گروه خبرنگاران افتخاري / سیدجعفر فاطمی‌نوش‌آبادی: ستاد غدير مسجد جامع غديرخم (ضرابخانه) در جهت اشاعه فرهنگ امام‌شناسی و غديرشناسی همانند سال‌های گذشته مسابقه‌­ای را با عنوان مسابقه «تجلی امامت در پرتو غدير» برگزار می‌كند.

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) به نقل از پايگاه اطلاع‌رسانی اين مسجد، مسابقه امسال در مورد اهميت واقعة غدير و دلالت آن بر جانشينی حضرت علی(ع) به عنوان خليفه و امام مسلمين پس از پيامبر اكرم(ص) از ديدگاه آيات قرآن و احاديث و روايات، البته همگی بر گرفته از منابع معتبر برادران اهل سنت است، كه بر 4 محور آيات قرآن در مورد واقعه غدير، حديث معروف پيامبر(ص) در روز غدير، داستان تهنيت و احاديثی در مورد عظمت روز غدير استوار است كه همه و همه از منابع روايی اهل سنت نقل شده است.

اميد است مطالعه اين مباحث در جهت آشكار شدن حقيقت ناب اسلام راستين بر سينه همه تشنگان كمال و حقانيت مؤثر باشد.

مباحث اين متن برگرفته از كتاب‌های الغدير، عبقات‌الانوار، غدير در آيينه قرآن و خطابه غدير در آيينه اسناد است كه سند همه گفته‌­ها در آن‌ها موجود است.

شرايط مسابقه موارد زير را شامل می‌شود: مسابقه در قالب 23 سؤال چهارگزينه‌­ای طراحی شده كه متن مربوط به سؤالات هم در جزوه حاضر موجود است. شركت‌­كنندگان بايد پاسخنامه را تا تاريخ 10 آذر 88 به دفتر مسجد تحويل و يا به آدرس مسجد ارسال كنند. به 18 نفر از كسانی كه به تمام سؤالات پاسخ صحيح داده باشند به قيد قرعه جوايزی اعطا می‌شود. به 110 نفر از افرادی كه نمره بالای 17 كسب كنند نيز به قيد قرعه جوايزی اهدا خواهد شد.

يادآوری می‌شود مراسم اعطای جوايز از ساعت 9:30 صبح روز 15 آذر 88 مصادف با جشن روز عيد سعيد غدير خم در مسجد جامع غدير خم برگزار خواهد شد.

همچنين اسامی برندگان از طريق پايگاه اطلاع رسانی مسجد اعلام می­‌شود.

جهت دريافت فايل PDF مسابقه اينجا كليك كنيد.

تهيه و تنظيم : ف . مصباحي

مقدمه : 

  انسان , جلوه اي از ظهور حق و داراي حقيقت است . روح و جسم او مراتب مختلف اين حقيقتند . انبياي الهي – وارثان بر حق خدا بر روي زمين – ظهور کردند تا انسان را به سر منزل مقصود راهنمايي نمايند لکن مقاومت و مخالفت نا اهلان به آنان مجال وصول به کمال موفقيت نداد .

و گرفتاريها , مشکلات و معضلات انسان امروز علي رغم تجهيز به علوم , فنون و تکنولوژي مدرن , ناشي از دور افتادن او از مکتب انبيا ست .

استمرار اهداف انبيا , فقط توسط مصلحان و انسانهاي کاملي امکان پذير است که بر حقايق عالم در ظهر و باطن , آگاه و مظهر کمال اسما و صفات حق تعالي در عالم ممکنند , و به اين لحاظ در مکتب تشيع , امامت پس از نبوت و انتظار فرج آخرين امام معصوم معنا پيدا مي کند .

نگرش امام نسبت به بعثت انبيا و ولايت اولياي معصوم , در انديشه و عمل , به مسلمين و دين اسلام جان تازه اي بخشيد . او تشيع را حقيقت اسلام و بر افراشتن بيرق عدالت و مقابله با بتهاي زور و تزوير و ستم را شايسته منتظران امام عصر مي پنداشت , و انقلاب اسلامي ايران نتيجه اين تفکر است .

اي حضرت صاحب زمان , اي پادشاه انس و جان

لطفي نما بر شيعيان , تأييد کن دين مبين

توفيق تحصيلم عطا فرما و زهد بي ريا

تا گردم از لطف خدا از عالمين عاملين

ديوان امام , ص 262

بيانات و مکتوبات :

اوصاف و خصوصيات امام عصر ( عج )

ما مفتخريم که ائمه معصومين از علي بن ابيطالب گرفته تا منجي بشر , حضرت مهدي صاحب زمان – عليهم آلاف التحيات و السلام – که به قدرت خداوند قادر زنده و ناظر امور است , ائمه ما هستند .

صحيفه امام , ج 21 , ص 396

همان طوري که رسول اکرم بر حسب واقع حاکم بر جميع موجودات است , حضرت مهدي همان طور حاکم بر جميع موجودات است , آن خاتم رسل است و اين خاتم ولايت , آن خاتم ولايت کلي بالاصاله است و اين خاتم ولايت کلي به تبعيت است .

  صحيفه امام ,  ج 20 , ص 249

امام امت و عصاره خلقت , وارث نبوت , ولي عصر - عجل الله تعالي فرجه الشريف -  ( است ) .

صحيفه امام , ج 9 , ص 24

من نمي توانم اسم رهبر روي ايشان بگذارم , بزرگتر از اين است , نمي توانم بگويم که شخص اول است براي اينکه دومي در کار نيست , اشان را نمي توانيم ما با هيچ تعبيري تعبير کنيم الا همين که مهدي موعود است , آني است که خدا ذخيره کرده است براي بشر .

صحيفه امام , ج 12 , ص 482

حضرت خاتم الاوصياء و مفخر الاولياء حجت بن الحسن العسکري – ارواحنا لمقدمه الفداء - . . . بزرگ شخصيتي که بر پا کننده عدالتي است که بعثت انبيا – عليهم السلام – براي آن بود . . .  ابر مردي که جهان را از شر ستمگران و دغلبازان تطهير مي نمايد و زمين را پس از آنکه ظلم و جور آن را فرا گرفته , پر از عدل و داد مي نمايد و مستکبران جهان را سرکوب و مستضعفان جهان را وارثان ارض مي نمايد .

چه مسعود و مبارک است روزي که جهان از دغلبازيها و فتنه انگيزيها پاک شود و حکومت عدل الهي بر سراسر گيتي گسترش يابد و منافقان و حيله گران از صحنه خارج شوند و پرچم عدالت و رحمت حق تعالي بر بسيط زمين افراشته گردد .

