چکیده: واژه پول یکی از بیشمار موضوعاتی است که کشف احکام مربوط به آن منوط به ارائه و تبیین دقیق ماهیت پول متداول میباشد. تحولات پولی در یک نگاه تاریخی نشان میدهد که از این پدیده ابتدا بعنوان ابزاری برای تسهیل امر مبادله در بازار اختیار شد، لیکن امروزه خود بازارهایی را بوجود آورده و انسانها را واسطه تبادل خود ساخته و کلیه اهرمهای جریانات اقتصادی را به زیرسلطه خود درکشیده است . بدین ترتیب با شناخت وسیع و درک عمیق از عنصر پول و نقش خطیر آن در اقتصاد مدرن و بویژه در نظام بانکی جدید و رسالت حقه آن در روابط و معادلات پولی ملی و بین‌المللی و بررسی وجوه تمایز و تشابه این پدیده با آنچه در صدر اسلام تحت عنوان ”نقدین” و در عصور متاخر تحت عناوینی دیگر جریان داشته، پیگیر احکام متناسب و مترتب براین موضوع که قاعدتا” باید از تعریف دیگری برخوردار باشد خواهیم شد تا ببینیم پول در جریان حیات اقتصادی ملتها چه هویتی داشته و دارد و نیز چه احکامی برآن جاری میباشد. به همین منظور لازم میاید تا ابتدا با تحلیلی تطبیقی از جهات افتراق سیستمهای مختلف پولی و تبیین ملاکات اعتباریت آنها در پرداخت‌های پولی و آنگاه با تحلیلی فقهی در ترسیم حریم حقیقی حرمت ربا و معاملات پولی ربوی با ملاحظه تعریف نوین از ماهیت موضوع پول در عصر حاضر به تفکیک دو حوزه پرداخت‌های پولی ربوی و غیرربوی بپردازیم . محتوای رساله، تعقیب این هدف کلی است تا نشان دهد ماهیت جدید پول و پرداخت‌های پولی عصر جاری مصداقی است مستحدث از موضوع کلی پول که میبایست احکام متناسب و مقتضی را استنباط و ارائه داشته و در پرتو آن یک نظام مبادلاتی سالم و تصحیح شده را پی‌ریزی کرد
