى وجود داشته باشد . به عبارت دیگر حسنات اخلاقى و دین ، لازم و ملزوم یكدیگرند .


مَكارِمُ الأخلاقِ مِن أعمالِ الجَنّة.


ارزش هاى اخلاقى از روش هاى بهشتى است .


حُسنُ الخُلْقِ نِصفُ الدّینِ .


حسن خلق نیمى از دین است .


أحبّ عبادِ اللهِ إلى اللهِ أحسَنُهُم خُلْقاً .


محبوب ترین بندگان خدا نزد خدا خوش اخلاق ترین آنهاست .


إنّ حُسنَ الخُلقِ یذیبُ الخَطِیئةَ كَما تُذِیبُ الشمسَ الجَلید .


به راستى حسن خلق گناه را آب مى كند همان گونه كه خورشید یخ را آب مى كند .


الخُلقُ السَیىءُ یفسِدُ العَملَ كَما یفسِدُ الخَلُّ العَسلَ .


بداخلاقى عمل را فاسد مى كند ، همان گونه كه سركه عسل را فاسد مى نماید .


پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود :


مَا مِن شَىء فِى المِیزانِ أَثْقَلُ مِن حُسنِ الخُلقِ .


چیزى در ترازوى سنجش سنگین تر از حسن خلق نیست .


عَلَیكُم بِحُسْنِ الخُلْقِ ; فَإنَّ حُسنَ الخُلْقِ فِى الجَنَّةِ لاَ محالَةَ . وإیاكُم وَسُوءَ الخُلْقِ ; فَإنّ سوءَ الخُلْقِ فِى النّارِ لاَ مَحالَةَ .


بر شما باد به حسن خلق زیرا حسن خلق ناگزیر در بهشت است . و از سوء خلق حذر كنید زیرا سوء خلق بناچار در دوزخ است .


حضرت صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه ى شریفه ى


( رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِی .. مى فرماید : مراد از حسنه ى آخرت رضا و خشنودى خدا و بهشت است . و مراد از حسنه ى دنیا فراخى رزق و معاش و حسن خلق است .


حضرت على (علیه السلام) به یكى از یارانش به نام نوف فرمود :


صِل رَحِمَك یزیدُ اللهُ فِى عُمرِكَ ، وحَسِّن خُلقِك یخفِّفُ اللهَ حِسابَ .


صله ى رحم كن تا خدا به عمرت بیفزاید و اخلاقت را نیكو گردان تا خدا حسابت را بر تو آسان گیرد .


پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود :


مِن سَعادةِ المَرءِ حُسْنُ الخُلُقِ وَمِن شَقاوَتِهِ سُوءُ الخُلُقِ .


از خوشبختى مرد حسن خلق و از بدبختى اش بدخلقى است .


أفضلُ عَمل یؤتِى بِه یومَ القِیامَةِ خُلقٌ حَسَن.


برترین عملى كه روز قیامت آورده مى شود اخلاق نیكوست .


أفضَلُ مَا اُعطِىَ المُسلِمَ خُلقٌ حَسَن .


برترین چیزى كه به مسلمان عطا شده اخلاق نیكوست .


إنَّ هذِهِ الأخلاق منائِح من اللهِ ، فَإذا أحبّ الله عَبداً مَنَحَه خُلقاً حَسناً ، وَإذا أبغضَ اللهُ عَبداً مَنَحَه خُلقاً سیئاً .


اخلاق عطایاى خداست ، هنگامى كه خدا بنده اى را دوست بدارد خلق حسن به او عطا مى كند و هنگامى كه بنده اى را دشمن بدارد خلق زشت به او مى دهد


خوش رویى


از خصلت هاى بسیار زیبا كه غم و اندوه را از دل دیگران مى زداید نشان دادن خوش رویى است ، كارى كه براى انسان هیچ هزینه اى ندارد .


چقدر شایسته است انسان هنگامى كه مى خواهد با زن و فرزند ، پدر و مادر ، اقوام و خویشان و همه ى مردم برخورد كند همه ى غم و اندوهش را در پس پرده ى باطن پنهان نماید و همه ى نشاط و سرسبزى و خرمى اش را در چهره ظاهر كند و با خوش رویى كامل با همگان دیدار كند .


امیرالمؤمنین (علیه السلام) وقتى خصلت هاى مؤمن را مى شمارد مى فرماید :


المُؤمِنُ بِشرُهُ فِى وَجهِهِ وَحُزنُهُ فِى قَلْبِهِ .


مؤمن شادى و خرمى اش در چهره اش نمایان و غم و اندوهش در دلش پنهان است .


البَشاشَةُ إحسان .


خوش رویى احسان و نیكى نسبت به مردم است .


البَشاشةُ حِبالَةُ المَودّة .


خوش رویى ریسمان محبت و عشق است .


البِشرُ یطفِئُ نارَ المُعانَدة .


خوش رویى آتش دشمنى و كینه ورزى را خاموش مى كند .


البِشرُ شِیمَةُ الحُرّ .


خوش رویى خصلت آزاده است .


بِشرُكَ یدلُّ عَلى كَرَمِ نَفسِك وَتَواضُعِك ینبِئُ عَن شریفِ خَلقِك .


خوش روییت دلیل بربزرگوارى نفست وفروتنى خبردهنده ىاخلاق بلند مرتبه مى باشد .


طلاقَةُ الوَجهِ بِالبِشرِ وَالعَطیةُ وَفِعلُ البِرّ وَبذلُ التَحیةِ داع إلى محبّةَ البَریة(2) .


گشاده روییت با خوش رویى و دست دهنده ات و كار نیكت و سلام كردنت كشاننده ى تو به سوى محبوبیت نزد همه ى مردم است .


برگرفته از: jalilkhani.blogfa.com



نظرات 0