و تنها قانون عدل اسلامي بر بشريت حاکم شود و کاخهاي ستم و کنگره هاي بيداد فرو ريزد و آنچه غايت بعثت انبيا - عليهم صلوات الله – و حاميان اوليا – عليهم السلام – بوده , تحقق يابد و برکات حق تعالي بر زمين نازل شود .

و قلمهاي ننگين و زبانهاي نفاق افکن شکسته و بريده شود و سلطان حق تعالي بر عالم پرتو افکن گردد و شياطين و شيطان صفتان به انزوا گرا يند .

صحيفه امام , ج 14 , ص 472

قضيه غيبت حضرت صاحب , قضيه مهمي است که به ما مسائلي مي فهماند , من جمله اينکه براي يک همچو کار بزرگي که در تمام دنيا عدالت به معناي واقعي اجرا بشود , در تمام بشر نبوده کسي الا مهدي موعود - سلام الله عليه - که خداي تبارک و تعالي او را ذخيره کرده است براي بشر .

در زمان ظهور مهدي موعود – سلام الله عليه – که خداوند ذخيره کرده است او را از باب اينکه هيچ کس در اولين و آخرين , اين قدرت برايش نبوده است و فقط براي حضرت مهدي موعود بوده است که تمام عالم را , عدالت را در تمام عالم گسترش بدهد .

و آن چيزي که انبيا موفق نشدند به آن با اينکه براي آن خدمت آمده بودند , خداي تبارک و تعالي ايشان را ذخيره کرده است که همان معنايي که همه انبيا آرزو داشتند , لکن موانع اسباب اين شد که نتوانستند اجرا بکنند , و همه اوليا آرزو داشتند و موفق نشدند که اجرا بکنند , به دست اين بزرگوار اجرا بشود .

وقتي که ايشان ظهور کنند ان شاء الله ( خداوند تعجيل کند در ظهور او ) تمام بشر را از انحطاط بيرون مي آورد , تمام کجيها را راست مي کند يملا الارض عدلا بعد ما ملئت جورا همچو نيست که اين عدالت همانکه ماها از آن مي فهميم که نه يک حکومت عادلي باشد که ديگر جور نکند آن , اين هست اما خير , بالاتر از اين معناست .

معني يملا الارض عدلا بعد ما ملئت جورا الان زمين و بعد از اين , از اين هم بدتر شايد بشود , پر از جور است , تمام نفوسي که هستند انحرافات در آن هست حتي نفوس اشخاص کامل هم در آن انحرافاتي هست ولو خودش نداند .

در اخلاقها انحراف هست , در عقايد انحراف هست , در اعمال انحراف هست و در کارهاي هم که بشر مي کند انحرافش معلوم است , و ايشان مأمورند براي اينکه تمام اين کجيها را مستقيم کنند و تمام اين انحرافات را بر گردانند به اعتدال که واقعا صدق بکند يملا الارض عدلا بعد ما ملئت جورا .

صحيفه امام , ج 12 , ص 481

ما اميد اين را داريم که يک قدرت اسلامي , قدرت عدل , قدرتي که در پناه عدل باشد , نه در پناه سر نيزه . . . يک همچو قدرتي پيدا بشود و تمام بشر با هم باشند .

به ما اين وعده را داده اند که در يک وقتي که امام زمان – سلام الله عليه – ظهور کند – اين – اختلافات از بين مي رود و همه برادروار با هم هستند , ديگر زورمند و زورکشي در کار نيست .

صحيفه امام , ج 11 , ص 298

ببينيد تحت مراقبت هستيد , نامه اعمال ما مي رود پيش امام زمان – سلام الله عليه – هفته اي دو دفعه ( به حسب روايت ) . . .

نکند که خداي نخواسته از من و شما و ساير دوستان امام زمان – سلام الله عليه – يک وقت چيزي صادر بشود که موجب افسردگي امام زمان – سلام الله عليه – باشد .

صحيفه امام , ج 8 , ص 391

 ابراهيم خليل در اول زمان و حبيب خدا و فرزند عزيزش , مهدي مو عود - روحي فداه - در آخر زمان از کعبه نداي توحيد سر دادند و مي دهند . . . مهدي منتظر در لسان اديان و به اتفاق مسلمين از کعبه ندا سر مي دهد و بشريت را به توحيد مي خواند .

صحيفه امام , ج 18 , ص 87

انتظار فرج :

ما همه انتظار فرج داريم و بايد در اين انتظار خدمت کنيم . انتظار فرج , انتظار قدرت اسلام است و ما بايد کوشش کنيم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پيدا کند و مقدمات ظهور ان شاء الله تهيه بشود .

صحيفه امام , ج 8 , ص 374

ان شاء الله اسلام را به آنطور که هست در اين مملکت پياده کنيم و مسلمين جهان نيز اسلام را در ممالک خودشان پياده کنند و در دنيا , دنياي اسلام باشد و زور و ظلم و جور از دنيا بر طرف بشود , و مقدمه باشد براي ظهور ولي عصر - ارواحنا له الفداء  .

صحيفه امام , ج 15 , ص 262

دست عنايت خداي تبارک و تعالي به سر اين ملت کشيده شده است و ايمان آنها را تقويت فرموده است که يکي از علائم ظهور بقيه الله - ارواحنا فداه - است .

صحيفه امام , ج 16  , ص 130

انقلاب مردم ايران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداري حضرت حجت - ارواحنا فداه 

-  است که خداوند بر همه مسلمانان و همه جهانيان منت نهد و ظهور فرجش را در عصر حاضر قرار دهد .

صحيفه امام , ج 21 , ص 327

اميد است که اين انقلاب , جرقه و بارقه اي الهي باشد که انفجاري عظيم در توده هاي زير ستم ايجاد نمايد و به طلوع فجر انقلاب مبارک حضرت بقيه الله – ارواحنا لمقدمه الفدا ء -  منتهي شود .

صحيفه امام , ج 15 , ص 62

ما با خواست خدا دست تجاوز و ستم همه ستمگران را در کشورهاي اسلامي مي شکنيم و با صدور انقلابمان , که در حقيقت صدور انقلاب راستين و بيان احکام محمدي ( ص ) است , به سيطره و سلطه و ظلم جهانخواران خاتمه مي دهيم و به ياري خدا راه را براي ظهور منجي و مصلح کل, و امامت مطلق حق امام زمان - ارواحنا فداه -  هموار مي کنيم .

صحيفه امام , ج 20 , ص 345

اميد آن است که مسلمانان و مستضعفان جهان به پا خيزند و داد خود را از مستکبران بگيرند و مقدمات فرج آل محمد -  صلي الله عليه و آله -  را فراهم نمايند .

