* جایگاه کار و تلاش در آموزه های دینی

هنگامی که موسی(علیه السّلام) به مدین رسید و به دختر شعیب(علیه السّلام) در آب دادن به گوسفندانشان کمک کرد، یکی از آنها هنگام دیدار پدر از او خواست تا مزد این کار را به موسی (علیه السّلام) بدهد. شعیب(علیه السّلام) نیز پس از دیدار با موسی(علیه السّلام) از او درخواست کار برای خودش نمود که در دو آیه زیر مطرح شده و آداب و شرایط مربوط به کار و استخدام از آن استفاده می¬شود:
سوره قصص: (( قالَت إحداهُما یا أَبَتِ استأجِرهُ إنَ خَیرَ مَنِ استَأجَرتَ القَوِیِّ الأَمینُ(26)
قالَ إِنِّی اُریدُ أَن أُنکِحکَ إحدَی ابنَتَیَّ هاتَینِ عَلی أَن تَأجُرَنی ثَمانِیَ حِجَجٍ فَإِن أَتمَمتَ عَشراً فَمِن عِندِکَ وَ ما أُریدُ أَن أَشُقَ عَلَیکَ سَتَجِدُنی إِن شاءَ اللهُ مِنَ الصَّالِحینَ(27) ؛ یکی از دو (دختر) گفت: (( پدرم! او را استخدام کن، زیرا بهترین کسی را که می¬توانی استخدام کنی آن کسی است که قوی و امین باشد (و او همین مرد است)!)) [شعیب] گفت: (( من می¬خواهم یکی از این دو دخترم را به همسری تو درآورم به این شرط که هشت سال برای من کار کنی و اگر آن را تا ده سال افزایش دهی، محبتی از ناحیه توست؛ من نمی¬خواهم کار سنگینی بر دوش تو بگذارم و ان شاء الله مرا از صالحان خواهی یافت)).

پیام¬ها:

1. زنان عفیفه به دنبال آنند تا کمتر از منزل خارج شوند.(( استَأجِرهُ)) ( برای کارهای سخت خارج از منزل، از مرد استفاده شود) 2. کار، عار نیست، اولیای خدا نیز کار می¬کرده¬اند.(( استَأجَرتَ)) 3.در گزینش¬ها، به بهترین¬ها توجه کنیم.(( خَیرَ مَنِ استَـأجَرتَ)) 4. برای استخدام، دو عنصر توانایی (تخصص) و امانت داری(تعهد)، لازم است.(( القَوِیُّ الأمینُ)) 5. توانایی¬ها و امانت¬داری-ها را باید در شرایط عادی و بدون توجه طرف، شناسایی و احراز کرد.(( القَوِِیُّ الأمینُ)) (غالب افراد با تصنع، تملق و ریاکاری، چهره واقعی خود را می¬پوشانند. اما حضرت موسی (علیه السّلام) در یک صحنه طبیعی، با یک کار حمایتی و برخورد عفیفانه، خود را نشان داد.)1 6. اگر کاری بر اساس جوانمردی و ضعیف نوازی انجام شود، علاوه بر اجر معنوی، پاداش دنیوی نیز به دنبال دارد. (( قالَ إِنَّی اُریدُ أن اُنکِحَکَ)) (حضرت موسی (علیه السّلام) که تا ساعاتی پیش حتی بر جان خود ایمن نبود، اینک علاوه بر امنیت جانی، صاحب زن و زندگی و کار می¬شود) 7. اگر از امین بودن، توانایی و علاقمندی به کار جوان مطمئن شدیم، (( القَوِیُّ الأمینُ)) نداشتن امکانات و مسکن را مانع ازدواج قرار ندهیم. (( اُریدُ أن أنکِحَکَ)) 8. غریزه جنسی را جدی بگیریم. حتی در خانه نبوت، برای سلامت محیط خانه و کار، ابتدا به امر ازدواج اقدام و سپس به استخدام توجه می شود.(( اُریدُ أن اُنکِحَکَ... عَلی أن تَأجُرَنِی))2 9. زمان بندی قراردادها را بر اساس زمان عبادات و امور معنوی قرار دهیم.(( ثَمانِیَ حِجَجٍ)) ( به جای هشت سال، فرمود: هشت حج.)10. کسانی که بر کارگران و زیردستان خود سخت گیری می¬کنند، انسان¬هایی ناصالح هستند.(( سَتَجِدُنِی إن شاءَ اللهُ مِنَ الصَّالِحِینَ))3

پی نوشت¬ها:

1. تفسیر نور، ج9، صص 40 و 41.
2. همان، ص 44.
3. همان، ص 45.