محور : مصباح 90 (تبیین پیام نوروزی رهبر انقلاب)
بنیانیترین رکن جهش اقتصادی در عرصهی علم و فنآوری است ، ازین رو رهبر معظم انقلاب بیش از موارد دیگر بر این بعد جهاد اقتصادی، یعنی جهاد علم و فنآوری تاکید دارند.
از سنن حسنهی حضرت امام خمینی(ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تأسیس نهادهای ارزشی وکارآمد برای دمیدن روح خدمت و سازندگی و دفاع در برابر خطرات و آسیبهای مختلف در مرحلهی تولد، رشد، قوام و دوام نهال نوکاشتهی انقلاب اسلامی بود؛ زیرا نهادهای سنتی با شالودهی غیرارزشی و ناکارآمدی، توان استحاله در نظام ارزشی جدید را نداشتند. در این چارچوب، بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و زمینهساز ظهور خاتم اوصیاء(عجل الله تعالی فرجه الشریف)با فراخوان عمومی در مناسبتهای مختلف، در طول یک دهه آحاد مردم را به تلاش و جهاد سازندگی دعوت میکرد. رهبرعظیمالشأن انقلاب جهانی اسلام نیز در همین راستا در طول بیش از دو دهه، در مناسبتهای مختلف بااتکای به فرهنگ جهادی و دعوت به همت و تلاش مضاعف، خلاقیت، پشتکار، نوآوری و... کوشش نمودهاند تا آحاد مردم عزتمند کشور را به اهمیت تقویت بنیان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متوجه سازند.آنچه که در پیام نوروزی سال 1390 معظم له به عنوان اولویت کشور واساسیترین مسایل کشور معرفی شده پرداختن به«مسایل اقتصادی»است که با نام «جهاد اقتصادی» نامگذاری فرمودند. در این نامگذاری نیز مشخصهای که بیش از مسایل دیگر برجستگی دارد، مسألهی «ناتوانی و نارسایی تلاش و حرکت طبیعی و بطئی در جهت وصول به اهداف عالیهی سند چشم انداز، برنامهی پنج ساله و آرمانهای دست یافتنی دههی پیشرفت و عدالت» است. از دیدگاه معظم له که کاملاً با قوانین سنتشکن خمودی درعلم روانشناسی، غلبه بر ثقالت و جاذبه در دانش فیزیک، غلبه بر رکود و رکون اقتصادی در علم اقتصاد وغلبه بر عادتهای مزمن اجتماعی از منظر دانش اجتماعی و غیره منطبق است، حرکت بطئی کنونی در عرصههای مختلف قادر به وصول سریع به اهداف و آرمانها نیست؛ بلکه بنا بر فرمایش ایشان «نیازمند حرکت جهشی و مجاهدانه» است.این حرکت دارای ابعاد مختلفی است.
بنیانیترین رکن جهش اقتصادی در عرصهی علم و فنآوری است. از دیدگاه علم اقتصاد و به خصوص مدلهای رشد و توسعه که در چند دههی اخیر به دنیا و کارگاه اقتصاد معرفی شدهاند، حرکت جاذبهشکن در این عرصه را فقط منوط به فعالیتهای خلاق ارزش افزوده و جابجاکنندهی منحنی عرضه در فضای دو بعدی قیمت و مقدار دانسته و معرفی کردهاند؛ ولذا معظم له بیش از موارد دیگر بر این بعد جهاد اقتصادی، یعنی جهاد علم و فنآوری تاکید دارند.
در عرصهی صنعت نیز جز به تزریق دانش نوین و فنآوری در نظام تولید نمیتوان در عرصهی رقابت جهانی بر سه مزیت کیفیت، نوآوری مستمر و تولید انبوه با قیمت تمام شدهی اندک رقبا دست یافته و غلبه نمود.
در عرصهی کشاورزی به مهار آب و افزایش میزان استحصال و کارآیی بهرهبرداری باید توجه ویژهای شود؛ زیرا این فعالیت نیز ضریب خلاقیت بیشماری در عرصهی اقتصاد دارد و به مصداق آیهی شریفهی «وجعلنا من الماء کل شیء حی» زنجیرهی حیات معلول مهار و استفادهی بهینه از آب است.