صحيفه امام , ج 18 , ص 462

 ارزش دارد که انسان در مقابل ظلم بايستد , در مقابل ظالم بايستد و مشتش را گره کند و توي دهنش بزند و نگذارد که اينقدر ظلم زياد بشود , اين ارزش دارد , ما تکليف داريم آقا !

اينطور نيست که حالا ما که منتظر ظهور امام زمان -  سلام الله عليه -  هستيم , پس ديگر بنشينيم در خانه هايمان , تسبيح را دست بگيريم و بگوييم :

عجل علي فرجه عجل با کار شما بايد تعجيل بشود , شما بايد زمينه را فراهم کنيد براي آمدن او , و فراهم کردن اينکه مسلمين را با هم مجتمع کنيد , همه با هم بشويد , ان شاء الله ظهور مي کند ايشان .

صحيفه امام , ج 18 , ص 269

 همه در زير پرچم پر افتخار اسلام مجتمع و با دشمنان اسلام و محرومان جهان به دفاع بر خيزيد و به سوي يک دولت اسلامي با جمهوريهاي آزاد و مستقل به پيش رويد که با تحقق آن , همه مستکبران جهان را به جاي خود خواهيد نشاند و همه مستضعفان را به امامت و وراثت ارض خواهيد رساند . به اميد آن روز که خداوند تعالي وعده فرموده است .

صحيفه امام , ج 21 , ص 448

اميدواريم که جوانان ما . . . برسند به جايي که حکومت اسلامي توسعه پيدا کند در همه جا و عدل اسلامي در همه جا توسعه پيدا کند , و عدل اسلامي اين است که همه حکومت هايي که در دنيا هستند , روي موازين اسلامي حکومت بکنند .

و ما اميدواريم که اين امر به تدريج مهيا بشود براي آن وقتي که آن عدل بزرگ اسلامي در روي زمين توسعه پيدا مي کند و حکومت ها , حکومت عدل مي شوند .

صحيفه امام , ج 20 , ص 206

اميدوارم که ما همه جزء هيأت قائميه باشيم و همه به آن وظايفي که اسلام , قرآن تحت لواي حضرت صاحب -  سلام الله عليه -  براي ما تعيين فرموده اند , عمل کنيم و صورتها را محتواي واقعي به آن بدهيم و الفاظ را معاني حقيقي .

شايد اين وصفي که براي حضرت صاحب -  سلام الله عليه -  ذکر شده است , دنبال همين آيه شريفه که مي فرمايد : قل انما أعظکم بواحده ان تقوموا لله مثني وفرادي . دنبال همين معنا باشد که همه بايد قيام بکنيم , قيام واحد که بالاترين قيام , همان قيام آن شخص واحد است و همه قيامها بايد دنبال آن قيام باشد و قيام لله باشد .

خداي تبارک و تعالي مي فرمايد که : من فقط يک موعظه دارم به شما قل انما اعظکم بواحده به امت بگو که فقط من يک موعظه دارم به شما و آن موعظه اين است که قيام کنيد و قيام لله باشد , قيام لله کنيد .

 البته آن حضرت قيام لله مي فرمايند و آن للهي که و آن خلوصي که براي ايشان هست براي ديگران نيست , لکن شيعه هاي بزرگوار آن حضرت هم بايد پيروي از او بکنند در اينکه قيام کنند لله , براي خدا .

صحيفه امام , ج 8 , ص 8

من اميدوارم که ان شاء الله برسد روزي که آن وعده مسلم خدا تحقق پيدا کند و مستضعفان مالک ارض بشوند . اين مطلب وعده خداست و تخلف ندارد , منتها آيا ما درک کنيم يا نکنيم , آن به دست خداست .

ممکن است در يک برهه کمي وسايل فراهم بشود و چشم ما روشن بشود به جمال ايشان . اين چيزي که ما در اين وقت , در اين عصر وظيفه داريم , اين مهم است . همه انتظار داريم وجود مبارک ايشان را , لکن با انتظار تنها نمي شود , بلکه با وضعي که بسياري دارند , انتظار نيست .

ما بايد ملاحضه وظيفه فعلي شرعي -  الهي خودمان را بکنيم و باکي از هيچ امري از امور نداشته باشيم .

کسي که براي رضاي خدا ان شاء الله مشغول انجام وظيفه است , توقع اين را نداشته باشد که مورد قبول همه است , هيچ امري مورد قبول همه نيست .

صحيفه امام , ج 19 , ص 246

تمام سپاه پاسداران و تمام دادگاهها و تمام کميته ها و تمام قشرهايي که مي خواهند خدمت کنند به اين کشور , توجه داشته باشند که همه اينها خدمتگزار اسلامند . الان جمهوري اسلامي است . و شماها از جنود اسلامي هستيد .

لشکر اسلام هستيد . شما کارمند اسلام و کارمند امام زمان هستيد . توجه کنيد که نبادا يک وقتي يک خطايي بکنيد بر خلاف مسير اسلام . بر خلاف مسير جمهوري اسلامي قدمي برداريد . اين يک وظيفه خطيري است براي همه . براي ما و براي شما .

صحيفه امام , ج 11 , ص 249

شما جنود خدا هستيد و پيروزيد. آنهاييکه در ابتدا , حرکت خودشان را شروع کردند , با طمأنينه قلبي شروع کردند و از هيچ نترسيدند . . .

شما ايمان داريد , قلبهايتان با مبدأ نور و قدرت پيوند خورده است , پيوندي نا گسستني , . . . شما مورد نظر امام زمان هستيد , و از آنجا که ايمان و قدرت و امام زمان را داريد , همه چيز داريد .

پشتوانه شما الهي است , بايد اين پشتوانه را حفظ کنيد , و وقتي ما چنين تکيه گاهي داريم , از هيچ چيز نمي ترسيم .

صحيفه امام , ج 19 , ص 172

آن کاري که لشکر امام زمان بايد بکند , با آن کاري که لشکر طاغوت مي کرد فرق دارد , همان طوري که خود امام زمان با طاغوت فرق داشت .آن حکومت جور بود و اين حکومت عدل , آن حکومت طاغوت بود و اين حکومت خدا .

صحيفه امام , ج 11 , ص 467

عنايت شما فرماندارها يا خدمتگزاران به خلق , به اين طبقه ضعيف بيشتر باشد تا آن طبقه بالا . مبادا يکوقتي يک نفر آدمي که مثلا متمکن است و چيز دار است با يک نفر آدم ضعيف , او را با آنکه آن يکي بايد جلو باشد او را جلو بيندازيد .

