توجه به سابقهی شما در تصدی وزارت اقتصاد و دارایی در اوایل انقلاب و سالهای دفاع مقدس، اوضاع اقتصاد ایران در آن دوران را چگونه ارزیابی میكنید؟
پرداختن به شرایط اقتصادی اوایل انقلاب بدون اشاره به اوضاع كشور قبل از پیروزی انقلاب ناقص خواهد بود. یكی از استراتژیهای آمریكا پیش و پس از انقلاب این بوده كه همواره ما را وابستهی به خودش نگهدارد. ترویج این عبارت در میان ایرانیها در آن دوران كه «ایرانی فقط میتواند آفتابه بسازد» حاكی از تأثیر تبلیغات غربیها برای القای روح یأس و ناامیدی و تحقیر ملی و خودكمبینی به مردم بود. در سالهای ابتدای انقلاب، اگرچه روحیهها تغییر كرده بود، اما وضعیت كلی اقتصاد كشور همان وضع سابق بود. شرایط اقتصادی ما خوب نبود. در بخش مواد اولیهی صنایع سبك وابسته به واردات بودیم. بخش كشاورزی داخلی نیز با واردات بسیار ارزانی كه از بیرون صورت میگرفت، از نفس افتاده بود و این سیاست به پدیدهی مهاجرت و حاشیهنشینی شهرها دامن زده بود.
پیش از پیروزی انقلاب با اینكه دومین ذخایر گازی جهان متعلق به ما بود، ولی شهروندان ما -جز در یك شهر- از نعمت گاز محروم بودند. علاوه بر آن، مردم شهرها و روستاهای ایران از خطوط مواصلاتی مناسب و دیگر خدمات زیربنایی هم بیبهره بودند. از ظرفیت دریاهای ما در شمال و جنوب استفادهی مناسبی نمیشد. مسائل نفتی غلبهی خود را بر اقتصاد ایران تحمیل كرده بود و به طور كلی اقتصاد ایران نمونهی كامل یك اقتصاد وابسته به نفت بود.
در چنین شرایطی جنگ تحمیلی آغاز شد؛ جنگی غافلگیرانه كه همزمان با آن فروش كالاهای مختلف به ایران تحریم شد. این تحریم تا جایی پیش رفت كه ژاپنیها فروش موتور قایق بلم را هم با این بهانه كه ممكن است مورد استفادهی نظامی قرار بگیرد به ما ممنوع كردند. شرایط به گونهای بود كه حتی سیم خاردار هم به ما نمیفروختند. در واقع ما نهتنها با صدام كه با یك جبههی جهانی میجنگیدیم؛ سوپراتانداردهای فرانسوی، آواكسهای آمریكایی، تانكهای تی۷۲ شوروی، تانكهای چیفتن و توپهای عظیم انگلیسی كه شیمیایی هم پرتاب میكردند، تانكهای لئوپارد آلمانی و كمكهای بسیار دیگری كه رژیم بعثی از آنها برخوردار بود تا با ایران مقابله كند.
در این وضعیت دشوار ما چه تدابیری برای غلبه بر این شرایط سخت اندیشیدیم؟ با توجه به وضعیت جنگی كشوز و كمبودهای مالی، برای بخش تولید كشور چه اتفاقی افتاد؟
مطالب مرتبط: راسخون،
امتیاز به مطلب :