در معادلات دنیایی، انفاق، پتانسیل عدم تعادلها را بر طرف و استعداد رشد و توسعه در کلیهی عرصهها را فراهم میکند.
در عرصهی تولید، اکنون با پیادهشدن طرح هدفمندسازی یارانهها مجال خوبی است تا بسان خانواده، عنان مدیریت بنگاههای اقتصادی را با واریز یارانههای نقدی از خواب و خمود بیدار نمود و نهضت تولید کم هزینه، کیفیت و نوآوری با خروجی انبوه و تقاضا محور راه انداخت و اجازه نداد تا قاطبهی بنگاههای خدماتی و تولیدی غافلانه، افزایش قیمت حاملهای انرژی را به مصرفکننده منتقل و مزایای طرح را مخدوش نمایند و خود در این حرکت مهم اقتصادی نه تنها نقش مؤثر و مفیدی نداشتهباشند، بلکه باعث خنثی شدن آثار صرفهجویی انرژی نیز بشوند.
در عرصهی نظام توزیع، حرکت حسابشدهی دولت با محور عدالت میتواند موجب محو فرصتهای نابرابر در بازار پولی و مالی شده و زمینهی خوبی برای شکستن موجآفرینیهای پولی گردد و آرامش مستمری را برای تداوم روند تولید زمینهسازی کند. با جدیت بیشتر در ایفای نقش کلیدی و از جنسِ «کالای عمومی» تنظیم بازار در کلیهی بازارهای پولی، مالی، کالاها، خدمات و نیروی کار تعادل را وجه غالب نظام بازار نموده وعرصه را بر امواج متلاطم فصلی و غیرفصلی تنگ کرده و زمینهی مستعدی را برای انتظارات امیدبخش دو طرف عرضه و تقاضا ایجاد نماید.
بودجه سال 90 نیز باید موج جدیدی در عرصهی فعالیت عمرانی زیر ساختها و ایجاد اشتغال ایجاد نماید. نباید بهانهای چون «ظرفیت پایین اقتصاد» و یا «تورمزا بودن بودجهی انبساطی»، عرصه را بر این دو امر مهم تنگ کند. در عوض با تمام قوا باید حقوق حقهی مالیاتی برای تأمین منابع بودجه اخذ شود تا کسری عارض نشود. در این راستا دعوت به مشارکت هرچه بیشتر و تلاش سازندهی آحاد مردم باعث انباشت بهترین ثروت و دارایی کشور یعنی «سرمایهی اجتماعی» میشود. باید با استعانت از دستورات اسلام، گسترهی سنت الهی انفاق در جامعه اسلامی فراختر شود؛ که اگر این امر با تقوای الهی تحقق پیدا کند، به مصداق آیهی قرآن کریم، خداوند تبارک و تعالی چنان از آسمان و زمین برکات خود را نازل کند که حسابشدنی نباشد.
در معادلات دنیایی، انفاق، پتانسیل عدم تعادلها را بر طرف و استعداد رشد و توسعه در کلیهی عرصهها را فراهم میکند.
سنت حسنهی سفرهای استانی نیز زمینهی خوبی برای نیل به اهداف تعادلی در بازارها و عدالت در برخورداری مناطق است؛ البته این مهم زمانی کامل میشود که مجدداً سنت حسنهی حضرت امام خمینی(ره)، یعنی «جهاد سازندگی ثانی» ایجاد شود تا نهاد کارآمدی در جهت تجمیع فعالیتهای خودجوش مردمی، گروههای هجرت و جهادی، توزیع کمکها و انفاقات مردمی و ... بهوجود آید و بتواند تا اقصی نقاط کشور در دل کویر و روستاها و مناطق محروم در عرصه کم مقیاس محرومیت نیز وارد شود و با خود حوزههای فرهنگی و تبلیغاتی را نیز همراه سازد و....
همه و همهی اینها نیازمند توجه مشترک مردم و دولت است و نباید مردم عزیز خود را از این وظیفهی اسلامی مبرا ببینند؛ بلکه طبق فرمایش رهبری عظیمالشأن این مشارکت در شرایط کنونی که نظام استکبار در صدد شکستن بیداری و مقاومت اسلامی به رهبری نظام اسلامی ایران در دنیای اسلام است، یک وظیفهی اسلامی است.*
گروه اقتصادی برهان/ عبدالمجید شیخی