من نمي گويم آن يکي را جلو بيندازيد , مي گويم عدالت بايد باشد. البته در يک فرمانداري که به آن احتياج دارند نمي تواند همه را يکدفعه بپذيرد , لکن روي عدالت باشد که آن آدمي که ضعيف است هم بپذيرد , آن يکي هم که غير ضعيف است او را هم بپذيرد .  . . .

وقتي نامه هاي ما را بردند پيش امام زمان -  سلام الله عليه -  که در روايات است که  هر هفته مي برند , هفته اي دو دفعه .

وقتي بردند , اعمال ما جوري باشد که نمايش از اين بدهد که ما تابعيم , ما آنطور نيست که خود سر بخواهيم يک کاري را انجام بدهيم .

صحيفه امام , ج 9 , ص 123

ابدا گروه گرايي نکنيد . شما هم لشکر امام زمان هستيد و همه گروه واحد , و اين گروه واحد جند خدا

 ( است و ) لشکر امام زمان .

صحيفه امام , ج 14 , ص 144

روحانيون که نماينده رسول خدا هستند در بين مردم , اگر خداي نخواسته روحانيوني که مدعي اين هستند که نماينده امام زمان الآن هستند در بين مردم , اگر خداي نخواسته , از يکيشان يک چيزي صادر بشود که بر خلاف اسلام باشد , اينطور نيست که فقط خودش را از بين برده , اين حيثيت روحانيت را لکه دار کرده .

اين يک وظيفه بزرگي به عهده اش هست . روحاني همچو نيست که اگر يک خلافي بکند , که زيد اين خلاف را کرده . خلاف روحاني , به اندازه اي که سعه شعاع نفوذش هست , خطايش خطاي بزرگ هست .

خطايي است که عفوش در درگاه خدا بسيار مشکل است . براي اينکه اين نماينده , يعني مدعي نمايندگي از طرف امام زمان -  سلام الله عليه -  و اسلام را دارد .

نماينده امام زمان اگر خداي نخواسته يک قدمي کج بگذارد اين اسباب اين مي شود که مردم به روحانيت بدبين بشوند . بدبين شدن به روحانيت و شکست روحانيت , شکست اسلام است . آن که حفظ کرده است تا حالا اسلام را , اين طبقه بودند .

و اگر در اين طبقه شخصي , اشخاصي پيدا بشوند که بر خلاف مصالح اسلام خداي نخواسته عمل بکند , جرمي است که از آدمکشي بدتر است . جرمي است که از همه معاصي بدتر .

براي اينکه جرم صادر مي شود از کسي که آبروي يک روحانيت را از بين مي برد . مردم را , آنهايي که غافل هستند از اسلام , گاهي وقتها بر مي گرداند . اينطور نيست که  وارد شده است که -  چنانچه عالم فاسد بشود عالم فاسد مي شود .

براي اينکه عالم -  به حسب ظاهر -  نماينده امام است . و اگر خداي نخواسته يک فسادي در او پيدا بشود , فاسد بشود , قشرهاي ملت را فاسد مي کند . گاهي عالم را فاسد مي کند . و از آن طرف اگر صالح باشد , صالح مي کند قشرهاي ملت را . صالح مي کند عالم را .

صحيفه امام , ج 11 , ص 250

شما نشانه خدا هستيد , نشانه اسلام ان شاء الله خواهيد بود , و کسي که نشانه خدا و نشانه اسلام است , بايد همه حرکاتش , همه سکناتش , همه اعمالش , همه گفتار و کردارش الهي باشد , روي موازين الهي باشد .

مردم به روحانيون نظر دارند , توجه دارند , توجه به پيغمبر اکرم , که اينها نمايندگان پيغمبر  اکرم و امام زمان -  سلام الله عليه -  هستند .

اگر خداي نخواسته از اينهايي که نماينده هستند از طرف اولياي خدا , از طرف رسول خدا , اينها اگر يکوقت يک انحرافي از آنها پيدا بشود , شايد اشخاص غرضمند اين را به پاي اسلام حساب کنند , خيال کنند تعليمات اسلامي اينطور است .

و لهذا راه , راه پر خطري است , و راه شريفي . جديت کنيد که از اين راه پر خطر خوب عبور کنيد , که اين صراط است . صراط مستقيم الهي از اينجا شروع مي شود .

صحيفه امام , ج 8 , ص 261

مقدمه

قال رسول الله(صلي الله عليه وآله):

«اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي اهل بيتي فإنهما لن يفترقا حتي يردا علي الحوض»

زندگينامه امام جعفر صادق(ع)

نام: جعفر (به معني نهر جاري پرفايده)

كنيه: ابو عبداللّه

لقب: صادق

پدر: حضرت محمد بن علي (ع )

مادر: معروف به ام فروه، دختر قاسم بن محمد بن ابي بكر

تاريخ ولادت: 17 ربيع الاول ، سال 80 هجري

مكان ولادت: مدينه

مدت عمر مبارک : 65 سال

علت شهادت: مسموميت

قاتل ملعون: منصور دوانيقي (خليفه عباسي )

زمان شهادت: 25 شوال ، سال 148 هجري

مدفن مطهر: قـبـر شريفش در قبرستان بقيع (واقع در مدينه منوره) در كنار قبر پدر و جدّ و عمويش امام حسن مجتبي (عليه السلام) مي باشد.

جنبش فرهنگی در دوران امامت حضرت

عصر آن حضرت همچنین عصر جنبش فرهنگی و فکری و برخورد فرق و مذاهب گوناگون بود. پس از زمان رسول خدا دیگر چنین فرصتی پیش نیامده بود تا معارف اصیل اسلامی ترویج گردد، بخصوص که قانون منع حدیث و فشار حُکّام اموی باعث تشدید این وضع شده بود. لذا خلأ بزرگی در جامعه آنروز که تشنة هرگونه علم و دانش و معرفت بود، به چشم می خورد.

امام صادق با توجه به فرصت مناسب سیاسی و نیاز شدید جامعه، دنباله نهضت علمی و فرهنگی پدرش را گرفت و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی به وجود آورد و در رشته های مختلف علمی و نقلی شاگردان بزرگی تربیت کرد. شاگردانی چون: هشام بن حکم، مفضل بن عمر کوفی جعفی، محمد بن مسلم ثقفی، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مؤمن طاق، جابر بن حیان و . . . . تعداد شاگردان امام را تا چهار هزار نفر نوشته اند.

ابوحنیفه رئیس یکی از چهار فرقه اهل سنت مدتی شاگرد ایشان بود و خودش به این موضوع افتخار کرده است. امام از فرصت های گوناگونی برای دفاع از دین و حقانیت تشیع و نشر معارف صحیح اسلام استفاده می برد. مناظرات زیادی نیز در همین موضوعات میان ایشان و سران فرقه های گوناگون انجام پذیرفت که طی آنها با استدلال های متین و استوار، پوچی عقاید آنها و برتری اسلام ثابت می شد.

همچنین در حوزه فقه و احکام نیز توسط ایشان فعالیت زیادی صورت گرفت، به صورتی که شاهراههای جدیدی در این بستر گشوده شد که تاکنون نیز به راه خود ادامه داده است.

بدین ترتیب، شرایطی مناسب پیش آمد و معارف اسلامی بیش از هر وقت دیگر از طریق الهی خود منتشر گشت، به صورتی که بیشترین احادیث شیعه در تمام زمینه ها از امام صادق نقل گردیده و مذهب تشیع به نام مذهب جعفری و فقه تشیع به نام فقه جعفری خوانده می شود.

دانشگاه بزرگ‏:

شايد نتوان در تاريخ همانند مدرسه امام صادق، مدرسه‏اي فكري‏يافت كه توانسته باشد نسلهاي متوالي را تحت تأثير خود قرار دهد واصول‏و افكار خود را بر آنها حاكم سازد و مردمي متمدّن و فرهيخته با كيان‏وموجوديّتي يگانه بنيان نهاده باشد.

اشتباه است اگر بخواهيم دستاوردهاي اين مدرسه را فقط محدود به‏كساني كنيم كه در آن به تحصيل علم پرداخته و معاصرانش از آن چيزهاآموخته باشند، بلكه دستاوردهاي اين مدرسه در انديشه‏هايي است كه درجامعه ايجاد كرده ودر مردان پرورش يافته‏اي است كه سيماي تاريخ‏وسيماي مسلمانان را دگرگون ساختند و تمدّني را پديد آوردند كه تاقرنهايي دراز پايدار و پا برجا بود.

در تاريخ ثبت است كه شمار كساني كه مستقيما از افكار و انديشه‏هاي‏اين دانشگاه سيراب شده‏اند، به چهار هزار تن مي‏رسيده است.(2) و زماني‏اهميت اين مسئله براي ما روشن مي‏شود كه بدانيم اين مدرسه در آگاهي‏بخشي به مردم مسلمان دوران خود و نيز مسلماناني كه تا امروز از پي آنهاآمده‏اند و نقش اول داشته و اينكه فرهنگ اصيل اسلامي تنها از اين‏چشمه فيّاض، جريان گرفته است، چرا كه پژوهشهاي انجام شده ثابت‏كرده است كه فرهنگهاي رواج يافته در ميان مسلمانان از انديشه‏هاي‏مسيحي و يهودي، افراد نفوذي آنان سرچشمه گرفته و يا از انديشه‏هاي‏فلاسفه يوناني و هندي كه كتابهايشان به عربي ترجمه شد و مسلمانان‏اصول و انديشه‏هاي خود را بر اساس آنها بنيان نهادند، تأثير پذيرفته‏است.

امام و فقه اسلامی

ـ فقه شيعه اماميه كه به فقه جعفري مشهور است منسوب به جعفر صادق (ع) است. زيرا قسمت عمده احكام فقه اسلامي بر طبق مذهب شيعه اماميه از آن حضرت است و آن اندازه كه از آن حضرت نقل شده است از هيچ يك از (ائمه) اهل بيت عليهم السلام نقل نگرديده است. اصحاب حديث اسامي راويان ثقه كه از او روايت كرده اند به 4000 شخص بالغ دانسته اند.

سادگي زندگي:

امام درآمدي متعادل داشتند و با آن روزگار مي گذراندند يعني در حد متوسط چون مردم عادي، همه چيز از اسباب زندگيش را در حد رفع نياز داشت و به اندازه مصرف ميكرد.

روزي در خيابان راه ميرفت كه ناگاه بند كفشش پاره شد. كفش را به دست گرفت و با پاي برهنه به سوي منزل رفت بدون اينكه از اين بابت احساس رنج و دشواري كند.

اين نمونه اي است از سادگي و بي آلايشي زندگي امام.

روابط اجتماعي و برخوردها:

امام در برخورد با دوستان خويش با مهرباني وملاطفتي خاص برخورد ميكرد و هنگامي كه دوستان و ياران به ديدارش ميآمدند با آغوش باز پذيراي آنان بود.امام در برخورد با اهل خانه بسيار مهربان بودند در كارهاي منزل ياري مي رساندند، براي همسر شوهري مهربان و براي فرزندان پدري دلسوز بودند، امام با مشاركت در امور منزل همچون ديگر اعضاي خانواده علاوه بر كار بيرون از منزل، كاري را بر عهده مي گرفتند.

امام در مورد برادري مؤمن هفت حق را قرار داده كه از اين قرار است:

1ـ هرچه براي خود مي پسندي براي برادر ايماني خود بخواه و هر چه را براي خود نمي پسندي آنرا براي او هم مپسند.

2ـ از خشم و غضب او دوري كني و موجبات رضايت او را فراهم كني و امر او را به خاطر ايمانش اطاعت كني.

3ـ او را با جان و مال و زبان و دست و پايت كمك كني.

4ـ تو بايد درباره برادر مؤمن خود آئينه سرتا پا نماي او باشي.

5ـ تو سير نباشي در حاليكه او گرسنه است و سيراب نباشي در حالكيه او تشنه باشد ولباسهاي گوناگون نپوشي در حاليكه او پوششي نداشته باشد.

6ـ اگر تو خدمتكاري داري و او ندارد واجب است كه او را به منزل برادر ديني خود بفرستي تا لباسهاي او را بشويد و غذايش را طبخ كند و فراش او را بگستراند.

7ـ هفتمين حق برادر مؤمن بر تو اين است كه سوگند او را بپذيري و دعوتش را اجابت كني، اگر بيمار شد او را عيادت كني و پس از مرگ در تشييع جنازهاش شركت كني و اگر بداني كه او را حاجتي است در برآوردن آن بكوشي و اگر اين نكات را درباره برادر مسلمانت رعايت نمايي دوستي خود را به دوستي او و متقابلا دوستي او را به دوستي خود محكم پيوند دادهاي(8)

در برخورد با مردم عادي:

امام در برخورد با مردم عادي بسيار ساده و بي آلايش بودند. رابطه امام با مردم و مردم با امام، زبان ساده امام براي سخن گفتن در حد فهم مردم، صداقت در بيان، ادب و اخلاق نيكوي امام، ميهمان نوازي ايشان، محترم شمردن افراد، خوشرويي، فروتني و تواضع امام در برخورد با مردم، آراستگي و پاكيزگي لباس و شيوايي كلام امام از جمله عواملي بود كه همه مردم از پير و جوان، اُمي و عالم و فقيه همه و همه شيفته اخلاق نيكويش بودند. هر كس به نوعي ميخواست با امام ارتباط برقرار كند و از حضور امام در اجتماعات خود بسيار خوشحال مي شدند.

برخورد با بزرگان و دانشمندان:

امام در برخورد با بزرگان و فقها و دانشمندان با اكرام و محبت نسبت به آنها، آنان را شيفته اخلاق نيكوي خويش مي ساخت براي نمونه هاي برخورد امام با مالك بن انس فقيه اهل مدينه و پيشواي مذهب مالكي است كه گويد: وارد مي شدم بر حضرت امام جعفر صادق(عليه السلام) پس براي من بالش مي آورد كه برآن تكيه كنم و قدرم مي شناخت و مي فرمود: اي مالك! من تو را دوست مي دارم و امام به من محبت مي كرد. پس من مسرور ميگشتم و خدارا ستايش ميكردم

در دوران مبارزه با رژيم ستم شاهى و در زمانى كه رهبرى جامعه ;مهمترين مساله نهضت اسلامى بود، رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرت آيت الله خامنه اى (دامت بركاته) چند سخنرانى درباره تحليل زندگانى امام ششم(ع) ايراد كرد كه بعد از پيروزى انقلاب اسلامى، تحت عنوان «پيشواى صادق(ع)» توسط انتشارات سيد جمال و با همكارى واحد ايدئولوژى روزنامه جمهورى اسلامى تنظيم و منتشر شد.

تاريخ دقيق انجام سخنرانى معلوم نيست وليكن بين سالهاى 45 ـ 50 شمسى بوده است.

كتاب پيشواى صادق(ع) دربين سالهاى 58 تا 60 شمسى منتشر شده است. درهر حال، محتواى كتاب هرچند مختصر است ـ 111 صفحه ـ اما يكى ازبهترين تحليل هاى سياسى درباره عملكرد امام صادق(ع) شمرده مى شود. مباحث اين اثر وزين، با رعايت امانت و براساس ترتيب و نظم كتاب به طور خلاصه عبارت از چند نكته ذيل است:

1. دو قضاوت درباره امام صادق(ع) دربين مردم وجود دارد كه هردو محل تامل است. 

قضاوت اول حمايت آميز است:
آن امام بزرگ، فرصتى طلايى براى تعليم و تربيت به دست آورد و چنان غرق در نشر علم و دين شد كه نتوانست به فريضه امر به معروف و نهى از منكر عمل كند و ناچار شد در مقابل حكام ظلم و جور به مدح و ستايش و تملق بپردازد!

قضاوت دوم اعتراض آميز است: 
او در زمانى كه ظلم و جنايت از در و ديوار مى باريد، ره عافيت در پيش گرفت و از رسالت انسانى يك رهبر غفلت ورزيد و به درس و بحث دل خوش كرد! در حالى كه شيعيانش گرفتار تعقيب و زندان و شكنجه و تبعيد و قتل و غارت بودند!

2. هيچ يك از آن دو قضاوت؛ پايه و مايه استوار و صحيحى ندارد. هردو قضاوت براساس چند روايت مجعول شكل گرفته است كه دقت در محتواى آن ؛ ساختگى بودن آن را آشكار مى سازد زيرا ساحت رفيع امامت بسى پاك تر و والاتر ازآن است كه آلوده به تملق و ستايش بى جا؛ آن هم نسبت به طاغوت ها و ستمگران گردد. علاوه برآن كه برخى از اين روايات, اساسا سند ندارد.

3. در برخى از روايات مذكور كه سندى براى آن ذكر شده ، راوى شخصى است به نام ربيع حاجب. ربيع كيست ؟ ربيع آجودان مخصوص منصور خليفه عباسى ـ و به تعبير آن روز حاجب اوـ بود. او نزديك ترين و مورد اعتمادترين شخص در دستگاه منصور بود و در سال 153 هجرى به مقام وزارت نيز رسيد و تا آخر زندگى منصور (سال 158 هجرى) در پست وزارت باقى ماند. شگفت آور است كه عاقلى؛ سخن نزديك ترين يار خليفه را درباره ذلت و تضرع دشمن خليفه, بى هيچ تحقيق و جستجويى بپذيرد!

4. قضاوت دوم (قضاوت اعتراض آميز) سخنى است شبيه داوریهاى شرق شناسان كه غالبا آلوده به غرض يا برخاسته از جهل وبى خبرى است ومبتنى بربينش مادى والحادى مانند قضاوت خاورشناس يهودى؛ فيليپ حتى درباره صلح امام حسن(ع) و قضاوت خاورشناس ماركسيست، پطروشفسكى بعثت رسول اكرم(ص)

5. نظريه وداورى صحيح درباره امام صادق(ع) وساير امامان عليهم السلام قضاوت سومى است كه با تحقيق درمنابع و مآخذ و دقت در آن به دست می آيد و آن اين است: امامان شيعه ، همانند خود پيامبر(ص) هدفى جز اين نداشتند كه نظام عادلانه اسلامى را با همان ويژگى ها و اهدافى كه قرآن روشن كرده ايجاد كنند و يا استمرار بخشند. زيرا امامت تداوم نبوت است. براين اساس برنامه عمومى امامان عليهم السلام دو بخش اساسى و انفكاك ناپذير داشت:

الف) تبيين ايدئولوژى اسلام.
ب) تامين قدرت اجرايى و اجتماعى.

6. امامت از نظر تاريخى چهار دوره را پيمود:
الف) سكوت.
ب ) قدرت.
ج ) شهادت.
د ) جهادى ديگر.

دوره اول از رحلت رسول اكرم(ص) شروع شد و با آغاز حكومت اميرالمومنين(ع)پايان يافت.
دوره دوم دوره حكومت امام على(ع)و امام مجتبى(ع) است. دوره سوم عبارت از بيست سال ميانه صلح امام حسن(ع) سال 41 هجرى و شهادت امام حسين(ع) سال 61 هجرى) است. دوره چهارم بعد از شهادت سيدالشهدا(ع) تا دو قرن بعد و آغاز غيبت است.

7. امام اميرالمومنين على(ع) در دوره اول كه 25 سال به طول انجاميد براى حفظ اسلام و جلوگيرى از اختلاف دست به قيام مسلحانه نزد و در برابر غاصبان حكومت سكوت كرد و بلكه از روى كمال علاقه و دلسوزى نسبت به اسلام و جامعه اسلامى ؛ آنان را يارى كرد و در مسایل سياسى ، نظامى و غيره راهنمايى نمود ؛ چنانچه اين مطلب از نهج البلاغه و كتب تاريخ استفاده مى شود.

8. در دوره دوم هرچند بسيار كوتاه بود. ـ حدود پنج سال ـ اما يك حكومت صددرصد اسلامى ارائه و حاكم گرديد و عدالت استقرار يافت و ارزشهاى جاهلى رخت بربست.

9. در دوره سوم تلاش براى بازگرداندن قدرت به خاندان پيامبر(ص) در فرصت مناسب شروع شد وشيعه عملا به كار نيمه مخفى اهتمام ورزيد.

10. دوره چهارم ادامه دوره سوم و با همان روش و البته به صورت برنامه دراز مدت بود. اين دوره هرچند پيروزیها و شكست هايى درمراحل مختلف داشت اما در زمينه كار ايدئولوژيك، به پيروزى قطعى رسيد. براى آشنايى با زندگى امام صادق(ع) بايد اين دوره را بيشتر بررسى كنيم.

11. در دوره چهارم امامان شيعه عليهم السلام تلاشى مستمر داشتند تا با فعاليت ايدئولوژيك و مبارزه با تحريف زمينه احياى حكومت اسلامى و حضور قرآن و سنت را در جامعه فراهم آورند و اين انقلابى بزرگ و اساسى بود شبيه انقلابى كه رسول الله(ص) در جامعه جاهلى پديد آورد و شايد از آن هم مشكلتر زيرا تجديد يك انقلاب گاه از ايجاد آن دشوارتر است.

12. در آغاز دوره چهارم وضعيت شيعه بنابر روايت امام صادق(ع) چنين بود:
ارتد الناس بعدالحسين(ع) الا ثلثه ابوخالد الكابلى و يحيى بن ام الطويل و جبيربن معطم ثم ان الناس لحقوا وكثروا و كان يحيى بن ام الطويل يدخل مسجد رسول الله(ص) و يقول: كفرنابكم و بدا بيننا و بينكم العداوه و البغضإ: پس ازشهادت امام حسين(ع) همه منحرف شدند جزسه نفر: ابوخالد كابلى، يحيى بن ام طويل وجبيربن معطم. بعدها ديگران محلق شدند وشيعيان زياد گرديدند. يحيى بن ام طويل به مسجد پيامبر(ص) در مدينه وارد مى شد وخطاب به مردم مى گفت: ما به شما كافريم و ميان ما و شما خصومت و كينه است.

13. امام سجاد(ع) نمى توانست به صراحت خود را مستحق خلافت وحكومت اعلام كند. زيرا درآن صورت خليفه مقتدرى چون عبدالملك بن مروان آن حضرت را پيش از آنكه موفق به انجام رسالتش شود به شهادت مى رساند وتشكيلات نوپاى شيعه ويران مى گرديد.

14. البته درموارد نادرى امام سجاد(ع) موضع حقيقى خود را در برابر حاكمان جور آشكار ساخت. اما آنچنان كه خود را روياروى آنان قرار دهد بلكه تنها براى ثبت درتاريخ؛ مانند نامه اى كه امام(ع) براى يكى از رجال دينى وابسته به حكومت بنى اميه به نام محمدبن شهاب زهرى نوشته اند. نامه روشنگر امام زين العابدين(ع) در تحف العقول ذكر شده است.

15. امام سجاد(ع) مى فرمود: درهمه حجاز دوستداران و علاقمندان ما به بيست نفر نمى رسد. هرچند آن حضرت فعاليتى آرام و مخفى داشت اما گاه گاه خود و يارانش مورد آزار و اذيت حكومت وقت قرار مى گرفتند و خود آن بزرگوار حداقل يك مرتبه با وضعى تاثرانگيز و بسته به غل و زنجير تحت نظر ماموران بسياراز مدينه به شام برده شد و بارها مورد تعرض و شكنجه قرار گرفت و سرانجام در سال 95 هجرى به وسيله وليدبن عبدالملك خليفه اموى به شهادت رسيد.

16. امام باقر(ع) در مراسم حج به حاجيان اشاره كرد و به يار رازدارش فضيل بن يسار گفت: در جاهليت نيز بدين گونه مى گرديدند! فرمان آن است كه به سوى ما كوچ كنند و پيوستگى و دوستى خود را به ما بگويند و يارى خويش را برما عرضه كنند. 

قرآن از قول ابراهيم(ع) مى گويد:
بارالها! دلهايى از مردم را مشتاق ايشان كن!

17. يكى از ياران نزديك امام باقر(ع) به نام جابر جعفى به دستور آن حضرت كوفى بودن خود را كتمان مى كند و وانمود مى كند كه از مردم مدينه است و نيز به فرمان آن بزرگوار خود را به ديوانگى زد و حاكم كوفه كه اين وضع را مشاهده كرد گفت: خدا را شكر كه از قتل او معافم ساخت!

18. امام باقر(ع) در برابر حاكم اموى هشام بن عبدالملك خطاب به مردم كرد و فرمود:
ايهاالناس! اين تذهبون؟ و اين يرادبكم؟ بناهدى الله اولكم و بنا يختم آخركم فان كان لكم ملك معجل فان لنا ملكا موجل و ليس بعد ملكنا ا ملك لانا اهل العاقبه يقول الله عزوجل و العاقبه للمتقين) به كجا مى رويد؟ اى مردم! و چه سرانجامى براى شما درنظر گرفته اند؟ به وسيله ما بود كه خدا گذشتگان شما را هدايت كرد و به واسطه ما است كه خدا مهر پايان بر كار شما مى زند.اگر شما را دولتى مستعجل است ما را دولتى پاينده خواهد بود وپس از دولت ما كسى را دولتى نخواهد بود. چون ما اهل عاقبتيم كه خدا فرمود عاقبت براى اهل تقواست.

19. ابوحمزه ثمالى گويد: از امام باقر(ع) شنيدم كه مى گفت: خدا براى اين امر ( تشكيل حكومت علوى) سال 70 را معين كرده بود. چون حسين(ع) كشته شد خدا بر خاكيان خشم گرفت. پس آن را تا سال 140 به تإخير افكند... ما اين موعد را براى شما (شيعيان) گفتيم و شما آن را افشا كرديد. پس خدا ديگر موعدى را معين نكرد. ابوحمزه اين سخن را براى امام صادق (ع) بيان كرد. آن حضرت فرمود: آرى اين چنين بود.

20. امام باقر(ع) به فرزندش امام صادق (ع) دستور داد كه بعد از شهادت بخشى از داراى آن حضرت حضرت (800 درهم) را در مدت 10 سال صرف عزادارى و گريستن برايشان در صحراى منى و در موسم حج بنمايد.

21. خطوط اصلى زندگى امام صادق(ع) چنين است:

1. تبليغ و تبيين مساله امامت شيعى.
2. بيان و تبليغ احكام دين و تفسير قرآن به روش اهل بيت عليهم السلام .
3. ايجاد تشكيلات سياسى ـ ايدئولوژيك به صورت مخفى.
4. هدايت پنهانى جنبش هاى نظامى علويان.
5. فعاليت سياسى به صورت بيان توصيه ها، گفتارها و نگارش نامه ها و ذكر شعرهايى خاص.

22. آميختگى سه مفهوم (رهبرى سياسى) و (آموزش دينى) و (تهذيب روحى) در امامت؛ ناشى از آن است كه اسلام در اصل؛ اين سه جنبه را از يكديگر تفكيك نكرده و به عنوان برنامه اى چند بعدى بر انسان عرضه كرده است و به اين جهت شيعه عقيده دارد كه امام بايد از جانب خدا تعيين شود.

23. كميت؛ شاعر نامدار و بسيار هنرمند و يكى از معروف ترين چهره هاى شيعى و شهيد گرايشهاى تند علوى؛ در يكى از چندين قصيده معروف خود درتوصيف أمه اهل بيت عليهم السلام آنان را سياستمدارانى مى داند كه برخلاف حاكمان مسلط زمان سرپرستى و زمامدارى انسانها را با چوپانى گوسفندان و چارپايان يكسان نمى سازند.

24. سخن اصلى امام صادق(ع) مانند ديگرامامان شيعه عبارت ازامامت بود وبراى اثبات اين واقعيت تاريخى، قاطعترين مدرك، روايات فراوانى است كه در آن امام صادق(ع) ادعاى امامت را به روشنى و صراحت بيان كرده است.

25. مردى ازاهل كوفه به خراسان رفت ومردم را به ولايت جعفربن محمد(عليه السلام)دعوت كرد. جمعى پاسخ مثبت گفتند واطاعت كردند و گروهى سرباز زدند و منكر شدند و فرقه اى احتياط كردند و دست نگه داشتند ... يكى از احتياط كنندگان به مدينه و ملاقات امام صادق(ع) رفت. آن حضرت با لحنى اعتراض آميز فرمود: اگر تو اهل ورع واحتياط بودى چرا در فلان مكان كه فلان عمل هوس بازانه و شهوانى را انجام مى دادى احتياط نكردى؟!

26. فقه جعفرى در برابر فقه رسمى آن روزگار فقط يك اختلاف عقيده ساده نبود بلكه دو مفهوم انتقادآميز نيز داشت:

نخست آنكه اثبات مى كرد دستگاه حكومت از آگاهى دينى بى بهره است و نمى تواند امور فكرى مردم را اداره كند و ديگر آنكه نشان مى داد تحريف هاى بسيارى در فقه رسمى براى جلب نظر حكام جور نفوذ كرده است و نيز امام صادق(ع) با تفسير قرآن به روشى غير از روش عالمان دربارى عملا به معاوضه با حكومت برخاست و تمام تشكيلات مذهبى و فقاهت رسمى را تخطئه كرد.

27. وجود تعابيرى چون (باب)، (وكيل)، (صاحب سر)، (مستودع سر) در روايات امام صادق(ع) و نيز در تاريخ نشان مى دهد كه آن حضرت تشكيلاتى سياسى ايدئولوژيك را به صورت پنهانى هدايت مى كرد. مثلا محمد بن سنان ( باب) امام صادق (ع) و زراره و بريد و محمدبن مسلم و ابوبصير (مستودع سر) آن حضرت و معلى بن خنيس وكيل آن بزرگوار بود.

منبع: آل البیت(س)

به گزارش آینده روشن، در این شماره نشریه ساعت صفر مطالب جالب و متنوعی برای استفاده قشر جوان جامعه منتشر شده است.

اولین بخش این شماره اختصاص دارد به سرمقاله سید علی پورطباطبایی با عنوان «کارگردان محترم سریال یوسف پیامبر، لطفا با نرجس خاتون ما کاری نداشته باشید».

گفت وگوی تفصیلی با رضا میرکریمی با عنوان «من در فیلم هایم آدم منفی ندارم» از دیگر بخش های این شماره نشریه ساعت صفر است.

در بخشی از سخنان میرکریمی در این نشریه آمده است: «وقتی شما از مسیر غریزی وارد می شوید، جنس برخورد دنیایی است. می دانید فیلم فوق العاده سرگرم کننده ای بسازید، می توانید احساسات تماشاگر را تایید و منطقتان را به او دیکته کنید، چون تماشاگری که با احساساتش بازی می شود، در بحث های منطقی کم می آورد و تحت تاثیر فضا و اتمسفر فیلم قرار می گیرد.»

فرصت های از دست رفته صدا و سیما عنوان نوشته ای است از علی محمدپور که در این نوشتار وی به بررسی اهداف و ملاک های برنامه سازی و پخش برنامه از سازمان صدا و سیما پرداخته است.

در بخشی از این نوشتار آمده است: «با بررسی کوتاه به این نتیجه می رسیم که توجه تلویزیون به مهدویت با انگیزه معرفی مهدویت در قالب های زیر معطوف شده است: پخش سخنرانی های مختلف با موضوع مهدویت، برگزاری مسابقات مختلف با موضوع مهدویت با استفاده از موضوع مهدویت در میان سوال های مسابقات، برگزاری جشن های تصویری در ایامی چون نیمه شعبان و ... ، سوالی که در این جا مطرح می شود این است که آیا طرح مهدویت همین مقدار برنامه، شعر، نماهنگ، سرود و سخنرانی کافی است؟»

در بخش نوشته های آینده پژوهی مقاله ای از یاسر آیین به چشم می خورد به عنوان «زمان و هویت» که نویسنده در این بخش به بررسی رابطه بین هویت انسان و زمان خاص زیستن او پرداخته است.

سلام بر انتظار مومنان از ابوذر هدایتی و شعر چشمه های انتظار از حمیدرضا شکارسری از دیگر بخش های این شماره محسوب می شوند.

نشریه ساعت صفر به صاحب امتیازی موسسه آینده روشن، مدیر مسوولی سیدمسعود پورسیدآقایی و سردبیری سیدعلی پورطباطبایی به صورت الکترونیکی هر دو هفته یک بار در فضای مجازی منتشر می شود و مجله مکتوب آن نیز به صورت ماهانه ضمیمه رایگان مجله انتظار نوجوان است. نشانی اینترنتی نشریه ساعت صفر www.zerotime.org و تلفن دفتر این نشریه در قم 7833710 می باشد.